Πώς ανατράπηκαν οι σχεδιασμοί της κυβέρνησης
Την Πέμπτη, Ευρωπαίος αξιωματούχος έκανε στάχτη τα σχέδια της κυβέρνησης για συνολική συμφωνία τον Απρίλιο. Είπε πως τον Απρίλιο θα μπορούσε να υπάρξει τεχνική συμφωνία, δηλαδή να συμφωνήσουν η κυβέρνηση και οι θεσμοί για εκείνα που πρέπει να κάνει η Αθήνα προκειμένου να κλείσει η αξιολόγηση. Το θέμα του χρέους θα περιμένει το επόμενο Eurogroup, τον Μάιο. Ουσιαστικά, οι πιστωτές ανατρέπουν αργά και μεθοδικά όλους τους σχεδιασμούς της κυβέρνησης:
1. Η κυβέρνηση θέλει να συμφωνηθούν τα δημοσιονομικά μέτρα και τα αντίμετρα για μετά το 2018, ταυτόχρονα με τα μεσοπρόθεσμα μέτρα για το χρέος, ώστε να μπορέσει να «πουλήσει» ευκολότερα το πακέτο στο εσωτερικό. Οι πιστωτές θέλουν να κάνει η Αθήνα ό,τι απαιτείται από την πλευρά της για να ικανοποιηθεί το ΔΝΤ και να ακολουθήσουν αυτοί με το χρέος.
2. Η κυβέρνηση ήθελε να κλείσει γρήγορα την αξιολόγηση σε τεχνικό επίπεδο, ώστε να υποχρεωθούν στη συνέχεια οι Ευρωπαίοι να προχωρήσουν σε συμφωνία με το ΔΝΤ για τα μεσοπρόθεσμα μέτρα που αφορούν το χρέος. Η υλοποίηση αυτής της στρατηγικής προϋποθέτει επώδυνους συμβιβασμούς στα εργασιακά και ενεργειακά, τα οποία η κυβέρνηση δεν φαίνεται προς το παρόν διατεθειμένη να κάνει. Στα εργασιακά, οι θεσμοί ζητούν να μην αλλάξει τίποτα στις συλλογικές διαπραγματεύσεις, να καταστεί δυσκολότερη η λήψη απόφασης για απεργίες και να αυξηθεί το όριο των ομαδικών απολύσεων. Η κυβέρνηση θέλει την επεκτασιμότητα των κλαδικών συμβάσεων και σε επιχειρήσεις που δεν συμμετέχουν στον εργοδοτικό φορέα που συνήψε τη σύμβαση, αλλά και να μην αλλάξει ο συνδικαλιστικός νόμος. Στα ενεργειακά, οι θεσμοί ζητούν άμεση έναρξη διαδικασιών για πώληση μονάδων, καθώς με τις δημοπρασίες ισχύος (ΝΟΜΕ) αφενός μεν δεν επιτυγχάνονται οι στόχοι μείωσης του μεριδίου της ΔΕΗ, αφετέρου δε η επιχείρηση κινδυνεύει να καταρρεύσει.
3. Η κυβέρνηση θέλει ένα «φιλολαϊκό» πακέτο αντιμέτρων, ειδικά για το 2019, που είναι έτος εκλογών. Οι πιστωτές, από την άλλη, επιμένουν σε ελαφρύνσεις που θα έχουν αναπτυξιακό χαρακτήρα. Στο σκέλος των περικοπών, η κυβέρνηση έχει συμφωνήσει στη λήψη συσταλτικών μέτρων ύψους 1% του ΑΕΠ το 2019 με τη μείωση του αφορολογήτου ορίου στις 5.900 ευρώ και άλλων τόσων το 2020 με τη μείωση της προσωπικής διαφοράς στις καταβαλλόμενες συντάξεις. Ωστόσο, όλα τα υπόλοιπα είναι ανοικτά. Συγκεκριμένα: • Πώς κι από ποιον θα γίνει το φθινόπωρο του 2018 η εκτίμηση για το πρωτογενές πλεόνασμα του 2019 ώστε να γνωρίζει κανείς πόσα αντίμετρα θα περιληφθούν στον προϋπολογισμό. Η κατ’ αρχήν συμφωνία προβλέπει ότι τα συσταλτικά μέτρα (για το 2019 η μείωση του αφορολογήτου) θα εφαρμοστούν σε κάθε περίπτωση. Αν με την υλοποίηση του μέτρου εκτιμηθεί πως το πρωτογενές πλεόνασμα θα υπερβεί το 3,5% του ΑΕΠ, τότε θα εφαρμοστούν αντίμετρα ίσα με την υπέρβαση του στόχου. Για το 2019, που είναι έτος εκλογών, είναι κρίσιμη η πρόβλεψη του δημοσιονομικού αποτελέσματος, καθώς θα εξαρτηθεί και το εύρος των ελαφρύνσεων. • Ποιες θα είναι οι ελαφρύνσεις. Η κυβέρνηση έχει ήδη αποδεχθεί τη μείωση της φορολογίας στις επιχειρήσεις μέσω της μείωσης του συντελεστή ή και των υπεραποσβέσεων επενδύσεων που έχει προτείνει ο ΣΕΒ. Επιδιώκει όμως και μείωση του κατώτερου συντελεστή 22% της κλίμακας φορολογίας εισοδήματος, καθώς και των χαμηλότερων συντελεστών του ΕΝΦΙΑ. Οι θεσμοί θέλουν να μειωθούν οι υψηλότεροι συντελεστές. • Ποια αντίμετρα θα εφαρμοστούν, αν δεν υπάρχει δημοσιονομικός χώρος να εφαρμοστούν όλα. Αν π.χ. το δημοσιονομικό περιθώριο είναι 0,5% του ΑΕΠ, τότε θα πρέπει να επιλέξουν κάποια από αυτά. Η κυβέρνηση προφανώς θέλει να είναι μέτρα με πολιτικό όφελος. Οι θεσμοί έχουν άλλες προτεραιότητες, όπως η ελάφρυνση των επιχειρήσεων.
Η κυβέρνηση έχει αποδεχθεί τη μείωση των συντάξεων, αλλά θέλει να γίνει σταδιακά από το 2020 έως και το 2022. Οι θεσμοί θέλουν να εφαρμοστούν εφάπαξ το 2020. Το ΔΝΤ έχει ξεκαθαρίσει πως εάν δεν υπάρξει συμφωνία για τις συντάξεις, τα εργασιακά και τα ενεργειακά, «η Βελκουλέσκου δεν μπαίνει στο αεροπλάνο για την Αθήνα» προκειμένου να ολοκληρωθεί η αξιολόγηση. Από την άλλη, καθώς όπως έδειξε η τηλεδιάσκεψη της Παρασκευής οι διαφορές παραμένουν, η κυβέρνηση προσπαθεί να πετύχει μια συμφωνία σε υψηλότερο –πιο πολιτικό– επίπεδο, τουλάχιστον στα εργασιακά και στη μείωση των συντάξεων.
Τι θέλει η Αθήνα, τι ζητούν οι θεσμοί, ποιες διαφορές παραμένουν σε συντάξεις, εργασιακά, ενεργειακά.