Η Ιρλανδία έδωσε μαθήματα δημοσιονομικής εξυγίανσης
Ηθεαματική ανάκαμψη της Ιρλανδίας από την παρατεταμένη οικονομική κρίση της έχει ως αποτέλεσμα να αντιμετωπίζεται η χώρα σαν «το υποδειγματικό παιδί» μετά τη δημοσιονομική εξυγίανση. Η τρόικα έχει συστηματικά επικαλεσθεί την ιρλανδική περίπτωση για να πείσει πως, όταν μια χώρα προσηλώνεται στα μέτρα λιτότητας, η δημοσιονομική πειθαρχία και οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις μπορούν να αποτελέσουν τη βάση της σταθερότητας και της επιστροφής στην ανάπτυξη και στην ευημερία.
Το 2015, πολλοί παρέθεταν τα στοιχεία της ιρλανδικής κυβέρνησης για να πείσουν τους ομολόγους τους στην Ελλάδα να μιμηθούν το παράδειγμα της Ιρλανδίας και να αντλήσουν τα ίδια οφέλη. Ωστόσο, ο οικονομολόγος Στίβεν Κινσέλα εξηγεί σε βιβλίο που εξέδωσε πρόσφατα ότι είναι πιο ρεαλιστικό να βλέπει κανείς την Ιρλανδία όχι σαν «υποδειγματικό παιδί» αλλά σαν «όμορφο τέρας», καθώς η δική της περίπτωση λιτότητας και ανάκαμψης αντανακλά συνδυασμό συνθηκών που μπορεί να συναντήσει κανείς μόνο σε αυτήν τη χώρα.
Η στήριξη που παρείχε η τρόικα στις ιρλανδικές τράπεζες, συνοδευόμενη από αναδιάρθρωση και αναμόρφωση του ρυθμιστικού πλαισίου, συνεισέφερε στη χρηματοπιστωτική σταθερότητα και αποκατέστησε την εμπιστοσύνη. Η δημοσιονομική προσαρμογή ήταν αναγκαία, αλλά κύριος μοχλός της ανάκαμψης ήταν οι εξαγωγές των πολυεθνικών. Οι εξαγωγές υπερκάλυψαν τις σοβαρές επιπτώσεις που είχε η λιτότητα στην εγχώρια ζήτηση και στις ιρλανδικές επιχειρήσεις.
Κάποια άλλα ιδιαίτερα στοιχεία της ιρλανδικής οικονομίας ήταν επίσης καθοριστικά. Και αυτά δεν υφίστανται ούτε μπορούν να δη- μιουργηθούν σε άλλες χώρες. Ανάμεσα στα κυριότερα πολιτικά κόμματα της Ιρλανδίας επικράτησε σχεδόν πλήρης συναίνεση όσον αφορά την πολιτική της λιτότητας. Τα εργατικά συνδικάτα των δημόσιων υπηρεσιών δέχθηκαν σημαντικές περικοπές στους μισθούς τους και σε θέσεις εργασίας. Αποφεύχθηκαν, έτσι, οι συγκρούσεις που σημειώθηκαν σε άλλες χώρες, εξαιτίας της λιτότητας. Επικράτησε εργασιακή ειρήνη σε όλον τον ιδιωτικό τομέα, καθώς οι εργοδότες προτίμησαν να μειώσουν τις ώρες εργασίας και τις θέσεις εργασίας.
Στις επαφές τους με την τρόικα, υπουργοί και δημόσιοι υπάλληλοι επικεντρώθηκαν απολύτως ρεαλιστικά στην επίτευξη των στόχων και στην τάχιστη δυνατή ολοκλή- ρωση του προγράμματος, αποφεύγοντας τις πολιτικές παλινδρομήσεις της Ελλάδας. Διατηρήθηκαν οι κοινωνικές δαπάνες ως προστασία για τους ανέργους. Η νέα μετανάστευση, άλλωστε, λειτούργησε, όπως και στο παρελθόν, ως ασφαλιστική δικλίδα. Εξαιτίας της οικονομικής κρίσης, υπήρξαν πιέσεις για μεταρρυθμίσεις σε όλο το φάσμα της πολιτικής. Η ιρλανδική κυβέρνηση είχε ήδη δρομολογήσει ορισμένες πριν από την άφιξη της τρόικας. Ωστόσο, κάθε μεταρρύθμιση της αγοράς εργασίας, με σκοπό την ενεργή στήριξη των ανέργων, αναβλήθηκε έως το 2011, όταν η ανεργία είχε λάβει διαστάσεις κρίσης. Οι επιπτώσεις της λιτότητας επηρέασαν όλες τις πτυχές της ζωής. Η ανεργία εκτινάχθηκε με μακροπρόθεσμες επιπτώσεις για τους άνδρες, τους νέους και τους ξένους, και αυξήθηκε θεαματικά η μετανάστευση, με μεγάλες επιπτώσεις στις οικογένειες και στις τοπικές κοινωνίες. Μεταξύ όσων έμειναν στη χώρα εκδηλώθηκε κύμα ψυχικών ασθενειών, με μεγάλο ποσοστό αυτοκτονιών μεταξύ των ανδρών. Στέρεψε η χρηματοδότηση για τον πολιτισμό και τις τέχνες, όπως και η συμμετοχή σε καλλιτεχνικά γεγονότα. Το μέσο εισόδημα μειώθηκε κατά τουλάχιστον 16% από το 2008 έως το 2013 και, φυσικά, δεν εκπλήττει ότι ακολούθησε μεγάλη πτώση της ιδιωτικής κατανάλωσης και της εμπιστοσύνης.
Ανάμεσα στα κυριότερα πολιτικά κόμματα της Ιρλανδίας επικράτησε σχεδόν πλήρης συναίνεση όσον αφορά την πολιτική της λιτότητας.
* Δημοσιεύθηκε στο socialeurope.