Ηρθαν να επενδύσουν, έζησαν τον εφιάλτη, φεύγουν για αλλού

Παρά τα τρία μνημόνια, γραφειοκρατία και φορολογία οδηγούν στην αποεπένδυση

Φιλέλλην παιδιόθεν. «Λατρεύω τους Ελληνες, τη νοοτροπία και την κουλτούρα σας», λέει στην «Κ». Αφησε την πατρίδα του και ήρθε στη χώρα μας για να ξεκινήσει μια νέα επιχειρηματική δραστηριότητα. Νομοταγής και αρνούμενος να αποκρύψει έστω και ένα ευρώ εισόδημα, άρχισε στην πορεία να αντιλαμβάνεται ότι «έμπλεξε». Μέχρι που τον περασμένο Ιανουάριο, πανικόβλητος για το τι τον περίμενε, ζήτησε από τον λογιστή του να κάνει έναν γρήγορο υπολογισμό για τον φόρο που έπρεπε να αποδώσει. «Ξέρω πως το νούμερο θα είναι μεγάλο, αλλά σε παρακαλώ να μου το στείλεις. Μπορώ να το αντέξω», του έγραψε στο email. Σήμερα, ετοιμάζεται να μετακομίσει στην Κύπρο. «Δυστυχώς, το να φύγουμε από την Ελλάδα ξαφνικά έμοιαζε μονόδρομος», εξηγεί.

Πρόκειται για μια πορεία που πριν από αυτόν ακολούθησαν πολλοί ξένοι επενδυτές. Οι αιτίες; Βαριά φορολογία, ατελείωτη γραφειοκρατία, αργή απονομή της δικαιοσύνης, καθυστερημένη έγκριση αδειοδοτήσεων, πολυδιάσπαση και αλληλοεπικάλυψη αρμοδιοτήτων από φορείς και αρνητική κουλτούρα απέναντι στην επιχειρηματικότητα. Αυτά ήταν και παραμένουν τα βασικά προβλήματα που, τρία μνημόνια μετά, δεν έχουν ακόμη αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά, όπως καταγράφονται σε έρευνες (ΣΕΒ, World Bank) και δείκτες (Enforcing Contracts Indicator). Και κάπως έτσι η χώρα διολισθαίνει συνεχώς.

«Ακόμα και εάν η ελληνική οικονομία αρχίσει να ανακάμπτει και οι φορολογικοί συντελεστές μειωθούν, δύσκολα θα πειστούν οι ξένοι να έλθουν και να τοποθετηθούν στην Ελλάδα, με ένα αμφίβολης ελκυστικότητας πλαίσιο για την επιχειρηματικότητα, με ένα άγνωστο φορολογικό καθεστώς και τη, διαβόητη πλέον παγκοσμίως, γραφειοκρατία». Με αυτά τα λόγια απαντά ξένος επενδυτικός οίκος στο ερώτημα πότε θα αναζωπυρωθεί το ξένο ενδιαφέρον για την Ελλάδα. «Ακόμα και οι χαμηλές βαθμολογίες της χώρας στις διεθνείς κατατάξεις για την επιχειρηματικότητα ωραιοποιούν την πραγματικότητα», προσθέτουν χαρακτηριστικά, μιλώντας στην «Κ», οι ίδιες πηγές. Και η διπλανή ιστορία το επιβεβαιώνει, αν και δεν είναι βεβαίως η μοναδική.

Τα σημαντικότερα εμπόδια για την ανάπτυξη οποιασδήποτε οικονομικής δραστηριότητας; Βαριά φορολογία, ατελείωτη γραφειοκρατία, αργή απονομή της δικαιοσύνης, καθυστερημένη έγκριση αδειοδοτήσεων, πολυδιάσπαση και αλληλοεπικάλυψη αρμοδιοτήτων από φορείς και αρνητική κουλτούρα απέναντι στην επιχειρηματικότητα. Αυτά ήταν και παραμένουν τα βασικά προβλήματα που, τρία μνημόνια μετά, δεν έχουν ακόμα αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά.

Η περιπέτεια

Σύμφωνα με όσους παρακολουθούν το όλο πλαίσιο, η περιπέτεια ξεκινάει σχεδόν «με το καλημέρα», καθώς κατά σειράν προτεραιότητας την απόπειρα ανάπτυξης της επιχειρηματικότητας θα την απειλήσουν οι διαδικασίες αδειοδότησης, οι δυσκολίες πρόσβασης στη χρηματοδότηση, οι φόροιέκπληξη, οι καθυστερήσεις στη διευθέτηση κάθε προβλήματος, ακόμα και οι καθυστερήσεις στη σύναψη δημοσίων συμβάσεων.

Παράδειγμα; Ο ΣΕΒ είχε προ διετίας μετρήσει πως για την περιβαλλοντική αδειοδότηση ο συνολικός μέσος χρόνος απόκλισης, από αυτόν που προβλέπεται στο θεσμικό πλαίσιο, υπολογίζεται στο 84% του συνολικού πραγματικού χρόνου (674 ημέρες). Πρόκειται, δηλαδή, για καθυστέρηση πενταπλάσια της θεσμοθετημένης προθεσμίας.

