Αξονας ανάπτυξης το μονοπάτι Ε4
Την ίδια ημέρα, μερικές δεκάδες χιλιόμετρα βορειοδυτικά, καμιά εικοσαριά γυμνασιόπαιδα από τέσσερα ορεινά χωριά του Ρεθύμνου ανέβαιναν με ενθουσιασμό στον Λάκο Μυγερού, στη χιονισμένη βόρεια πλευρά του Ψηλορείτη. Αυτό που «έσπασε» την καθημερινότητα των μαθητών από τα Ανώγεια, τα Ζωνιανά, τα Λιβάδια και την Κράνα ήταν η διοργάνωση για τρίτη φορά του Pierra Creta, ενός αγώνα ορειβατικού σκι. Πώς όμως βρέθηκαν τα παιδιά αυτά, προερχόμενα από αγροτικές και κτηνοτροφικές οικογένειες της περιοχής, να διαγωνίζονται σε ένα φρέσκο στη χώρα μας άθλημα;
«Το Pierra Creta είναι η ιδέα μιας παρέας που έτυχε να γίνει πράξη», εξηγεί ο Νικηφόρος Στειακάκης, εις εκ των διοργανωτών του. «Αμέσως μετά την πρώτη διοργάνωση το 2014, πέρα από την πλάκα είδαμε τις δυνατότητες που έχει ένα τέτοιο γεγονός, ως εργαλείο για την περιοχή και τον κόσμο της. Αναζητούσαμε δράσεις σε αυτή την κατεύθυνση και αυτόματα σκεφτήκαμε ότι πρέπει τα παιδιά, η γενιά που αύριο θα αναλάβει τα ηνία, να κολλήσουν το “μικρόβιο”, να αγαπήσουν το βουνό για να το προστατέψουν».
Ορειβατικοί σύλλογοι από τα Χανιά και το Ηράκλειο ανέλαβαν να κάνουν δωρεάν μαθήματα ορειβατικού σκι σε αγόρια και κορίτσια από τα Γυμνάσια των 4 χωριών. Το ζητούμενο ήταν οι κάτοικοι των χωριών να γνωρίσουν... το βουνό τους –το οποίο αποφεύγουν όταν χιονίσει– και να δουν τις δυνατότητες που προσφέρει. Οι μαθητές, πάντως, έδειχναν ενθουσιασμένοι. «Το καλύτερο είναι να ανεβαίνεις την πλαγιά και να την κατεβαίνεις, άσχετο που θα πέσεις 1-2 φορές», λέει ο 13χρονος Γιώργος Κόκκινος, από τα Λιβάδια. Δίπλα τούς παρακολουθούν –πίνοντας τσικουδιές– οι πατεράδες τους, που τους έφεραν στο χιονισμένο βουνό με τα μεγάλου κυβισμού αγροτικά τους.
Οπως και η δημιουργία πεζοπορικών διαδρομών, έτσι και το Pierra Creta εντάσσεται στις προσπάθειες να έλθει κόσμος στην ενδοχώρα της Κρήτης και να τονωθούν τα ορεινά χωριά με έναν ήπιο τουρισμό. «Εχουμε ένα άλλο μοντέλο στο μυαλό μας, όχι από κάποια ιδεοληπτική αγκύλωση», εξηγεί ο κ. Στειακάκης. «Τα νούμερα μιλούν από μόνα τους: στην Ελλάδα κανένα χιονοδρομικό δεν είναι βιώσιμο, ούτε καν τα μεγάλα. Αυτό που οραματιζόμαστε είναι διαφορετικό, δεν θέλει μεγάλες επενδύσεις. Θέλει να κινηθείς σιγά σιγά, μερακλίδικα, να μην κάνεις κάτι εδώ που δεν θα έκανες στην πίσω αυλή σου».
Με την προσέγγιση αυτή συντάσσονται και οι περιβαλλοντικές οργανώσεις. «Ο παράκτιος χώρος στην Κρήτη είναι λίγο ή πολύ κατεστραμμένος, ειδικά ο βόρειος άξονας», λέει ο Θάνος Γιαννακάκης, υπεύθυνος του γραφείου του WWF στην Κρήτη. «Η ανάπτυξη στο εσωτερικό θα πρέπει να γίνει με γνώμονα την προστασία του περιβάλλοντος, του τοπίου, με σεβασμό στον χαρακτήρα και την κουλτούρα των ανθρώπων».
Και να που κάτι αλλάζει. Το νέο περιφερειακό χωροταξικό πλαίσιο της Κρήτης προτείνει έναν διαφορετικό άξονα ανάπτυξης για το νησί: το μονοπάτι Ε4, αυτό από το οποίο ξεκίνησε η ιστορία μας. Συντονίστρια της επιστημονικής ομάδας που μελέτησε το νέο πλαίσιο είναι η πολεοδόμος Ράνια Κλουτσινιώτη. «Στην Κρήτη έχουμε ένα μοντέλο που στηρίχθηκε βασικά στον τουρισμό και δευτερευόντως στη γεωργία-κτηνοτροφία. Ομως αυτός ο τύπος τουρισμού άφησε το εσωτερικό του νησιού άδειο και ο κόσμος “στριμώχθηκε” στη βόρεια ακτή. Με το νέο χωροταξικό προτείνεται να τονωθεί το μονοπάτι Ε4. Να γίνει ένας άξονας παραγωγικής ανασυγκρότησης του νησιού, όχι απλά... να χτίσουμε δωματιάκια για τους τουρίστες. Να φροντίσουμε ώστε να χρηματοδοτήσουμε δράσεις οι οποίες θα κάνουν τους νεότερους κατοίκους να επιστρέψουν, έχοντας κάποιο εισόδημα σημαντικό». Ανάμεσα στις δράσεις αυτές, η ενίσχυση μικρών αστικών κέντρων της πεζοπορικής διαδρομής, η αναστήλωση εγκαταλελειμμένων χωριών, η ανάδειξη όλων των μνημείων της. «Είναι μεγάλη ανάγκη να μη γίνουν τα ίδια λάθη στην Κρήτη», καταλήγει η κ. Κλουτσινιώτη.
Στόχος, η ενίσχυση μικρών αστικών κέντρων της πεζοπορικής διαδρομής, η αναστήλωση χωριών, η ανάδειξη των μνημείων.