Το μοντέλο του Stanford και το άλμα των clusters στην Ελλάδα
«Το μοντέλο του Stanford έχει αποδείξει ότι ο νέος είναι ευρηματικός και αν τον προωθήσεις, μπορεί να αλλάξει τον κόσμο, είναι φορέας αλλαγής και προόδου, όπως έγινε με την Apple», επισημαίνει ο δρ Μακιός στην «Κ». Οπως διευκρινίζει, «ο Καναδάς και οι ΗΠΑ δεν έχουν τις αγκυλώσεις της Ευρώπης με την ιεραρχία και την ηλικία». Η Εσθονία με τη μεγάλη επιτυχία του Skype, που με την πώλησή του έφερε στη χώρα ένα τεράστιο ποσό (περίπου 2,5 δισ. δολάρια), αποτελεί μάλλον μια φωτεινή εξαίρεση στη Γηραιά Ηπειρο. «Τους νεαρούς σήμερα δεν μπορείς να τους προσελκύσεις με σλόγκαν, τα οποία συχνά είναι και κούφια νοήματος, θέλουν να δουν αποτελέσματα». Είναι πεπεισμένος ότι οι ιδεοληψίες υποχωρούν όταν επικρατεί η χαρά της δημιουργίας. «Ο Ελληνας δεν είναι πιο έξυπνος από άλλους, απλώς καθώς γεννιέται και μεγαλώνει σε μια χαοτική κοινωνία, όπου επί καθημερινής βάσης για να προχωρήσει, πρέπει, απουσία ίσιου δρόμου, να κάνει ζιγκ ζαγκ, αναπτύσσει μια πολύτιμη για το επιχειρείν ευελιξία». Ωστόσο, το μεγαλύτερο εμπόδιο παραμένει η εθνική μας «δυσανεξία» στη συνεργασία. «Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το ελαιόλαδο, που ενώ παράγουμε το πιο ποιοτικό, παραμένουμε ουραγοί στις εξαγωγές», ισχυρίζεται ο δρ Μακιός. «Αντίστοιχη περίπτωση είναι και η διαχείριση των σκουπιδιών, που δεν επιλύεται εδώ και 40 χρόνια, επειδή απαιτεί τη συνεργασία πολλών φορέων», προσθέτει. «Οταν πήγα το 1956 στο Μόναχο, στο κέντρο της πόλης λειτουργούσε ήδη εργοστάσιο επεξεργασίας απορριμμάτων, από το οποίο θερμαίνονταν τότε 25.000 σπίτια».
Βάζοντας το 2006 τα θεμέλια για τη δημιουργία του Corallia, γνώριζε τη δυσκολία του εγχειρήματος. Ηδη ορισμένες προσπάθειες δημιουργίας clusters στο διάστημα 1997-2000 είχαν βουλιάξει. «Θέσαμε ως στόχο να προσελκύσουμε τις 13 τότε υπάρχουσες εταιρείες μικροηλεκτρονικής σε έναν κοινό χώρο και με χρηματοδότηση από το 3ο ΚΠΣ να κάνουμε το Corallia καταλύτη μεταξύ πανεπιστημίων, βιομηχανίας και κράτους, ώστε να αρχίσει η βιομηχανία μέσω της συνεργασίας να παράγει προϊόντα». Οι 13 εταιρείες σε δύο χρόνια γίνονται 30 και σε έξι χρόνια 80. Τη δημιουργία του mi-cluster ακολουθεί αυτή του si-cluster το 2009 και του gi-cluster το 2012. Τα δύο νεότερα clusters έχουν λάβει την πιστοποίηση αριστείας «gold label» από τον οργανισμό European Cluster Excellence Initiative, ενώ το cluster μικροηλεκτρονικής βραβεύθηκε με την πιστοποίηση «silver label». Εντυπωσιακοί είναι και οι ρυθμοί ανάπτυξης των clusters, έτσι όπως αποτυπώνονται στη Φάση ΙΙ του Cluster μικροηλεκτρονικής στον κύκλο εργασιών (+59%), απασχόλησης (+92%), εξαγωγών ( +109%) και επενδύσεων (269%). «Μια νέα επιχείρηση θέλει ένα κατάλληλο περιβάλλον για να εκκολαφθεί, ένα οικοσύστημα», επισημαίνει, «είναι day to day activity. Πολλοί νομίζουν ότι με μια καλή ιδέα θα γίνουν γρήγορα πλούσιοι, αλλά δεν είναι έτσι...». Αυτό που τον αποζημιώνει, πέρα από τους ρυθμούς ανάπτυξης των επιχειρήσεων, είναι οι ίδιοι οι νέοι. «Πιστεύω ακράδαντα στην ελληνική νεολαία και τώρα έχω την ευκαιρία να τους καμαρώνω στα διεθνή fora, όπου προσέρχονται άρτια προετοιμασμένοι...». Το Corallia προσφέρει στις νεοσύστατες εταιρείες εγκαταστάσεις, υπηρεσίες εξωστρέφειας, νομική υποστήριξη και πρόσβαση σε χρηματοδότηση.
