Προστασία του ηλεκτρονικού Τύπου
Τι είναι ο Τύπος; Μην είναι η μελάνη, μην είναι το χαρτί; Μην είναι οι κουκκίδες στις φωτογραφίες, όταν τυπώνονται; Ή μήπως είναι τα νοήματα που ο έντυπος λόγος μεταφέρει και πρέπει διά του Συντάγματος να προστατευθούν; Αυτό το ερώτημα ετέθη στον Αρειο Πάγο και το ελληνικό Ανώτατο Δικαστήριο έδωσε την πιο φορμαλιστική και στενόκαρδη απάντηση που θα μπορούσε ποτέ να υπάρξει. Για την ακρίβεια έδωσε μια απάντηση που θα μπορούσε να είναι προοδευτική τον 16ο αιώνα, αλλά είναι εκτός πραγματικότητας τον 21ο αιώνα.
Ετσι, ο Αρειος Πάγος στην υπ’ αριθμ. 192/2017 απόφασή του, αναφέρει ότι οι διατάξεις περί Τύπου (α.ν. 1098/1938, ν. 10/1975 και ν. 2243/1994) καθορίζουν ότι «Τύπος και έντυπον, επί των οποίων εφαρμόζονται οι διατάξεις του νόμου τούτου είναι παν ό,τι εκ τυπογραφίας ή οιουδήποτε άλλου μηχανικού ή χημικού μέσου παράγεται εις όμοια αντίτυπα και χρησιμεύει εις πολλαπλα- σιασμόν ή διάδοσιν χειρογράφων, εικόνων, παραστάσεων, μετά ή άνευ σημειώσεων ή μουσικών έργων, μετά κειμένου ή επεξηγήσεων ή φωνογραφικών πλακών» και ότι «ως δημοσίευσις εντύπου θεωρείται η διανομή, πώλησις, καθώς και η εις δημόσιον μέρος ή εν δημοσία συναθροίσει ή εις μέρος προσιτόν εις το κοινόν τοιχοκόλλησις ή έκθεσις παντός εντύπου... αδίκημα του Τύπου υπάρχει όταν λάβει χώρα ή κατά την προηγούμενην παράγραφον δημοσίευσις».
Κατά συνέπεια, μια «καταχώριση στο Διαδίκτυο (Ιντερνετ) κειμένου με δυσφημιστικά γεγονότα και ανακοίνωση από τηλεοράσεως δυσφημιστικών γεγονότων, αφού το Διαδίκτυο και η τηλεόραση δεν αποτελούν τυπογραφία, ούτε θεωρούνται μηχανικά μέσα πολ- λαπλασιασμού χειρογράφων και δεν θεωρούνται “Τύπος” ή “έντυπο” δεν στοιχειοθετούν αδίκημα τελούμενο διά του Τύπου».
Η απόφαση είναι τόσο αναχρονιστική όσο η γλώσσα που χρησιμοποιεί. Φυσικά, Τύπος είναι ό,τι τυπώνεται, αλλά ο συνταγματικός νομοθέτης δεν θέλει να προστατεύσει το μελάνι ή το χαρτί. Ηθελε να προστατεύσει αυτά που γράφονται με μελάνι στο χαρτί. Δεν ήξερε ότι κάποτε θα υπάρξει Διαδίκτυο και τηλεόραση και γι’ αυτό στα Συντάγματα όλων των χωρών αναφέρεται η προστασία του Τύπου· δεν υπάρχει Σύνταγμα που να λέει π.χ. «το Κογκρέσο δεν πρέπει να κάνει νόμο που να περιορίζει την ελευθερία του Διαδικτύου...». Απλώς πιο ανοιχτόμυαλοι δικαστές κατάλαβαν ότι η προστασία του συνταγματικού νομοθέτη αφορά όσα γράφονται στον Τύπο και όχι τη μέθοδο με τον οποία διαδίδονται. Και στο κάτω κάτω της (ηλεκτρονικής) γραφής σε λίγα χρόνια, λόγω της προόδου της τεχνολογίας, δεν θα υπάρχουν έντυπα. Συνεπώς ακυρώνεται κάθε πρόνοια συνταγματικής προστασίας του γραπτού λόγου;
Είναι βαθιά η κουλτούρα της λογοκρισίας και στο ελληνικό δικαστικό σύστημα, κάτι που πιστοποιείται και από αυτή την απόφαση. Δηλαδή, οι δικαστές είχαν δύο δρόμους: ή να διευρύνουν την ελευθερία του λόγου και για τα ηλεκτρονικά μέσα με βάση την ευμενέστερη διάταξη που ήδη εφαρμόζεται στον Τύπο, ή να ψειρίσουν φορμαλιστικώς το τι είναι Τύπος και τι είναι χειρόγραφο για να καταλήξουν στον περιορισμό της προστασίας του λόγου. Και να το πούμε αλλιώς: γιατί να προστατεύεται κάθε προϊόν που διά «μηχανικού ή χημικού μέσου παράγεται» και ουχί εκείνα που παράγονται διά «ηλεκτρονικού μέσου»;