Aπό τις Αλπεις στον Ψηλορείτη...
Η Κρήτη του σκι, της ορειβασίας και του πεζοπορικού τουρισμού – Ο Ιταλός Luca Gianotti ανακαλύπτει τα μονοπάτια του νησιού
Τοραντεβού έχει δοθεί στο προαύλιο της μονής Παλιανής, κοντά στο χωριό Βενεράτο. Οσο απομακρύνεσαι από το Ηράκλειο, το τοπίο σιγά σιγά μεταμορφώνεται. Ελαιόδεντρα, καταπράσινα χωράφια, με μια υπέροχη εναλλαγή χρωμάτων σε όλη την παλέτα της φύσης. Καθώς το αυτοκίνητο ανηφορίζει, η αλλαγή μπαίνει μέσα σου σαν το δροσερό αεράκι του βουνού και «ξεπλένει» την πόλη.
Αυτή την εικόνα κουβαλά μαζί του κάθε φορά που ταξιδεύει προς και από την Κρήτη ο Ιταλός οδηγός βουνού Luca Gianotti. Μια σχέση που ο ίδιος περιγράφει ως «έρωτα», η οποία ξεκίνησε πριν από 20 χρόνια. Και αποδεικνύεται... στην πράξη, με τη συγγραφή του πεζοπορικού οδηγού «The Cretan Way» (εκδ. Ανάβαση), ή «Η κρητική στράτα».
Τι είναι η κρητική στράτα; «Οταν πρωτοήρθα, η Δυτική Κρήτη ήταν καλύτερα οργανωμένη και οι του- ρίστες περπατούσαν μόνο στα μονοπάτια της, από Σφακιά έως Ελαφονήσι», διηγείται. «Στο υπόλοιπο νησί όμως τα μονοπάτια ήταν εγκαταλελειμμένα. Ετσι μου ήρθε η ιδέα: να περπατήσω όλη την Κρήτη από την ανατολή προς τη δύση, να δημιουργήσω ένα μονοπάτι για όλους. Η περιοχή είναι πολύ όμορφη, χρειάζεται ένα μονοπάτι μεγάλης απόστασης».
Η «κρητική στράτα» είναι μια πεζοπορική διαδρομή διάρκειας 28 ημερών, που ξεκινά από την Κάτω Ζάκρο στο Λασίθι και φθάνει στη Χρυσοσκαλίτισσα στα Χανιά. Πρόκειται για μια παραλλαγή του κρητικού τμήματος του ευρωπαϊκού μονοπατιού «Ε4» (που ξεκινά από την Ισπανία και καταλήγει στη χώρα μας), η οποία αποφεύγει τα πολύ δύσκολα ορεινά τμήματα, αλλά και τα κομμάτια του Ε4 που πλέον έχουν μετατραπεί σε ασφαλτόδρομους. «Η “κρητική στράτα” έχει μια διαφορετική φιλοσοφία. Να είναι ένα μονοπάτι που να μπαίνει στα [ορεινά] χωριά, που να είναι εφικτό για όλους», εξηγεί ο κ. Gianotti.
Επιστρέφουμε, λοιπόν, στο ραντεβού μας. Την περασμένη εβδομάδα ο συγγραφέας του βιβλίου βρέθηκε και πάλι στην αγαπημένη του κρητική ενδοχώρα και συνοδεία εθελοντών προχώρησε στον καθαρισμό και στη σήμανση τμημάτων της «κρητικής στράτας». Ανάμεσα σε αυτούς, ο Λιθουανός Audrius Morcunas και η Βελγίδα Alice Jacquet, αμφότεροι μόνιμοι κάτοικοι του νησιού και συνοδοί γκρουπ τουριστών. «Παλιά οι τουρίστες γνώριζαν ότι η Κρήτη είναι μόνο παραλίες και ήλιος», λέει ο κ. Morcunas. «Τώρα ξέρουν ότι η Κρήτη έχει πολύ πλούσια ιστορία, πολύ ωραία φύση, ότι μπορούν να τη γνωρίσουν περπατώντας». «Για μένα οι άνθρωποι που επισκέπτονται τα χωριά δεν είναι τουρίστες, αλλά ταξιδιώτες, που αναζητούν μια ξεχωριστή εμπειρία», λέει η κ. Jacquet. «Αν σε κάνει χαρούμενο να πας σε ένα all inclusive ξενοδοχείο και να περάσεις όλη την ημέρα δίπλα σε μια πισίνα, τότε αυτό πρέπει να κάνεις. Ομως αυτός δεν είναι ο τρόπος να ανακαλύψεις μια χώρα».
