Απόψεις αντίθετες

Το Α΄ Νεκροταφείο διαθέτει 12.000 μνήματα. Περί τα 700 από αυτά έχουν ιδιαίτερο καλλιτεχνικό ενδιαφέρον, φιλοτεχνημένα από κλασικούς γλύπτες του 19ου αιώνα έως και δημιουργίες του Ζογγολόπουλου. Σε λίγες ημέρες κυκλοφορεί ένας εξαιρετικός οδηγός για το κοιμητήριο από τις εκδόσεις Ολκός με την επιμέλεια της Μάρως Καρδαμίτση - Αδάμη και τη συνεργασία της Μαρίας Δανιηλίδη από τον Δήμο Αθηναίων. Η αρχιτέκτων, ομότιμη καθηγήτρια στο ΕΜΠ, θεωρεί ότι η «Κοιμωμένη» δεν πρέπει να φύγει από τη θέση της, «διότι, εάν αρχίσει αυτή η τακτική, σε λίγο θα πρέπει να αφαιρούμε και άλλα γλυπτά για λόγους προστασίας και θα αποψιλωθεί το νεκροταφείο». Μαζί της συμφωνεί ο τέως καθηγητής στο Τμήμα Συντήρησης των ΤΕΙ με ειδίκευση στην πέτρα, Ηλίας Νομπιλάκης, που υπογραμμίζει ότι το γλυπτό αυτό δημιουργήθηκε για ένα συγκεκριμένο περιβάλλον από το οποίο δεν πρέπει να αποκοπεί. Ο γλύπτης Πραξιτέλης Τζανουλίνος υποστηρίζει, αντιθέτως, ότι για να μπορέσουν να το χαρούν και οι επόμενες γενιές θα πρέπει να μείνει στο προστατευμένο πλαίσιο της γλυπτοθήκης, τονίζοντας ότι δεν κινδυνεύει μόνον από ατμοσφαιρικούς ρύπους αλλά και από τους βανδαλισμούς και υπενθυμίζοντας ότι πριν από χρόνια ένας άγνωστος της είχε βάψει μαύρο το πρόσωπο με σπρέι. Τον φόβο της ανθρώπινης φθοράς έχει και ο αρχιτέκτων-αναστηλωτής Δημήτρης Κουτσογιάννης: «Πρέπει να φύγει διότι κινδυνεύει και το χρέος μας είναι να το στείλουμε ανέπαφο στο μέλλον». Εχει ενδιαφέρον, πάντως, ότι το ίδιο ερώτημα για την απομάκρυνση της «Κοιμωμένης» από τον τάφο της Σοφίας Αφεντάκη είχε τεθεί και στον Χαλεπά, όταν τον είχαν φέρει στην Αθήνα τα ανίψια του και ζήτησε να πάει στο Νεκροταφείο για να τη δει. Τότε είχε πει: «Δεν έχει ανάγκη, δεν παθαίνει τίποτα. Η θέσις της είναι εδώ...».