Γεμάτο κενά το παζλ της διαπραγμάτευσης
Παρά την αισιοδοξία που εκπέμπει ο πρωθυπουργός, χάνουμε το Eurogroup της 20ής Μαρτίου και οδηγούμαστε προς... τον Μάιο
Σε συμπληγάδες, μεταξύ της πίεσης που ασκεί στην πραγματική οικονομία η παράταση της αβεβαιότητας στη διαπραγμάτευση με τους εταίρους, αφενός, και του πολιτικού και εσωκομματικού κόστους ενός επώδυνου συμβιβασμού που θα οδηγούσε στην ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης, αφετέρου, έχει εγκλωβιστεί ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας.
Στο Μέγαρο Μαξίμου, ειδικά μετά τον «αιφνιδιασμό» από τα τελευταία στοιχεία της ΕΛΣΤAT για την ύφεση, έχει γίνει αντιληπτό ότι, εάν δεν αποκατασταθεί κλίμα εμπιστοσύνης, που προϋποθέτει άρση της εκκρεμότητας με την αξιολόγηση, η οικονομία είναι πολύ πιθανόν να βγει από τις ράγες, η κυβέρνηση να περάσει κάτω από τον πήχυ των στόχων για τους ρυθμούς ανάπτυξης το 2017 και το τελευταίο «αφήγημα» του κ. Τσίπρα, για σταδιακή έξοδο από την κρίση, να παραμείνει μετέωρο.
Παράλληλα, όμως, ο πρωθυπουργός αντιλαμβάνεται πως με δεδομένη την επιμονή των εταίρων –και κυρίως σύμφωνα με συνομιλητές του τού ΔΝΤ– στα μέτωπα του εργασιακού, του ασφαλιστικού και των λεγόμενων αντιμέτρων, η όποια συμφωνία στην παρούσα φάση αποτελεί κίνηση υψηλού ρίσκου.
Οπως αναφέρουν συνεργάτες του κ. Τσίπρα, στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης βρίσκονται τρία θέματα-αγκάθια που δεν είναι δυνατόν να γίνουν αποδεκτά από την κυβέρνηση: Πρώτον, η αύξηση του ορίου των ομαδικών απολύσεων. Δεύτερον, η εφάπαξ μείωση της προσωπικής διαφοράς στις συντάξεις από το 2020. Και, τρίτον, η μη συμπερίληψη, στα λεγόμενα αντίμετρα, ρυθμίσεων που θα στοχεύουν στα ασθενέστερα και μεσαία στρώματα, όπως ο ΕΝΦΙΑ.
Οπως αφήνουν να εννοηθεί οι ανωτέρω πηγές, σοβαρές ενστάσεις για τα συγκεκριμένα μέτρα διατυπώνουν ακόμη και οι υπουργοί που χειρίζονται τις επιμέρους πτυχές της διαπραγμάτευσης. Ως εκ τούτου, τυχόν αποδοχή τους, ακόμη και εάν περνούσε τον σκόπελο του υπουργικού συμβουλίου, είναι πολύ πιθανόν να οδηγούσε σε σοβαρούς κλυδωνισμούς στην κοινοβουλευτική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ. Παράλληλα, όμως, εκφράζονται φόβοι ότι ένα πακέτο μέτρων αυτής της μορφής πιθανότατα θα αποτελούσε τη χαριστική βολή για τη δημοσκοπική εικόνα του πρωθυπουργού και του κυβερνώντος κόμματος, που ήδη είναι άκρως προβληματική.
