Ρεαλπολιτίκ
Στα εθνικά ζητήματα έχει πάντοτε σημασία το πώς και πότε τα θέτει κάποιος, ειδικά αν βρίσκεται σε θέση ευθύνης. Ασφαλώς και «πουλάνε» και αναπαράγονται με αστραπιαία ταχύτητα. Διανθίζονται συνήθως και με «σέξι» τίτλους-κλισέ του τύπου «Ηχηρό χαστούκι από τον τάδε στην Τουρκία». Δεν λύνουν, όμως, κανένα πρόβλημα.
Η χώρα πλήρωσε πολλές φορές στην ιστορία της την πατριδοκαπηλία. Οι Τούρκοι έφτασαν κάποτε στον Δομοκό επειδή μία ελίτ της εποχής προκάλεσε παράκρουση στην κοινή γνώμη, χωρίς να συνυπολογίσει τη συγκυρία και τις δυνατότητες της χώρας. Εχουμε και μια μεγάλη, όσο και άθλια, παράδοση, να χωριζόμαστε –σαν πρόβατα– σε προδότες και μειοδότες, γιουσουφάκια και λεβέντες. Από τη μια έχουμε όσους θέλουν να ξαναπάρουμε την Πόλη και απλώς ντρέπονται να το πουν. Από την άλλη, εκείνους που μπερδεύουν τη ρεαλπολιτίκ με το «λύση να ’ναι και ό,τι να ’ναι» σε όλα τα ζητήματα.
Θέλει σύνεση, ψυχραιμία και πολύ υπολογισμένες κινήσεις η διπλωματία. Ευτυχώς για εμάς, έχουμε ανθρώπους σε θέσεις ευθύνης που συνδυάζουν τον επαγγελματισμό με τσαγανό αλλά και σύνεση.
Θα μου πείτε, και τι πρέπει να κάνουμε όταν μας προκαλούν οι Τούρκοι; Ας ρίξουμε μια πιο ψύχραιμη ματιά και θα δούμε ότι συχνά μπαίνουμε σε έναν φαύλο κύκλο που είναι δύσκολο να εντοπίσεις πώς ξεκίνησε. Και κάτι ακόμη. Οταν η άλλη πλευρά επαναλαμβάνει τυπικά διάφορες αιτιάσεις, το ελληνικό κράτος, ανεξαρτήτως κυβέρνησης, απαντά θεσμικά εκεί όπου πρέπει: στον ΟΗΕ, το ΝΑΤΟ, την Ε.Ε. και όπου αλλού μετράει. Οταν χρειάζεται, απαντά και πιο δυναμικά στο παρασκήνιο, προειδοποιώντας φίλους και εχθρούς για τις «κόκκινες γραμμές» μας. Ο βερμπαλισμός εσωτερικής κατανάλωσης όμως δεν ωφελεί, ούτε εξυπηρετεί εθνικούς σκοπούς.
Ορισμένες μάλιστα φορές βάζουμε θέματα στο τραπέζι που ουδείς άλλος, πλην μιας τουρκικής γραφειοκρατίας, τα παίρνει στα σοβαρά. Κάνουμε, έτσι, «θέμα» κάτι που από μόνο του δεν ήταν θέμα για κανέναν. Και αυτό είναι λάθος. Αν συμμετείχαμε σε κάποιον διεθνή διαγωνισμό ντιμπέιτ ή αν εκδικαζόταν μια υπόθεση στο Διεθνές Δικαστήριο, θα είχε νόημα να ανοίξουμε συζήτηση.
Το πράγμα μπορεί να καταστεί επικίνδυνο. Στην Αγκυρα μοιάζει να λειτουργεί μια παιδική χαρά που θεωρεί θεμιτό να επιτίθεται επώνυμα στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, μεταξύ άλλων. Ευτυχώς οι ενήλικοι, και εκεί και στην Αθήνα, κρατούν (ακόμη) τα μπόσικα.
Πριν από αμέτρητα χρόνια συμμετείχα με άλλους φίλους Ελληνες ανταποκριτές σε ένα μπρίφινγκ στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Κάποιος ρώτησε τον εκπρόσωπο, που συμπαθούσε την Ελλάδα, «αν οι ΗΠΑ αναγνωρίζουν τα 6 ή τα 10 μίλια ως το όριο του ελληνικού εναέριου χώρου». Ο εκπρόσωπος απάντησε ότι θα μελετήσει το θέμα και θα επανέλθει. Διεμήνυσε όμως σε όλους τους Ελληνες δημοσιογράφους ότι «ίσως καλύτερα να μην επιμείνετε στην ερώτηση γιατί δεν ξέρω τι απάντηση θα δώσει το νομικό τμήμα». Ο καλός, και ειλικρινά αγνός πατριώτης, συνάδελφος ρώτησε παρ’ όλα αυτά 4 - 5 φορές ακόμη. Επειτα από δύο μήνες ήλθε η απάντηση, που ουσιαστικά έλεγε ότι υπάρχει διαφωνία επί τους θέματος και πρέπει να επιλυθεί. Και τότε ρώτησε ο καλός και αγαπημένος συνάδελφος: «Μα γιατί δώσατε αυτή την απάντηση, ειδικά τώρα μάλιστα που υπάρχει τόση ένταση στο Αιγαίο;». «Μα γιατί με ρωτήσατε πέντε φορές», απάντησε ο εκπρόσωπος.
Ο βερμπαλισμός εσωτερικής κατανάλωσης δεν ωφελεί, ούτε εξυπηρετεί εθνικούς σκοπούς. Η χώρα πλήρωσε πολλές φορές στην ιστορία της την πατριδοκαπηλία.