Η «κρητική στράτα» είναι μία από τις πολλές –αλλά μεμονωμένες και διάσπαρτες χωρικά– προσπάθειες ιδιωτών να φέρουν και πάλι τον κόσμο στο παραμελημένο αλλά πανέμορφο εσωτερικό του νησιού. Οπως εξηγεί ο Φώντας Σπινθάκης, ταξιδιωτικός πράκτορας με βάση το Ηράκλειο, η αλλαγή που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια αφορά τη δυναμική «είσοδο» στο νησί ενός νέου μοντέλου: του πεζοπορικού τουρισμού και των αθλημάτων του βουνού. «Δεν μπορούμε βέβαια να τον συγκρίνουμε με τον μαζικό τουρισμό που είναι και θα είναι η “μεγάλη δύναμη”, καθώς για τους ξένους είμαστε ένας κλασικός προορισμός τύπου “θάλασσα- ήλιος”», εξηγεί.
«Τα τελευταία χρόνια όμως αρχίζει να διαδίδεται ότι δεν είμαστε μόνο αυτό. Οτι υπάρχουν και η ενδοχώρα, τα μονοπάτια, τα βουνά, τα φαράγγια. Εχει ορεινούς όγκους που αξίζει κανείς να επισκεφθεί, φύση πανέμορφη και ένα καλά οργανωμένο δίκτυο μονοπατιών. Γι’ αυτό μιλάνε όλοι πλέον στην Κρήτη. Ερχονται άνθρωποι και κάνουν ορειβατικό σκι στον Ψηλορείτη, ποιος θα το φανταζόταν; Οι Κεντροευρωπαίοι το θεωρούν εξωτικό, να φύγουν από τις Αλπεις και να έρθουν στην Κρήτη για σκι». Οι επισκέπτες αυτοί είναι διαφορετικοί: «Πιο μορφωμένοι, πιο “ψαγμένοι”, με άλλες ανησυχίες. Ανθρωποι που διαβάζουν περισσότερο και θέλουν να γνωρίσουν πραγματικά την κουλτούρα, τα ήθη και έθιμα του τόπου και όχι απλά να καθίσουν σε ένα ξενοδοχείο».
Οι Κρητικοί «οσμίζονται» την αλλαγή και έτσι οι πρώτες προσπάθειες βρίσκουν πρόσφορο έδαφος στις ορεινές κοινωνίες. «Ο Καζαντζάκης είπε ότι οι Κρητικοί είναι η τέλεια μείξη της ανατολικής και δυτικής κουλτούρας. Θέλουν να ζουν με τους δικούς τους ρυθμούς, χωρίς να αγχώνονται, αλλά μπορούν να οργανωθούν όταν χρειαστεί», λέει ο Luca Gianotti. «Πολλοί λοιπόν κατάλαβαν τι θέλουμε να πετύχουμε και είπαν, “εντάξει, ας το δοκιμάσουμε”. Γι’ αυτό είμαι αισιόδοξος».
Η «κρητική στράτα» είναι μια πεζοπορική διαδρομή 28 ημερών, από την Κάτω Ζάκρο στο Λασίθι και φθάνει στα Χανιά.