Την ίδια ώρα διατηρείται η πολυπλοκότητα της φορολογικής νομοθεσίας, συνεχώς αυξανόμενη, ενώ έχει καταστεί παροιμιώδης η μεταβλητότητα του φορολογικού συστήματος, αλλά και η ασάφεια των νομοθετικών διατάξεων. Πρόβλημα, που επιτείνεται από την καθυστέρηση στην έκδοση των απαραίτητων κανονιστικών πράξεων και ερμηνευτικών εγκυκλίων, με τις οποίες δίνονται οδηγίες προς τις φορολογικές αρχές για την εφαρμογή των νέων νομοθετικών διατάξεων.

Επιπλέον η Ελλάδα, σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, όχι μόνον είναι ουραγός στην Ευρώπη αναφορικά με τον χρόνο που χρειάζεται για να επιβληθεί δικαστικά η εφαρμογή μιας σύμβασης, αλλά διεκδικεί και την... παγκόσμια πρωτιά. Μετρήθηκε στην τέταρτη θέση –εννοείται από το τέλος– μεταξύ 190 χωρών. Και μάλιστα σε πρώτο βαθμό.

Προσέξτε: σύμφωνα με τον δείκτη Enforcing Contracts Indicator της τελευταίας έρευνας Doing Business 2017, απαιτούνται κατά μέσον όρο 1.580 ημέρες ή 4 και πλέον χρόνια για την επίλυση μιας εμπορικής διαφοράς μέσω ενός Μονομελούς Πρωτοδικείου και την εφαρμογή της απόφασης, με βάση στοιχεία του Ιουνίου 2016. Επειτα από όλα τα παραπάνω, δεν εξέπληξε κανέναν η προ εξαμήνου νέα διολίσθηση της χώρας όσον αφορά την ανταγωνιστικότητά της, σύμφωνα με την έκθεση «Global Competitiveness Report 2016-2017» του World Economic Forum. Η Ελλάδα υποχώρησε στην 86η θέση, μεταξύ 138 κρατών, από την 81η που κατείχε στην προηγούμενη αξιολόγηση.

Τι αξιολογεί αυτή η βαθμολογία; Μεταξύ άλλων:

• Τις πολιτικές που εφαρμόζονται.

• Τους φορολογικούς συντελεστές.

• Τη γραφειοκρατία.

• Την πρόσβαση σε χρηματοδότηση.

• Το ευρύτερο φορολογικό πλαίσιο.

Οι επιδόσεις της χώρας σε ορισμένους επιμέρους δείκτες είναι πολύ

Βασικές αιτίες, η βαριά φορολογία, η ατελείωτη γραφειοκρατία, η αργή απονομή δικαιοσύνης, η καθυστερημένη έγκριση αδειοδοτήσεων.

χειρότερες της συνολικής της βαθμολογίας. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι η Ελλάδα έχει μια από τις χειρότερες επιδόσεις στον κόσμο στην κατηγορία «Απόδοση του νομικού πλαισίου για τη διευθέτηση διαφορών», αφού καταλαμβάνει την 130ή θέση. Κατατάσσεται δε στην 129η θέση αναφορικά με την «Επιβάρυνση των κρατικών ρυθμίσεων», ενώ στη «Σπατάλη των δημοσίων δαπανών» βρίσκεται στην 123η θέση. Θυμίζουν όλα τα παραπάνω ευρωπαϊκή χώρα και μάλιστα μέλος της Ευρωζώνης;

Τελευταίοι

Η ίδια δυσμενής εικόνα προκύπτει και από την πιο πρόσφατη έκθεση «Ease of Doing Business» της Παγκόσμιας Τράπεζας για το 2017, καθώς η Ελλάδα έπεσε κατά μία θέση, από την 60ή που κατείχε πέρυσι στην 61η φέτος, και κατετάγη έτσι σε μια από τις τελευταίες θέσεις της Ευρώπης.

Αλλά μην απελπίζεστε. Υπάρχουν –έστω και τώρα– κάποια αισιόδοξα μηνύματα. Σύμφωνα με σχόλιο του ΣΕΒ της 6ης Απριλίου, σε σχέση με το παρελθόν έχουν μειωθεί η γραφειοκρατία, η διαφθορά και οι στρεβλώσεις στην αγορά εργασίας, αλλά –μη βιάζεστε να ανασάνετε– έχουν αυξηθεί οι δυσκολίες χρηματοδότησης, το φορολογικό βάρος και η πολιτική αστάθεια.

Στους δε δείκτες της ανταγωνιστικότητας, η χώρα υστερεί σχεδόν παντού σε σχέση με τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ενωσης, με την απόσταση που μας χωρίζει από τη βέλτιστη πρακτική, που διαπιστώνεται στην Ολλανδία, να είναι μεγάλη.