Προσγείωση στη σύγχρονη πραγματικότητα
Τα βραβεία του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ σε ταινίες κοινωνικού προβληματισμού Οι ταινίες που ξεχώρισαν, μεταξύ αυτών πέντε Ελλήνων, δεν μετέφεραν έναν «όμορφο κόσμο, ηθικό, αγγελικά πλασμένο», αλλά σκληρές αλήθειες.
Τη στιγμή που γινόταν γνωστό ότι μεγιστάνες Ινδοί «έκλεισαν» δύο μεγάλα ξενοδοχεία της Αθήνας για έναν γάμο 500.000 ευρώ, η ταινία «Μηχανές» για τις απάνθρωπες συνθήκες εργασίας στην Ινδία και η κατάρρευση του «κινέζικου ονείρου» σάρωναν τα βραβεία στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης.
Η τελετή λήξης, που πραγματοποιήθηκε την Κυριακή το βράδυ με την απονομή βραβείων από το πρώτο διεθνές διαγωνιστικό του 19χρονου κινηματογραφικού θεσμού, μας προσγείωσε στην πραγματικότητα της σύγχρονης ανθρωπότητας. Οι ταινίες που ξεχώρισαν, μεταξύ αυτών πέντε Ελλήνων, δεν μετέφεραν έναν «όμορφο κόσμο, ηθικό, αγγελικά πλασμένο», αλλά σκληρές αλήθειες.
Οι δημιουργοί, εστιάζοντας στα προβλήματα της εποχής, μας ταξίδεψαν: Στις πόλεις-φαντάσματα της κινεζικής φούσκας μέσα από την προσωπική ιστορία της 24χρονης Κινέζας εσωτερικής μετανάστριας στην Τσονγκτσίνγκ, που πίστεψε στο όνειρο να πουλήσει με τις «δυτικές μαϊμούδες» τον δυτικό τρόπο ζωής, εστιάζει ο Δανός σκηνοθέτης Ντέιβιντ Μπόρενσταϊν. Ακολούθησε το όνειρο-εφιάλτης, «μια πραγματικότητα που ακροβατεί σε τεντωμένο σχοινί», όπως είπε, και με το ντοκιμαντέρ «Αυτοκρατορία ονείρων» κέρδισε τον «Χρυσό Αλέξανδρο» (5.000 ευρώ) για τη λεπτοφυή ειρωνεία και το χιούμορ του.
Τις προβιομηχανικές συνθήκες της εργασίας κακοπληρωμένων ανηλίκων, το ανθρώπινο κόστος πίσω από τη μαζική παραγωγή υφασμάτων για τον παγκοσμιοποιημένο καταναλωτικό μας κόσμο, κατέγραψε η κάμερα του Ραχούλ Τζέιν στα έγκατα ενός γιγαντιαίου εργοστασίου κλωστοϋφαντουργίας της ινδικής πόλης Γκουτζαράτ. Η ταινία του «Μηχανές» απέσπασε τρία βραβεία. Ειδική μνεία από την επιτροπή του διαγωνιστικού πήρε ο Αγγελος Ράλλης. Η ταινία του «Πού είσαι, Σινγκάλ;», με ευαισθησία και σεβασμό στην κουλτούρα της διωκόμενης θρησκευτικής μειονότητας Γεζίντι, αναδεικνύει ένα οικογενειακό δράμα από τις απαγωγές γυναικών και την ολοσχερή καταστροφή της Σινγκάλ από τις επιθέσεις του ISIS.
Καυτά θέματα της εποχής ανα- δεικνύονται και στις υπόλοιπες βραβευμένες ταινίες: οι παραβιάσεις των πολιτικών δικαιωμάτων στο ντοκιμαντέρ του Ραούλ Πεκ «Δεν είμαι ο νέγρος σου» (βραβείο Διεθνούς Aμνηστίας). Η εξάρτηση και η απεξάρτηση από τα ναρκωτικά – μια βιωματική εμπειρία στο «Village Potemkin» του Δομήνικου Ιγνατιάδη (βραβείο ΠΕΚΚ). Η ενδοοικογενειακή βία στον «Γητευτή των φιδιών» της Νίνας-Μαρίας Πασχαλίδου και η στάση της Ελλάδος στο προσφυγικό ζήτημα στο «Eyes of exodus», της Αλεξάνδρας Λιβέρις (βραβείο Νεότητας Φοιτητών Πανεπιστημίων Θεσσαλονίκης). Ο σεβασμός στο περιβάλλον στις «Μέρες της λίμνης» της Πανδώρας Μουρίκη με τον φύλακα της Κερκίνης, Παναγιώτη, να διδάσκει ότι ο άνθρωπος και η φύση είναι ένα (βραβείο WWF). Τα ντοκιμαντέρ «Στρίγγλες» του Αγγελου Κοβότσου, «Πουθενά να κρυφτείς» του Ζαραντάστ Αχμεντ, «Ο γυάλινος δράκος» της Κωνσταντίνας Ουρούμη και «Τα μαλλιά του Αμάντ» της Σούζαν Κένεν κέρδισαν το κοινό (ψήφισαν 25.000).
Κερδισμένοι είναι και όλοι οι Ελληνες σκηνοθέτες από την απόφαση της ΕΡΤ να μισθώσει όλες τις ελληνικές ταινίες που προβλήθηκαν και να διαθέσει στο φεστιβάλ την επόμενη τριετία συνολικά 200.000 ευρώ (140.000 για το Φεστιβάλ Κινηματογράφου και 60.000 για το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ).