Δύο Ελληνες ιερείς στην «Παράγκα 26»
Η ιστορία των ορθόδοξων κληρικών που φυλακίστηκαν στο Νταχάου Πώς επί τρία χρόνια τελούσαν σε συνθήκες συνωμοτικότητας τη Θεία Λειτουργία και μάλιστα κατόρθωναν να κοινωνούν τους πιστούς συγκρατουμένους τους.
Το καμπαναριό της ελληνορθόδοξης χριστιανικής εκκλησίας Σαλβατορκίρχε στο κέντρο του Μονάχου έχει να αφηγηθεί μια πράξη αντίστασης κατά του ναζισμού. Στο γλωσσίδι της καμπάνας, ο τότε εφημέριος του ναού, Μελέτιος Γαλανόπουλος, από τη Μαγούλα της Σπάρτης, είχε κρύψει μια ραδιοφωνική κεραία και άκουγε καθημερινά τις εκπομπές του BBC για την υπόδουλη Ευρώπη.
Ωσπου μια μέρα, στις 23 Απριλίου του 1942, τα ραδιογωνιόμετρα της Γκεστάπο εντόπισαν την κεραία και τον συνέλαβαν. Ο τολμηρός αρχιμανδρίτης, αφού ανακρίθηκε και βασανίστηκε άγρια, οδηγήθηκε στο γειτονικό στρατόπεδο συγκέντρωσης, Νταχάου, με χαραγμένο στο μπράτσο τον αριθμό 58279. Εκεί, στην περιβόητη «Παράγκα 26» ή αλλιώς «Μπλοκ των ιερωμένων», θα συναντήσει και άλλους κρατούμενους κληρικούς, ρωμαιοκαθολικούς, ευαγγελικούς.
Αργότερα οι ναζί θα φέρουν και έναν άλλο Ελληνα ιερωμένο, τον πρωτοσύγκελο της Ιεράς Μητρόπολης Κορίνθου, Δαμασκηνό Χατζόπουλο, τον οποίο είχαν συλλάβει οι Ιταλοί για αντιστασιακή δράση στην Ελλάδα. Αφού τον κράτησαν και τον βασάνισαν σε στρατόπεδα και φυλακές της Ελλάδας, τον παρέδωσαν στους Γερμανούς που τον έκλεισαν ως «υπ’ αριθμ. 57754» κρατούμενο στο Νταχάου.
Αλλά και μέσα στο στρατόπεδο και κάτω από τη μύτη των Ες Ες δεσμοφυλάκων, ορθόδοξοι, ρωμαιοκαθολικοί και ευαγγελικοί θα συνεχίσουν με τον δικό τους τρόπο την αντίσταση, τελώντας κρυφά στις παράγκες τα θρησκευτικά τους καθήκοντα. Οπως αφηγήθηκε αργότερα ο ίδιος ο Γαλανόπουλος, μια γνωστή του ευαγγελική κυρία, που εργαζόταν στο στρατόπεδο, του έφερε με κίνδυνο της ζωής της Θεία Κοινωνία για να μεταλαμβάνουν ο ίδιος και άλλοι ορθόδοξοι κρατούμενοι. Ταυτόχρονα, με τη βοήθεια μερικών συγκρατουμένων του κληρικών και από άλλες εθνότητες, έπλεξαν κρυφά με απλό ύφασμα ένα ωμοφόριο. Πρόκειται για το άμφιο που φορούν ο επίσκοπος, ο μητροπολίτης και ο Πατριάρχης, όταν τελούν τη Θεία Λειτουργία και τα Ιερά Μυστήρια.
Εως την απελευθέρωση
Παίζοντας «κορώνα γράμματα» το κεφάλι τους, οι δύο ορθόδοξοι ιερωμένοι θα καταφέρουν σε συνθήκες συνωμοτικότητας και με την κάλυψη των αιχμαλώτων να τελούν επί σχεδόν τρία χρόνια τη Θεία Λειτουργία σε πιστούς κρατουμένους και να τους προσφέρουν τη Θεία Κοινωνία, χωρίς να γίνουν αντιληπτοί από τους δημίους τους, μέχρι και τον Απρίλιο του 1945, οπότε και απελευθερώθηκαν από τα αμερικανικά στρατεύματα.
