Η ΚΑΡΥΟΦΥΛΛΙΑ ΚΑΡΑΜΠΕΤΗ ΣΤΗΝ «ΠΛΑΤΕΙΑ ΗΡΩΩΝ».
Η Καρυοφυλλιά Καραμπέτη για την «Πλατεία Ηρώων», τον ναζισμό και τη βία
«Τα σώματα βρίσκουν τρόπο να εκφράσουν τον εγκλωβισμό τους μέσα σε μία συντηρητική συνθήκη. Πάντα αυτή η νευρωτική συμπεριφορά συναντιέται στους ανθρώπους που έχουν στερηθεί το χάδι», παρατηρεί η Καρυοφυλλιά Καραμπέτη, συμπυκνώνοντας ένα από τα πολλά μηνύματα της «Πλατείας Ηρώων» του Τόμας Μπέρνχαρντ. Ενα έργο για τον ναζισμό αλλά και τη βία στο πολιτικό, κοινωνικό και οικογενειακό πεδίο. Μιλώντας για τη θεατρική της πορεία –φέτος προσθέτει άλλη μία καθηλωτική ερμηνεία–, η Καρυοφυλλιά Καραμπέτη ομολογεί πως «προσπαθούμε να νοηματοδοτήσουμε τα πράγματα, να αντιμετωπίσουμε το απροσδιόριστο της ύπαρξης, γιατί αλλιώς θα τρελαθούμε».
Τον Μάρτιο του 1938 στην πλατεία Ηρώων της Βιέννης ο Χίτλερ έγινε δεκτός με κραυγές επευφημίας από τους κατοίκους της πόλης. Πενήντα χρόνια μετά, το 1988, ο Αυστριακός Τόμας Μπέρνχαρντ γράφει, κατά παραγγελία για το Εθνικό Θέατρο της χώρας του, την «Πλατεία Ηρώων». Ο Βιεννέζος Εβραίος καθηγητής Σούστερ, που εκδιώχθηκε από τους ναζιστές την περίοδο του πολέμου, έχει πια γυρίσει από την Αγγλία στην πατρίδα του και το διαμέρισμά του στην πλατεία Ηρώων. Από ένα παράθυρο του διαμερίσματος, ο καθηγητής αποφασίζει (χωρίς προφανή λόγο) να αυτοκτονήσει και η πράξη του αυτή «ξετυλίγει» τον μίτο της μνήμης κατά της λήθης. Ο Μπέρνχαρντ –το έργο αυτό έμελλε να είναι το κύκνειο άσμα του– θυμίζει τα γε- γονότα του ’38, καυτηριάζοντας τα πάντα και κυρίως την αυστριακή ενοχή. Στο κέντρο της σκηνής του Θεάτρου της Οδού Κυκλάδων, όπου παρουσιάζεται η «Πλατεία Ηρώων» σε σκηνοθεσία Δημήτρη Καρατζά, χάσκει ένας κρατήρας. Εκεί έπεσε ο καθηγητής.
Η προσωπικότητά του φωτίζεται μέσα από τις διηγήσεις των οικείων του. Εκείνη με την οποία είχε αναπτύξει την πιο κοντινή σχέση είναι η οικονόμος του σπιτιού, η Τσίτελ. «Ηταν χαμηλής καταγωγής, δεν γνώριζε τίποτα, μαζί του έμαθε να μιλάει για τον Ντεκάρτ και τον Σπινόζα. Ομως, παράλληλα, η Τσίτελ υπέστη από τον καθηγητή ψυχολογική βία. Εχει μέσα της αποθέματα θυμού και οργής, που αναμειγνύονται όμως με τα συναισθήματα του θαυμασμού και της αγάπης προς το πρόσωπό του», λέει η Καρυοφυλλιά Καραμπέτη, που ερμηνεύει τον ρόλο της οικονόμου. «Στόχος μας ήταν στις στιγμές που η Τσίτελ ξεχνιέται και αφήνει μια χαραμάδα για να φανεί ο πόνος της απώλειας για τον καθηγητή αμέσως να τον κρύβει με μια έκρηξη επιθετικότητας. Αυτό φανερώνει το μέγεθος της νεύρωσης», προσθέτει.