Ετσι, επί του παρόντος η κυβέρνηση εμφανίζεται να προκρίνει μια στρατηγική που έχει ως βασικό πυλώνα να μεταδίδεται η αίσθηση ότι η διαπραγμάτευση δεν έχει οδηγηθεί σε αδιέξοδο, αλλά αντιθέτως ότι σταδιακά διαμορφώνονται συγκλίσεις που θα μπορούσαν να οδηγούσουν σε συμφωνία-πακέτο μέσα στις επόμενες εβδομάδες. Ηδη, την Παρασκευή από τις Βρυξέλλες, ο κ. Τσίπρας άφησε σαφώς να εννοηθεί ότι τοποθετεί πλέον την πιθανή συμφωνία όχι στο Eurogroup της 20ής Μαρτίου, που ήταν το αρχικό ορόσημο για την κυβέρνηση. Αλλά τη μεταθέτει για τις αρχές Απριλίου, με ορίζοντα τη συνεδρίαση του Δ.Σ. της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας στις 27 του ίδιου μήνα, ώστε, εάν όλα τα κομμάτια του παζλ του ελληνικού προβλήματος έχουν συμπληρωθεί, η Ελλάδα να ενταχθεί στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης.
Ομως, κυβερνητικά στελέχη αδυνατούν να απαντήσουν πως το χάσμα με τους εκπροσώπους των δανειστών είναι δυνατόν να γεφυρωθεί μέσα στις επόμενες εβδομάδες, με δεδομένες τις διαφορές που κατεγράφησαν κατά την παραμονή της τρόικας στην Αθήνα. Εξάλλου, το όπλο της πολιτικής διαπραγμάτευσης, που επικαλείται και πάλι το Μέγαρο Μαξίμου, δεν έχει αποδειχθεί έως τώρα αποτελεσματικό, ενώ απομακρυσμένα θεωρούνται και τα σενάρια περί μεταστροφής του ΔΝΤ σε θέματα όπως τα εργασιακά, υπό την πίεση της Ευρωπαϊκής Ενωσης ή περί «σαλαμοποίησης» της διαπραγμάτευσης, ώστε τα θέματα-αγκάθια να συζητηθούν και να συμφωνηθούν σε μεταγενέστερο χρόνο.
Προς Μάιο...
Υπό το ανωτέρω πρίσμα, πολλοί εντός και εκτός κυβέρνησης εκτιμούν πως ο κ. Τσίπρας θα επιλέξει την παράταση της διαπραγμάτευσης ακόμη και μέχρι τον Μάιο ή τον Ιούνιο, επαναφέροντας με άλλη μορφή το σκηνικό του 2015, καθώς η Ελλάδα θα βρεθεί τον Ιούλιο αντιμέτωπη με την αποπληρωμή μιας μεγάλης δόσης του χρέους. Ειδικότερα, αναφέρεται πως η μακρά διαπραγμάτευση θα δημιουργήσει μια διπλή πίεση:
Πρώτον, προς τις χώρες της Ευρωζώνης και πρωτίστως τη Γερμανία, προκειμένου υπό τον φόβο μιας νέας κρίσης στην Ευρωζώνη να πιέσουν το ΔΝΤ να υποχωρήσει από τις υφιστάμενες ανελαστικές θέσεις του.
Δεύτερον, προς το εσωτερικό της χώρας και του ίδιου του ΣΥΡΙΖΑ, με το επιχείρημα ότι είναι καλύτερη μια επώδυνη συμφωνία από την επαναφορά του Grexit στο προσκήνιο.
Πάντως, εάν τελικώς οι εξελίξεις οδηγήσουν –με επιλογή της κυβέρνησης ή από αδυναμία– να ολοκληρώσει τη συμφωνία με τους εταίρους σε μια πολύμηνη διαπραγμάτευση, οι πιθανές παρενέργειες στο πεδίο της οικονομίας θα είναι πολύ μεγάλες. Ετσι, στα κόμματα της αντιπολίτευσης επανέρχονται στο προσκήνιο εκτιμήσεις σύμφωνα με τις οποίες, παρότι ο κ. Τσίπρας επιθυμεί να ολοκληρώσει την τετραετία, τελικώς θα υποχρεωθεί να εξετάσει και το σενάριο των πρόωρων εκλογών.
Η αύξηση του ορίου των ομαδικών απολύσεων, η μείωση της προσωπικής διαφοράς στις συντάξεις και ο ΕΝΦΙΑ, στο «τραπέζι» από τους θεσμούς.