Φεύγοντας από το στρατόπεδο, μαζί με την ελευθερία τους και τους ανεξίτηλους αριθμούς της φρίκης στο μπράτσο, οι δύο κληρικοί θα πάρουν μαζί τους ως ενθύμια, ο Μελέτιος Γαλανόπουλος το αυτοσχέδιο ωμοφόριο και ο Δαμασκηνός Χατζόπουλος τη ριγέ στολή του κρατουμένου. Ο Γαλανόπουλος επέστρεψε στον ναό της Σαλβατορκίρχε και αφού βοήθησε στον επαναπατρισμό και άλλων Ελλήνων αιχμαλώτων, επαναπατρίστηκε το 1948
Η στολή
στην Ελλάδα, όπου το 1965 εξελέγη μητροπολίτης Κυθήρων. Οπως λέει στην «Κ» ο σημερινός μητροπολίτης Ελαίας Θεοδώρητος, που τον γνώρισε και υπήρξε πνευματικό παιδί του Γαλανόπουλου, ο Μελέτιος χειροτονήθηκε φορώντας το ωμοφόριο που είχε φέρει από το Νταχάου. «Μιλούσε συχνά για τη ζωή του στο στρατόπεδο. Πώς μπορεί να ξεχαστεί μια τέτοια περιπέτεια; Η τοπική κοινωνία τον τίμησε και στην κηδεία του τον συνόδευσε μέγα πλήθος, ήταν πολύ αγαπητός», προσθέτει.
Ο Χατζόπουλος θα χειροτονηθεί το 1950 μητροπολίτης Τριφυλίας και Ολυμπίας και το 1957 θα μετατεθεί στη Μητρόπολη Δημητριάδος και Αλμυρού, απ’ όπου όμως παραιτήθηκε μέσα στη χούντα, τον Δεκέμβριο του 1968.
Η επιτύμβια πλάκα
Σε ένα από εκείνα τα περίεργα παιγνίδια της ζωής, σε μια επίσκεψή του στο χωριό Μούρεσι της Μαγνησίας, ο Δαμασκηνός, ως μητροπολίτης, θα γνωρίσει τον τότε μαθητή Απόστολο Μαλαμούση, ο οποίος αρ- γότερα θα χειροτονηθεί ιερέας και θα τοποθετηθεί στο Μόναχο και στο γειτονικό Νταχάου. Θα πρωτοστατήσει, μάλιστα, για να τοποθετηθεί το 2011 μια επιτύμβια πλάκα με τα ονόματα των δύο ορθόδοξων κληρικών εντός του στρατοπέδου.
«Ο διευθυντής του σχολείου μού ανέθεσε να τον καλωσορίσω και να τον προσφωνήσω. Στον χαιρετισμό του αναφέρθηκε στη δική του πορεία μέσα στην Εκκλησία, κάνοντας εκτενή αναφορά στη σύλληψή του, τη μεταφορά του στη Γερμανία, τον εγκλεισμό και τα βάσανά του στο διαβόητο στρατόπεδο Νταχάου.
» Για πρώτη φορά άκουγα για ναζιστικές απάνθρωπες και ρατσιστικές πρακτικές στο Νταχάου, χωρίς να διανοηθώ ότι πολλά χρόνια αργότερα θα υπηρετούσα ως κληρικός στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Νταχάου, θα τελούσα εκεί μνημόσυνο για τον μητροπολίτη Δαμασκηνό και θα φρόντιζα για την ανάρτηση αναμνηστικής πλάκας με το όνομά του στο μουσείο του στρατοπέδου Νταχάου», θυμάται ο νυν πρωτοπρεσβύτερος πατήρ Απόστολος.