Συνεχίζονται οι εκροές καταθέσεων

Μείωση άνω του 1 δισ. τον Απρίλιο χωρίς την ΑΜΚ της Fraport και το ομολογιακό του «Σκλαβενίτη»

Εύθραυστη είναι η ισορροπία στο μέτωπο των καταθέσεων, το ύψος των οποίων εμφανίζει τάση σταθεροποίησης κοντά στα 128 δισ. ευρώ στις αρχές Απριλίου.

Η σταθεροποίηση που καταγράφεται είναι συγκυριακή, στον βαθμό που τα στοιχεία από τις τράπεζες δείχνουν ότι οι εκροές από τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις συνεχίζονται. Την εικόνα σε ό,τι αφορά το αμετάβλητο των καταθέσεων σε σχέση με τον Μάρτιο που εμφανίζουν οι τράπεζες (μαζί με τις καταθέσεις της γενικής κυβέρνησης) διασώζει η αύξηση μετοχικού κεφαλαίου των 620 εκατ. ευρώ, που πραγματοποίησε η Fraport, και το ομολογιακό δάνειο των 400 εκατ. ευρώ που εξέδωσε ο «Σκλαβενίτης».

Τα στοιχεία από τις τράπεζες επιβεβαιώνουν ότι το πρόβλημα της εκροής καταθέσεων, κυρίως από τα νοικοκυριά αλλά και τις επιχειρήσεις, συνεχίστηκε και τον Μάρτιο και τα υπόλοιπα που τηρούνται στις τράπεζες θα ήταν κατά πολύ χαμηλότερα, εάν δεν συνυπολογίζονταν τα κεφάλαια που προήλθαν από τις δύο παραπάνω πηγές (Fraport και «Σκλαβενίτης»). Τα χρήματα αντιστάθμισαν προς το παρόν τη μείωση των καταθέσεων, αλλά σύντομα θα αναλωθούν για τους σκοπούς για τους οποίους αντλήθηκαν.

Οι εκτιμήσεις των τραπεζών ανεβάζουν τις απώλειες καταθέσεων κατά το πρώτο τρίμηνο του έτους περίπου στα 4 - 5 δισ. ευρώ, ένα μέρος των οποίων είναι οι αναλήψεις μετρητών από τα νοικοκυριά και ένα μέρος η εκροή των χρημάτων που είχαν εισρεύσει στη χώρα μετά τη χαλάρωση των capital controls σε σχέση με το «νέο χρήμα».

Η συγκράτηση των καταθέσεων τον τελευταίο μήνα είναι και η αιτία που η ΤτΕ δεν αύξησε εκ νέου το όριο άντλησης ρευστότητας μέσω ELA, το οποίο, με βάση τη χθεσινή ανακοίνωση της κεντρικής τράπεζας, διατηρήθηκε αμετάβλητο στα 46,6 δισ. ευρώ, για τρεις δηλαδή εβδομάδες, έως και τις 27 Απριλίου. Το ποσό αυτό είναι ουσιαστικά το ανώτατο όριο που υπολογίζεται ότι μπορεί να αντληθεί μέσω ELA και στο οποίο περιλαμβάνεται ένα μαξιλάρι ασφαλείας. Με βάση τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της ΤτΕ, τον Φεβρουάριο οι τράπεζες είχαν αντλήσει μέσω ELA 43,1 δισ. ευρώ και το μαξιλάρι ασφαλείας υπολογίζεται κοντά στα 3 - 3,5 δισ. ευρώ.

Η εικόνα που μεταφέρουν οι τράπεζες είναι ότι η τάση που εμπεδώνεται από την πλευρά των νοικοκυριών είναι η ανάληψη του συνόλου του ποσού που επιτρέπεται από κάθε λογαριασμό. Είναι χαρακτηριστικό ότι το πρώτο τρίμηνο του 2017 οι αναλήψεις από τα ATM ήταν αυξημένες κατά 600 - 800 εκατ. ευρώ σε σχέση με το τελευταίο τρίμηνο του 2016 και η αιτία αποδίδεται στην τάση των νοικοκυριών να αποθεματοποιούν –ακόμη και αν δεν τα έχουν άμεση ανάγκη– τα χρήματα που παίρνουν από τους λογαριασμούς τους, δηλαδή τα 840 ευρώ που δικαιούνται ως όριο ανά δεκαπενθήμερο. Την πρακτική της αποθεματοποίησης επιβεβαιώνει και το γεγονός ότι η κατανάλωση παραμένει σε χαμηλά επίπεδα, σε αντίθεση με ό,τι συνέβη κατά την περίοδο επιβολής των capital controls, όπου ένα σημαντικό μέρος χρημάτων –κυρίως αυτά που έβγαιναν από στρώματα την περίοδο εκείνη– διοχετεύονταν στην κατανάλωση. Τα τελευταία στοιχεία της ΤτΕ δείχνουν ότι, εκτός από τις καταθέσεις που μειώνονται και την ασθενική ζήτηση που καταγράφεται στην οικονομία, μείωση παρατηρείται και στο χρήμα που κυκλοφορεί σε φυσική μορφή στην αγορά. Πρόκειται για χρήματα που εικάζεται ότι είναι σε θυρίδες ή άλλα σημεία και τα οποία έχουν μειωθεί κατά 1,1 δισ. ευρώ από τα τέλη Δεκεμβρίου. Μέρος αυτών των χρημάτων κατευθύνεται στην αποπληρωμή φορολογικών ή ασφαλιστικών υποχρεώσεων, ενισχύοντας ουσιαστικά το πλεόνασμα που δημιουργεί η κυβέρνηση, αθετώντας και τις υποχρεώσεις της προς τον ιδιωτικό τομέα.

Σύμφωνα με τις τράπεζες, οι εκροές προέρχονται κυρίως από τα νοικοκυριά.