Τα δύο σενάρια που βλέπει η Αθήνα
Στην Αθήνα δεν υπάρχει ούτε μισός εν ενεργεία ή επί τιμή διπλωμάτης, ο οποίος πιστεύει ότι είναι δυνατόν ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να χάσει το δημοψήφισμα αυτής της Κυριακής. Απαντες εκτιμούν ότι το υπολογισμένο ρίσκο που έχει πάρει από τον περασμένο Ιούλιο δεν θα μπορούσε να οδηγήσει σε άδοξο πολιτικό τέλος το μεγαλόπνοο σχέδιο θεμελιώδους μεταρρύθμισης που έχει οραματιστεί ο πρόεδρος της Τουρκίας για τη χώρα του. Στην Αθήνα δεν προτίθενται να σχολιάσουν με οποιοδήποτε τρόπο το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος όπως αυτό θα ανακοινωθεί το βράδυ της Κυριακής. Πιθανότατα η ελληνική κυβέρνηση θα κινηθεί στο ίδιο πλαίσιο που έχει περίπου ήδη περιγράψει ο υπουργός Εξωτερικών Ν. Κοτζιάς, ο οποίος εκτιμά ότι η Ελλάδα δεν θα πρέπει να εμπλακεί καθ’ οιονδήποτε τρόπο, είτε στην ενδοτουρκική πολιτική συζήτηση, είτε στα μέτωπα που έχει ανοίξει ο κ. Ερντογάν, περιλαμβανομένων και εκείνων με διάφορες ευρωπαϊκές χώρες.
Βάσει μιας γενικότερης συλλογιστικής περί επιφυλακτικής ουδετερότητας, στην Αθήνα εξετάζονται δύο βασικά σενάρια, τα οποία δεν συνδέονται με την απάντηση στο δημοψήφισμα, αλλά με τη συνολική εξέλιξη των πραγμάτων στην Τουρκία το επόμενο χρονικό διάστημα. Το πρώτο σενάριο έχει θετική απόχρωση. Εφόσον ο κ. Ερντογάν επιτύχει έγκριση της συνταγματικής μεταρρύθμισης την οποία έχει θέσει σε δημοψήφισμα, η πολιτική κατάσταση στην Τουρκία θα ηρεμήσει. Αυτό θα σήμαινε ότι θα δοθεί η δυνατότητα να αρχίσουν ξανά οι τακτικές διμερείς επαφές, να δρομολογηθεί η επόμενη «διακυβερνητική» συνάντηση και, ενδεχομένως, να δημιουργηθεί πρόσφορο έδαφος και για την επίλυση του Κυπριακού.
Το δεύτερο σενάριο δεν είναι και τόσο θετικό. Σε περίπτωση επικράτησης του «όχι» ή μιας οριακής πλειοψηφίας του «ναι», σε συνδυασμό με μια σειρά άλλων γεγονότων, θα μπορούσε να πυροδοτηθεί περαιτέρω εσωστρέ- φεια, κάτι εξ ορισμού αρνητικό και για τα ελληνοτουρκικά.
Τα γεγονότα θα μπορούσαν να είναι η πιθανή περαιτέρω καθοδική πορεία της τουρκικής οικονομίας, η ανανέωση επί μακρόν της κατάστασης εκτάκτου ανάγκης και κλιμάκωση της επίθεσης απέναντι σε πολιτικά κόμματα ή και ομάδες του πληθυσμού, καθώς επίσης και μια διάψευση των προσδοκιών της Αγκυρας για τον ρόλο της στη Συρία και το Ιράκ. Ως προς το ελληνοτουρκικό σκέλος, διπλωματικές πηγές παρατηρούν ότι οι τελευταίοι 12 μήνες είναι οι χειρότεροι σε διμερές επίπεδο κατά τη σχεδόν 15ετή πολιτική κυριαρχία του κ. Ερντογάν στην Τουρκία.
Οι εκκρεμότητες είναι αρκετές: η ένταση στο Αιγαίο –όπου οι αερομαχίες
Διπλωματικές πηγές παρατηρούν ότι οι τελευταίοι 12 μήνες είναι οι χειρότεροι σε διμερές επίπεδο κατά τη 15ετή πολιτική κυριαρχία Ερντογάν.
είναι σχεδόν καθημερινό φαινόμενο–, η υπόθεση των «οκτώ» που ο κ. Ερντογάν θεωρεί μια προσωπικά ενοχλητική λεπτομέρεια, αλλά και το Κυπριακό. Ιδιαίτερα ως προς το Κυπριακό, τις τελευταίες ημέρες συγκεντρώνεται αρκετή ένταση όχι τόσο γύρω από τις διακοινοτικές συζητήσεις, οι οποίες θα συνεχιστούν στις 20 Απριλίου, όσο για το φυσικό αέριο. Η Αγκυρα έχει ποικιλοτρόπως διαμηνύσει ότι θεωρεί «μονομερή» ενέργεια τη σύναψη συμβολαίων για έρευνες και γεωτρήσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας εντός της ΑΟΖ της και τις επόμενες ημέρες προγραμματίζει την «κάθοδο» ερευνητικού πλοίου για τουρκικές σεισμικές έρευνες. Γενικώς, η Ανατολική Μεσόγειος αποκτά, όπως φαίνεται, βαρύνουσα σημασία για την τουρκική εξωτερική πολιτική, κάτι που –μεσοπρόθεσμα– θα μπορούσε να εντείνει την ήδη υπάρχουσα απόκλιση απόψεων ανάμεσα στην Αγκυρα και την Αθήνα για την περιοχή.