Η Κίνα πλήττει την αμερικανική καινοτομία
Ηαπώλεια θέσεων εργασίας βρέθηκε στο επίκεντρο της διαμάχης για την εξασθένηση του αμερικανικού μεταποιητικού κλάδου στη διάρκεια των τελευταίων προεδρικών εκλογών στις ΗΠΑ. Ομως ο ανταγωνισμός από τις κινεζικές εισαγωγές είχε, επίσης, μεγάλες επιπτώσεις στην ευρωστία του κλάδου και την πρόοδο στην καινοτομία. Αυτός ο εντεινόμενος ανταγωνισμός από το 1991 μέχρι το 2007 οδήγησε σε πτώση τις πατέντες και τις δαπάνες στον τομέα έρευνας και ανάπτυξης. Αν και οι πολιτικοί επικεντρώνονται στην απώλεια θέσεων εργασίας, αρνητικό ρόλο στον μεταποιητικό κλάδο και στη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη μιας οικονομίας μπορεί να παίζει η μείωση των καινοτομιών. Δηλαδή η έλλειψη των επιχειρηματικών κινήτρων να δοκιμάσουν νέες ιδέες σε πρακτικό επίπεδο με στόχο τη μεγιστοποίηση των επιδόσεών τους.
Μετά το πλήγμα από τη χρημα- τοπιστωτική κρίση του 2007-09 και τη συνακόλουθη ύφεση στην αμερικανική οικονομία, ο μεταποιητικός κλάδος σήμερα απασχολεί 12,5 εκατ. εργάτες. Είναι ο χαμηλότερος αριθμός εργαζομένων που έχει καταγραφεί από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, δηλαδή από το 1941. Μόνο τη δεκαετία του ’00 καταγράφηκε η απώλεια έξι εκατομμυρίων θέσεων εργασίας. Αξιοπερίεργο είναι πως το μεγαλύτερο κομμάτι από την προαναφερόμενη μείωση των θέσεων εργασίας σημειώθηκε στην απαρχή της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2007-09.
Παρά την εξασθένηση της απασχόλησης τη δεκαετία του ’00, η προστιθέμενη αξία στη μεταποίηση επεκτείνεται στους ίδιους ρυθμούς με την ανάπτυξη όλης της οικονομίας. Θεωρητικά, οι επιπτώσεις στις επιδόσεις του μεταποιητικού κλάδου δεν είναι ορατές σε όρους απασχόλησης.
Ενα ακόμη μέτρο για την αξιολό- γηση της ευρωστίας στη μεταποίηση είναι η πρόοδος στη καινοτομία έτσι όπως προσδιορίζεται από τον αριθμό των καινοτομιών. Οι καινοτομίες δοκιμάζονται στη μεταποίηση και αντιπροσωπεύουν τα δύο τρίτα στις δαπάνες έρευνας και ανάπτυξης. Οι κατοχυρωμένες πατέντες διπλασιάστηκαν, σε ετήσια βάση, στις 80.000 το 2001 σε κάτι λιγότερο από 40.000 το 1991. Στη συνέχεια, όμως, μειώθηκαν καθ’ όλη τη διάρκεια της εξαετίας έως το 2007.
Τη δεκαετία του ’90 και ιδιαίτερα του ’00, ο αμερικανικός μεταποι- ητικός κλάδος ήταν εκτεθειμένος στον εντεινόμενο ανταγωνισμό από τις κινεζικές εισαγωγές. Στοιχεία δείχνουν πως υπερδεκαπλασιάστηκαν το διάστημα 1991-2007, ενώ η μεγαλύτερη αύξηση σημειώθηκε μετά την ένταξη της Κίνας στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου το 2001. Εκείνη την περίοδο υπήρξε, παράλληλα, πτώση στην κατοχύρωση των πατεντών. Η μεγάλη ανάπτυξη της Κίνας στις εξαγωγές πυροδοτήθηκε από σειρά οικονομικών μεταρρυθμίσεων, συμπεριλαμβανομένων των Ειδικών Οικονομικών Ζωνών για την παραγωγή αποκλειστικά εξαγώγιμων προϊόντων και των διευκολύνσεων στην πρόσβαση εργασίας, κεφαλαίου και τεχνολογίας. Η ανάδυση της Κίνας ως κυρίαρχου παίκτη στις παγκόσμιες εξαγωγές του μεταποιητικού κλάδου αποτέλεσε μεγάλο σοκ στις εταιρείες των ΗΠΑ και άλλων χωρών. Η μείωση των καινοτομιών όταν γιγαντώνονταν οι εισαγωγές από την Κίνα υποδεικνύουν πως η μεταποίηση και ο τομέας έρευνας και ανάπτυξης είναι δύο παράγοντες που αλληλοσυμπληρώνονται και δεν υποκαθιστά ο ένας τον άλλον. Ενώ οι πολιτικοί έχουν παθιαστεί από τη σημαντική απώλεια θέσεων εργασίας στη μεταποίηση τις τελευταίες δεκαετίες, η παράλληλη μείωση των καινοτομιών μπορεί επίσης να επηρεάσει τη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη μιας οικονομίας.
Ο κινεζικός ανταγωνισμός δεν έχει επιπτώσεις μόνο στην απασχόληση, αν και σε αυτό εστιάζουν οι Αμερικανοί πολιτικοί.