Η τριεθνής «Noble Dina» και η τουρκική απάντηση
Η ενεργοποίηση της Ελλάδος σε κάθε δραστηριότητα του ΝΑΤΟ και οι εξελίξεις στο Αιγαίο
Ενα έντονο διπλωματικό «σκάκι» με φόντο την κρίση στη Μέση Ανατολή, αλλά και το παιχνίδι των υδρογονανθράκων που εξελίσσεται στην Ανατολική Μεσόγειο, αποκαλύπτει η έναρξη σειράς ασκήσεων και συνεχιζόμενων επιχειρήσεων, στις οποίες η Ελλάδα έχει πλέον σταθερή συμμετοχή. Παράλληλα, στο εσωτερικό της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας έχουν αρχίσει ορισμένες πιο έντονες συζητήσεις για το εύρος και τη σκοπιμότητα της δράσης της SNMG-2 στο Αιγαίο, αλλά και την πιθανότητα αλλαγής στη διοίκησή της. Ολες αυτές οι δράσεις και επιχειρήσεις διεξάγονται παράλληλα με μια προσπάθεια της Ελλάδας να αυξήσει τη συμμετοχή της σε κάθε συμμαχική δραστηριότητα στην περιοχή. Η Τουρκία, πάντως, φαίνεται να ενεργοποιείται πλέον ανοικτά στην Ανατολική Μεσόγειο, είτε στο σκέλος της που αφορά άμεσα την Ελλάδα (Ρόδος και Καστελλόριζο) είτε σε εκείνο που συνδέεται με τις διεξαγόμενες έρευνες για φυσικό αέριο στην Κύπρο. Ενώ ανώτατοι Τούρκοι αξιωματικοί θέτουν δημοσίως και σε συμμαχικό επίπεδο την ύπαρξη διαφορών που έχουν ενταθεί στο Αιγαίο.
ΝΑΤΟ στο Αιγαίο
Συγκεκριμένα, πρόσφατα η Βρετανία εμφανίστηκε πρόθυμη να αναλάβει τη διοίκηση της SNMG-2 στο Αιγαίο, που από την αρχή της δράσης τον Φεβρουάριο του 2016 τελεί υπό τις εντολές Γερμανού υποναυάρχου. Η διοίκηση της SNMG-2 αλλάζει κάθε εξάμηνο και θεωρείται δεδομένο ότι θα παραταθεί τουλάχιστον έως το τέλος του 2017, όταν πλέον θα έχουν πραγματοποιηθεί και οι τελευταίες κρίσιμες ευρωπαϊκές εκλογές, οι γερμανικές.
Ευλόγως η ελληνική πλευρά αντιμετωπίζει με σκεπτικισμό το ενδεχόμενο αλλαγής διοίκησης, καθώς η Γερμανία αποτελεί ίσως τον πλέον ισχυρό παράγοντα υπέρ της άσκησης, εντός του ΝΑΤΟ. Η συγκεκριμένη στάση δεν σημαίνει ότι η Αθήνα δεν επιθυμεί την ισχυροποίηση των διμερών στρα- τιωτικών δεσμών με το Ηνωμένο Βασίλειο. Αντιθέτως, υπάρχουν εντεινόμενες επαφές ανάμεσα στις δύο πλευρές, με τελευταίο παράδειγμα τη συνάντηση της πρεσβευτού του Η.Β. στην Αθήνα Κέιτ Σμιθ με τον υπουργό Αμυνας Πάνο Καμμένο.
Την ερχόμενη Πέμπτη 23 Μαρτίου αρχίζει η κοινή άσκηση Ελλάδας, ΗΠΑ και Ισραήλ υπό την κωδική ονομασία «Noble Dina», η οποία θα εκκινήσει από την Ελλάδα και στα μέσα Απριλίου θα καταλήξει στη ναυτική διοίκηση Ισραήλ στη Χάιφα. Θεωρείται εξάσκηση ναυτικής διπλωματίας και έχει ως στόχο τη δραστηριοποίηση ελληνικών μέσων στην Ανατολική Μεσόγειο σε μια κρίσιμη περίοδο.