Τρεις νέοι τομείς
Ο οργανισμός τώρα, μετά την ολοκλήρωση του τελευταίου ΕΣΠΑ, στρέφεται σε ευρωπαϊκά προγράμματα του Horizon 2020. Στο στόχαστρο του κ. Μακιού μπαίνουν πλέον τρεις πολλά υποσχόμενοι τομείς: η αγροτεχνολογία, οι ιχθυοκαλλιέργειες και ο πολιτισμός. «Οι τεχνολογίες των τριών clusters αποτελούν τη βάση για την ανάπτυξη πολλών τομέων, όπως η αγροτική παραγωγή, οι ιχθυοκαλλιέργειες, ο τουρισμός, ο πολιτισμός κ.ά., όπως αναγνωρίστηκε πλέον από την Ε.Ε.», υπενθυμίζει ο δρ Μακιός.
Η μετανάστευση, όμως, των ταλαντούχων Ελλήνων συνεχίζεται... Μπορεί το «brain drain» να αντιστραφεί σε «brain gain»; «Κάθε χρόνο μεταναστεύουν 2.500 Ελληνες μηχανικοί. Εχουμε άραγε συνειδητοποιήσει πόσο μεγάλο και αξιόλογο είναι το ανθρώπινο κεφάλαιο που διαθέτει η χώρα μας στο εξωτερικό;», απαντά ο δρ Μακιός στην ερώτησή μου με την παραπάνω ρητορική ερώτηση. «Εγώ πιστεύω ότι η Ελλάδα δύναται να γίνει ένας τόπος, όπου οι Ελληνες επιστήμονες μπορούν να εργάζονται εδώ και να δημιουργούν προϊόντα για τον διεθνή χώρο. Πρέπει να φύγουν οι αγκυλώσεις περί μεγάλων εταιρειών και μονοπωλίων, τα οποία ούτως ή άλλως φθίνουν». Η ξένη εταιρεία «δεν έχει έδρα, πάει εκεί που είναι η γνώση, όπως έγινε στο Μπανγκαλόρ της Ινδίας προ 30ετίας ή όπως συμβαίνει σήμερα στο Ισραήλ». Το προϊόν είναι άυλο, η απόσταση δεν παίζει πλέον ρόλο. Εσχάτως, υπάρχουν αντίστοιχα παραδείγματα και στην Ελλάδα: η Citrix προσέλαβε πάνω από 50 προγραμματιστές και δημιούργησε στην Πάτρα το δεύτερο σε μέγεθος design center της με εκατό υπαλλήλους, η Samsung δημιούργησε εξίσου στην Πάτρα έντεκα νέες θέσεις εργασίας κ.λπ. «Το ζητούμενο είναι να αξιοποιείς το ανθρώπινο δυναμικό εκεί που βρίσκεται, εκεί όπου οι επιστήμονες ζουν ευτυχισμένοι και εν τέλει αποδεικνύονται και πιο παραγωγικοί».