Ο Μπέρνχαρντ από τότε είχε διακρίνει στην αυστριακή κοινωνία τα σημάδια του φασισμού και της ανόδου του ναζισμού. «Ο Μπέρνχαρντ μας δείχνει ότι η φασιστική νοοτροπία είναι βαθιά εδραιωμένη στα μυαλά των ανθρώπων και ανά πάσα στιγμή μπορεί να εκδηλωθεί με τον πιο εφιαλτικό τρόπο. Ακόμη και στα θύματα της, όπως είναι η εβραϊκή οικογένεια του έργου, η ιδεολογία του ναζισμού, η βία η βρίσκει τον τρόπο να περάσει. Είναι άκρως επικίνδυνη, μπορεί να έχει συνέπειες ακόμη και στις σχέσεις των μελών της οικογένειας ή ανάμεσα στις τάξεις, τις φυλές, τις χώρες. Αν το 1988 έλεγε αυτά τα πράγματα, τι θα έλεγε σήμερα!» αναφέρει στην «Κ» η κ. Καραμπέτη, τονίζοντας ότι «συνειδητοποιείς ότι ως κοινωνία δεν διδασκόμαστε από την Ιστορία».
Την περίμενα μετά την παρά- σταση στην είσοδο του θεάτρου και στην αναμονή διέκρινα την ιδιαίτερη προσοχή που έδειχνε στους θεατές που της απευθύνθηκαν για ένα σχόλιο. «Η δουλειά του ηθοποιού είναι ρευστή, όπως η ζωή. Το υλικό μας για μια παράσταση είναι άυλο. Ο ηθοποιός οφείλει να ακούει τις επισημάνσεις των θεατών· εάν είναι έξυπνος, θα τις χρησιμοποιήσει υπέρ του. Οταν ακούμε τον άλλον, μπορούμε να βελτιώσουμε την πραγματικότητά μας», λέει. «Βεβαίως, πάντα υποστηρίζω με όλη μου την ενέργεια τη σκηνοθετική οπτική. Δεν έχει σημασία να παίξεις έναν μεγάλο ρόλο εάν δεν σε ενδιαφέρει η ματιά του σκηνοθέτη», προσθέτει.
Εμβληματικοί ρόλοι
Καταγόμενη από το Διδυμότειχο, η σχολή του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος στη Θεσσαλονίκη ήταν φυσική επιλογή για τις θεατρικές σπουδές της, προτού βρεθεί στην Αθήνα. Εκτοτε, αυτό που χαρακτηρίζει την πορεία της είναι ότι κατάφερε να προσεγγίσει το πλατύ κοινό όχι μόνο μέσα από εμβληματικούς ρόλους, αλλά και πρωτοποριακές, πειραματικές δουλειές, όπως το «Ραμόνα travel / η γη της καλοσύνης» το 2014.
Της επισημαίνω ότι έχει ερμηνεύσει στην Επίδαυρο όλες τις εμβληματικές τραγικές ηρωίδες πλην της Αγαύης στις «Βάκχες» και της Ατοσσας στους «Πέρσες». «Οχι ακόμη», λέει και χαμογελάει, αφού έχει προγραμματίσει να παίξει τον ρόλο της Ατοσσας στην παράσταση που θα ανεβάσει ο Θεατρικός Οργανισμός Κύπρου το καλοκαίρι.
«Δεν μπορώ να μιλάω για την τέχνη μου με αριθμούς, δεν θυμάμαι να σας πω πόσες φορές έχω παίξει στην Επίδαυρο. Από την άλλη, δεν μου μένει χρόνος να ονειρεύομαι ρόλους. Συνήθως περιμένω μια καινούργια πρόταση», λέει και, έπειτα από σύντομη παύση, εξομολογείται: «Για τον εαυτό μου πάντα σκέφτομαι με πολύ μικρά μεγέθη. Ξέρω τα λάθη μου, τις αδυναμίες μου, την καθημερινότητά μου, την ανημποριά μου. Με αυτά αναμετριέμαι. Για εμένα αυτό που έχει σημασία είναι το σήμερα και πώς θα υπηρετήσω το θέατρο με αλήθεια, εσωτερικό βάθος και σύγχρονη γλώσσα».
«Προσπαθούμε να νοηματοδοτήσουμε τα πράγματα, να αντιμετωπίσουμε το απροσδιόριστο της ύπαρξης, γιατί αλλιώς θα τρελαθούμε».
Θέατρο Οδού Κυκλάδων «Λευτέρης Βογιατζής», Κυκλάδων 11 και Κεφαλληνίας, Κυψέλη, Τηλ.: 210-82.17.877, Τετ. 8 μ.μ., Πέμ. - Παρ. 8.30 μ.μ., Σάβ. 9 μ.μ., Κυρ. 7 μ.μ.