Η αταξική αρμονία της μεταμέλειας
Καμία προσωπικότητα δεν είναι τόσο οικουμενική, όσο οικουμενική νομίζει ότι είναι η Γιάννα Αγγελοπούλου. Αυτό το συναίσθημα, ότι συμβολίζει κάτι πολύ βαρύτερο του εαυτού της, την έκανε προχθές να επιστρέψει στην Πολιτεία τον τίτλο της πρέσβεως εκ προσωπικοτήτων. Παρέδωσε, βέβαια, μόνο τον τίτλο. Οχι το άυλο βάρος.
Η αλήθεια είναι ότι η Αγγελοπούλου είχε κάθε λόγο να ερμηνεύσει ως βάναυση αγνωμοσύνη την άρνηση της κυβέρνησης να ανανεώσει το διπλωματικό της διαβατήριο. Με αυτή την κίνηση –αλλά και την επίθεση από την «Αυγή» που ακολούθησε μία ημέρα μετά– ο ΣΥΡΙΖΑ έδειξε να λησμονεί πόσο είχε ευεργετηθεί από τη Γιάννα. Πόσο τον είχε ωφελήσει, ας πούμε, η δημόσια έκφραση της «ευτυχίας» της, μετά τις ευρωεκλογές του 2014, για το γεγονός ότι «ο ορίζοντας είχε ανοίξει στις νέες δυνάμεις» – τον ΣΥΡΙΖΑ και το Ποτάμι.
Μπορεί τώρα αυτή η παρέμβαση να φαίνεται αμελητέα. Στο κλίμα όμως της εποχής είχε πολιτική σημασία πολύ μεγαλύτερη από τη βοήθεια που παρέσχε η Γιάννα μετεκλογικά, στο πεδίο κυρίως των διεθνών δημόσιων σχέσεων. Την άνοιξη του 2014 υπήρχε ακόμη η καχυποψία –τουλάχιστον– της μεσαίας τάξης απέναντι σε ένα έφηβο κόμμα, παρορμητικό και αδοκίμαστο. Η αποδοχή του ΣΥΡΙΖΑ από την Αγγελοπούλου δεν μπορούσε παρά να λειτουργήσει κατευναστικά. Ακόμη κι εκείνοι που δεν εμπιστεύονταν την αγγελιαφόρο, άκουσαν το μήνυμα. Και το μήνυμα ήταν ότι δεν είχε κανείς λόγο να φοβάται μια αντισυστημική δύναμη, από τη στιγμή που δεν τη φοβόταν το ίδιο το «σύστημα».
Η Γιάννα δεν ήταν η μόνη. Πολλές, και πολύ περισσότερο θεσμικές, ενσαρκώσεις του «συστήματος» είχαν φροντίσει να κανονικοποιήσουν την επερχόμενη εξουσία στα μάτια της κοινής γνώμης. Αυτή η ταξική αποστασία υπέρ του ΣΥΡΙΖΑ έδειξε και το πραγματικό βάθος της αποκαλούμενης ελίτ, που, σαν να μην υπήρχαν οι υπαρξιακοί κίνδυνοι της κρίσης, προσέγγισε τη νέα κατάσταση σαν business as usual.
Το κλίμα, όπως και στην κοινωνία, άρχισε να αλλάζει από τις δεύτερες εκλογές του 2015 και μετά. Για πολλούς, ωστόσο, η μεταστροφή κατά των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ ήταν τελείως άσχετη με τα ιστορικά συμφραζόμενα. Ηταν μόνο προϊόν της απογοήτευσής τους για το γεγονός ότι η κυβέρνηση είχε αποδειχτεί ιδιωτικώς αφερέγγυα. Δεν έφταιγε ότι είχε αποτύχει στη διαχείριση της χώρας. Εφταιγε ότι είχε αποτύχει στη διαχείριση φιλοδοξιών και συμφερόντων. Είχε αποτύχει ως ντίλερ.
Αν για κάτι είναι ενδεικτική η δημόσια οργή της Αγγελοπούλου, είναι για τον όντως «οικουμενικό» χαρακτήρα που παίρνει η μεταμέλεια των άλλοτε υποστηρικτών του ΣΥΡΙΖΑ. Υπάρχει μια αρμονική, αταξική αναλογία μεταξύ των πολλών, που καταριούνται την κυβέρνηση επειδή, ας πούμε, δεν έδωσε τη 13η σύνταξη, και των λίγων, που την αποκηρύσσουν όψιμα επειδή δεν μπόρεσε να εγγυηθεί τα προνόμιά τους. Επειδή δεν σφράγισε το διπλωματικό τους διαβατήριο.
Για λάθος λόγους ΣΥΡΙΖΑ. Για λάθος λόγους αντισύριζα.
Είχε κάθε λόγο να εκλάβει ως αγνωμοσύνη το ότι δεν της ανανέωσαν το διπλωματικό διαβατήριο.