Η Κύπρος θα συμμετάσχει με καθεστώς παρατηρητή. Σύμφωνα με πληροφορίες, αρχικά συζητήθηκε η πιθανότητα συμμετοχής και της Κύπρου (συμβολικής επί της ουσίας, καθώς η Κυπριακή Δημοκρατία διαθέτει μόνον ένα πλοίο ανοικτής θαλάσσης), ωστόσο τελικά αποκλείστηκε για εμφανείς πολιτικούς λόγους, κυρίως λόγω των διαφορών που παραμένουν με την Τουρκία στο Κυπριακό. Η Ελλάδα θα συμμετάσχει με πλοία όλων των μεγεθών, φρεγάτα, πυραυλάκατο και υποβρύχιο. Ενδεικτική της πολύπλευρης στρατιωτικής συνεργασίας που έχει η Αθήνα με την Ιερουσαλήμ είναι και η συμμετοχή του Ισραήλ στην αεροπορική άσκηση «Ηνίοχος 17», που θα πραγματοποιηθεί στη Δυτική Ελλάδα από τις 27 Μαρτίου έως και τις 6 Απριλίου. Θα συμμετάσχουν Ελλάδα, Ισραήλ, ΗΠΑ, Ιταλία και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
«Sea Guardian»
Παράλληλα η συμμετοχή της Ελλάδας στην επιχείρηση του ΝΑΤΟ «Sea Guardian» στην Κεντρική Μεσόγειο ενισχύεται. Τον επόμενο μήνα αναμένεται η ανάληψη της διοίκησης της επιχείρησης, τα πλοία της οποίας θα εκτελέσουν σενάρια ασκήσεων στα νότια της Κρήτης. Και η συγκεκριμένη αλλαγή καθηκόντων κρύβει αρκετό παρασκήνιο, καθώς η Αθήνα επιθυμούσε να αποφευχθεί η ανάληψη διοίκησης από την Τουρκία, σε μια περίοδο κατά την οποία θα πραγματοποιηθούν ασκήσεις στα νότια της Κρήτης.
Τουρκική κινητικότητα
Η ελληνική κινητοποίηση είναι απολύτως παράλληλη προς την εξαιρετικά αυξημένη τουρκική δραστηριότητα. Με μια σειρά από NAVTEX, οι οποίες έχουν εκδοθεί και αφορούν το Αιγαίο, την περιοχή του Καστελλόριζου, αλλά και την Κυπριακή ΑΟΖ, η Τουρκία πρακτικά προβάλλει όλες τις πάγιες διεκδικήσεις της, είτε μέσω δέσμευσης περιοχών για ασκήσεις είτε μέσα από τον πλου ερευνητικών σκαφών όπως το «Τσεσμέ» και το «Πίρι Ρέις».
Η τουρκική στρατηγική προκύπτει ανάγλυφα στο τελευταίο κείμενο του Τούρκου αρχηγού ΓΕΝ Μπουλέντ Μποστάνογλου, ο οποίος στο τελευταίο τεύχος του περιοδικού Proceedings, που εκδίδει η Στρατιωτική Ναυτική Ακαδημία των ΗΠΑ, αναφέρει ότι «στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, μακροχρόνιες διαφορές στην οριοθέτηση ναυτικής δικαιοδοσίας έχουν γίνει πιο εμφανείς».
Στο ίδιο περιοδικό, ο Ελληνας αρχηγός ΓΕΝ Ν. Τσούνης κάνει λόγο για τους επιπλέον «υλικούς πόρους» που χρειάζεται το Πολεμικό Ναυτικό. Τονίζει, παράλληλα, ότι το Π.Ν. μπορεί να δώσει προς το Ναυτικό των ΗΠΑ «μια αρωγή που θα μπορούσε να απελευθερώσει αμερικανικούς πόρους για άλλα θέατρα επιχειρήσεων, μετατρέποντας μια τέτοια συνεργασία σε στρατηγική επένδυση με πραγματικά οφέλη».
Η Βρετανία εμφανίστηκε πρόθυμη να αναλάβει τη διοίκηση της SNMG-2, που τελεί υπό τις εντολές Γερμανού υποναυάρχου.