Το ωφέλιμο δάκρυ της άμυνας
Δεν είναι αυτό που θα λέγαμε gastarbeiter. Βγάζει πάρα πολλά λεφτά για να μπορεί κάποιος εύκολα να τον μετρήσει στο νέο κύμα ελληνικής διασποράς που προκάλεσε η κρίση. Και ωστόσο η μοίρα του Σωκράτη Παπασταθόπουλου έχει χαρακτηριστικά που βρίσκει κανείς και στους λιγότερο προνομιούχους της γενιάς του. Είναι κι αυτός ένας επαγγελματίας που, παρότι Ελληνας, κατάφερε να σταδιοδρομήσει ενταγμένος αρμονικά σε ένα γερμανικό σύνολο. Μετέχει δηλαδή στο παράδοξο των βλαστών του ελληνικού συστήματος, που θάλλουν όταν μεταφυτεύονται σε ξένο έδαφος.
Η αλήθεια είναι ότι πολύ πριν γίνει σκέτο Sokratis –όπως τον ξέρουν οι οπαδοί της Borussia Dortmund– ο Παπασταθόπουλος είχε δείξει ωριμότητα. Στην αναπαράσταση της προϊστορικής αγέλης των κυνηγών, που είναι –σύμφωνα με μια ανθρωπολογική εκδοχή– το ποδόσφαιρο, ο Παπασταθόπουλος είχε από πολύ νωρίς δείξει κλίση για τον δυσκολότερο ρόλο. Για τον ρόλο που απαιτεί περισσότερο μυαλό, παρά πόδια – περισσότερο προσήλωση στο πλάνο, παρά φαντασία. Από τότε που η ΑΕΚ τον είχε στείλει στη Νίκη Βόλου για να ψηθεί, ο Sokratis είχε αποδείξει ότι διέθετε τη «γερμανική» ψυχραιμία που κάνει τους μεγάλους αμυντικούς.
Ισως λόγω αυτού του ψυχρού αγωνιστικού χαρακτήρα να προκάλεσαν περισσότερη εντύπωση τα δάκρυά του μετά το τέλος του παιχνιδιού με τη Μονακό. «Δεν είμαστε ζώα. Είμαστε άνθρωποι», εξήγησε. Το ίδιο είπε και ο προπονητής του. Το ίδιο και οι συμπαίκτες του, τσακισμένοι ακόμη από το τρομοκρατικό χτύπημα που θα μπορούσε να τους είχε σκοτώσει. Πού καρδιά για μπάλα;
Και όμως. Οι παίκτες της Dortmund έπρεπε να κατέβουν στο γήπεδο, όχι επειδή περίμενε κανείς να είναι έτοιμοι για ποδόσφαιρο. Αλλά γι’ αυτό που κατάλαβε ο πρόεδρος της ομάδας. Γιατί «είμαστε κάτω από τον μεγεθυντικό φακό της παγκόσμιας κοινής γνώμης για λογαριασμό της ελευθερίας».
Ενας Ευρωπαίος σήμερα είναι απείρως πιθανότερο να πεθάνει από παχυσαρκία, παρά από τρομοκρατική ενέργεια. Οπως το διατύπωσε προκλητικά σε πρόσφατη συνέντευξή του στο Spiegel ο Ισραηλινός ιστορικός Γιουβάλ Νώε Χαράρι, για έναν κάτοικο της Δύσης «η Coca-Cola είναι πολύ μεγαλύτερη απειλή από την Αλ Κάιντα».
Πρόκειται για παραπειστική διατύπωση που μετράει μόνο την, όντως αμελητέα, δύναμη πυρός της τρομοκρατίας. Δεν μετράει το ωστικό κύμα που προκαλεί στη συλλογική ψυχολογία. Δεν μετράει την ασύμμετρη ικανότητά της να εγκαθιστά ψυχολογία πολέμου στο κέντρο της ειρηνικής ζωής. Υπό το καθεστώς αυτού του φόβου κινδυνεύει η φιλελεύθερη κοινωνία να αναστείλει μόνη της τη ζωή της, νομίζοντας ότι έτσι την προστατεύει.
Μπορεί η απόφαση της UEFA για τη διεξαγωγή του παιχνιδιού να φάνηκε απάνθρωπη στον Παπασταθόπουλο και στους συμπαίκτες του. Ομως έπρεπε να παίξουν. Οχι για την μπάλα. Αλλά για την άμυνα στον τρόμο.