Φρένο στον ορμητικό Τραμπ από Fed
Για τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ, η καλή πορεία της απασχόλησης τον Φεβρουάριο αποτέλεσε αφορμή για πανηγυρισμούς και το πρώτο βήμα για την εκπλήρωση της υπόσχεσής του να επιτύχει ταχύτερη οικονομική ανάπτυξη. Για την αμερικανική Ομοσπονδιακή Τράπεζα (Fed), η είδηση αποτέλεσε την επιβεβαίωση πως έφτασε ο καιρός να αυξήσει τα επιτόκια δανεισμού, προκειμένου να αποτρέψει την υπερθέρμανση της αμερικανικής οικονομίας. Ο κ. Τραμπ και η κ. Τζάνετ Γέλεν, η πρόεδρος της Fed, φαίνεται πως βρίσκονται σε τροχιά σύγκρουσης σε αργή κίνηση. Ο κ. Τραμπ έχει δηλώσει επανειλημμένως πως είναι αποφασισμένος να πάρει μέτρα για να ενισχύσει τον ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας. Η κεντρική τράπεζα έχει αφήσει να εννοηθεί πως θα προσπαθήσει να περιορίσει τον ρυθμό αύξησης της οικονομικής δραστηριότητας. Την Τετάρτη η Fed αναμένεται να κάνει την πρώτη κίνηση προς αυτή την κατεύθυνση, αυξάνοντας τα επιτόκια δανεισμού. Η κίνηση δεν είναι σημαντική, το βασικό επιτόκιο δανεισμού αναμένεται να παραμείνει κάτω από το 1% και τα επιτόκια δανεισμού σε καταναλωτικά και επιχειρηματικά δάνεια θα παραμείνουν σε ιστορικά χαμηλό επίπεδο. Ωστόσο η Fed θα κινηθεί αρκετούς μήνες νωρίτερα απ’ όσο υπολόγιζε η αγορά στις αρχές του 2017, ακριβώς επειδή φαίνεται να ενισχύεται η ανάπτυξη. Αξιωματούχοι της Fed και ανεξάρτητοι οικονομολόγοι σπεύδουν να επισημάνουν πως η κεντρική τράπεζα δεν προσπαθεί να κινηθεί πρώτη από τη νέα κυβέρνηση. H Fed αυξάνει τα επιτόκια δανεισμού επειδή βελτιώνονται οι συνθήκες στην οικονομία. Ωστόσο, το σημείο που έχει ζωτική σημασία είναι πως η Fed δεν επιθυμεί ταχύτερη ανάπτυξη. Οι αξιωματούχοι της Fed υπολογίζουν πως η οικονομία έχει σχεδόν πιάσει τον ανώτατο, βιώσιμο, ρυθμό ανάπτυξης που μπορεί. Τον Δεκέμβριο, η Fed είχε προβλέψει πως η οικονομία θα αναπτυχθεί με ρυθμό ανάπτυξης 2,1% το 2017, δηλαδή ελαφρώς ταχύτερα από το 1,8% που θεωρούν ως βιώσιμο ρυθμό ανάπτυξης. Η ανάπτυξη πάνω από αυτό το ποσοστό μπορεί να οδηγήσει σε υψηλότερο πληθωρισμό. Αυτός με τη σειρά του μπορεί να αναγκάσει τη Fed να αυξήσει με ταχύτερο ρυθμό τα επιτόκια δανεισμού, πορεία που συνήθως καταλήγει σε οικονομική ύφεση. Στη διάρκεια ακροάσεως στο Κογκρέσο τον Φεβρουάριο, η κ. Γέλεν, ερωτηθείσα εάν θα προσπαθήσει να εξισορροπήσει την ταχύτερη ανάπτυξη μέσω της ταχύτερης αύξησης των επιτοκίων δανεισμού, είχε απαντήσει ουσιαστικά πως ναι. Είχε πει πως η Fed δεν έχει απολύτως κανένα πρόβλημα με ταχύτερη ανάπτυξη, αρκεί αυτή να βασίζεται στη βελτίωση θεμελιωδών μεγεθών της οικονομίας. Αντιθέτως, η Fed θα επιχειρήσει να αντισταθμίσει την ταχύτερη ανάπτυξη «εάν νομίζουμε πως βασίζεται στη ζήτηση και απειλεί τον στόχο μας για τον πληθωρισμό», είχε πει η κ. Γέλεν. Με λίγα λόγια, ακριβώς αυτό που θα συμβεί εάν το Κογκρέσο μειώσει τους φόρους και αυξήσει τις δαπάνες. Ο Λευκός Οίκος και η Fed έχουν τελείως διαφορετική οπτική για την οικονομία. Ο κ. Τραμπ έχει δηλώσει πως στόχος της οικονομικής του ατζέντας είναι η αναθέρμανση της ανάπτυξης και η αποκατάσταση της ευημερίας. Ο κ. Γκάρι Κον, επικεφαλής οικονομικός σύμβουλος του κ. Τραμπ, δήλωσε την περασμένη Παρασκευή πως περιμένει ενίσχυση της απασχόλησης τους επόμενους μήνες. Αντιθέτως, για τη Fed η επέκταση της απασχόλησης δεν μπορεί να συνεχιστεί ακόμη για πολύ καιρό με τον σημερινό ρυθμό. Βέβαια, η Fed εξακολουθεί να λέει πως η οικονομία αντιμετωπίζει σημαντικά προβλήματα, όπως χαμηλή απασχόληση και παραγωγικότητα, μικρή αύξηση μισθών, για τη μεσαία τάξη. Ωστόσο, αυτά τα προβλήματα θα πρέπει να αντιμετωπιστούν μέσω της δημοσιονομικής πολιτικής της κυβέρνησης και όχι μέσω της νομισματικής πολιτικής τής κεντρικής τράπεζας. Σε κάθε περίπτωση, δεν υπάρχει λόγος να βιαστεί η Fed, διότι τα δημοσιονομικά σχέδια του Τραμπ παραμένουν ασαφή, ενώ ακόμη και όταν εφαρμοστούν, θα αποδώσουν με αρκετούς μήνες καθυστέρηση. H Fed έχει την πολυτέλεια να περιμένει κάποιο διάστημα, ώστε να δει τι θα κάνουν οι πολιτικοί.
Οι αξιωματούχοι της Fed υπολογίζουν πως η οικονομία έχει σχεδόν πιάσει τον ανώτατο, βιώσιμο, ρυθμό ανάπτυξης που μπορεί.