Οι αναζητήσεις των γυναικών στον ανδροκρατούμενο κόσμο
ΚΕΪΤ ΣΟΠΕΝ Η ιστορία μιας ώρας και άλλα διηγήματα
μτφρ.: εκδ. σελ.
ΧΡΥΣΑΣ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥ Το γνωστό διήγημα της Aμερικανίδας συγγραφέως Κέιτ Σοπέν (1851-1904), σχετικά άγνωστης στη χώρα μας, το οποίο περιλαμβάνεται σε όλες τις ανθολογίες διηγημάτων γραμμένων από γυναίκες και για γυναίκες, δίνει τον τίτλο στην παρούσα συλλογή. Η Κέιτ Σοπέν, όπως και η Γουίλα Κάθερ (ΗΠΑ, 1873-1947), ανέδειξε τις αναζητήσεις της γυναίκας και την προσπάθειά της να ορίσει τη θέση και τις επιθυμίες της σε μια ανδροκρατούμενη κοινωνία. Η συγγραφέας γνώριζε σε βάθος τη γαλλική λογοτεχνία και επηρεάστηκε, κυρίως, από το έργο του Γκι ντε Μοπασάν, αλλά και του Γκιστάβ Φλομπέρ.
Τα διηγήματά της είναι απλές σκηνές, στιγμιότυπα που παρουσιάζουν τον εσωτερικό κόσμο των ηρωίδων, τις επιλογές τους, τις επιθυμίες και τους δισταγμούς τους, ενώ το τέλος είναι τις περισσότερες φορές απρόοπτο και ανατρεπτικό. Μιας παλάμης ιστορίες ξετυλίγουν καθημερινά περιστατικά, τα οποία, ωστόσο, εκπλήσσουν με την πρωτοτυπία τους. Τα γεγονότα παρουσιάζονται με λιτές περιγραφές, χωρίς ίχνος μελοδραματισμού, όπως συμβαίνει στην «Ιστορία μιας ώρας», αλλά και κινηματογραφική ροή. Στο διήγημα που δίνει και τον τίτλο στη συλλογή, μια γυναίκα όταν μαθαίνει ότι ο σύζυγός της σκοτώθηκε σε «σιδηροδρομική καταστροφή», αμέσως μετά το πρώτο σοκ και τη θλίψη που φέρνει η απώλεια, ανακουφισμένη αφήνει τον εαυτό της ελεύθερο να ονειρευτεί, να απολαύσει τη μοναξιά της, να εκφράσει την επιθυμία της να ταξιδέψει, να κάνει σχέδια για το μέλλον, ώσπου η πραγματικότητα τα ανατρέπει όλα τελεσίδικα. Μια άλλη ηρωίδα, στο διήγημα «Μια ευυπόληπτη γυναίκα», αγωνίζεται να καταπνίξει τα αισθήματά της για τον φίλο του άνδρα της, ιστορία που φέρνει στον νου το διήγημα του Μοπασάν «Πικρία», η παρουσία του οποίου, όμως, γίνεται ακόμα πιο έντονη στο «Μετάνιωμα». Αλλωστε, και το διήγημα της Σοπέν και αυτό του Μοπασάν έχουν τον ίδιο τίτλο («Regret») και το ίδιο θέμα: οι ήρωες, μοναχικοί και οι δύο, μετανιώνουν που άφησαν ανεκμετάλλευτες ευκαιρίες οι οποίες θα έδιναν νόημα στη ζωή τους.
Στην «Καταιγίδα», το ερωτικό πάθος ικανοποιείται όταν έχει ξεσπάσει η νεροποντή και όταν και οι δύο πρωταγωνιστές, που είναι παντρεμένοι, «λιγοθύμησαν στα πέρατα του μυστηρίου της ζωής». Η εικόνα της μανιασμένης φύσης υποστηρίζει την ένταση της επιθυμίας, φέρνει τα άτομα το ένα κοντά στο άλλο σαν να ζούνε σε ακραίες καταστάσεις, σαν να είναι το τέλος, εικόνα που διατρέχει τη λογοτεχνία από τον Βιργίλιο, με τη σκηνή του Αινεία και της Διδώς στη σπηλιά, τον D. H. Lawrence, στον «Εραστή της λαίδης Τσάτερλι», έως και τις Aμερικανίδες συγγραφείς που ασχολούνται με τη μικρή φόρμα και όχι μόνο. Τα οκτώ διηγήματα της συλλογής δείχνουν ότι ο πειθαρχημένος λόγος της Σοπέν συγκρατεί το ουσιαστικό και προσφέρει στιγμές απόλαυσης και αφορμές για αυτογνωσία στον αναγνώστη.