Προτάσεις βελτίωσης του ν/σ για τα «κόκκινα» επιχειρηματικά

Το πολυαναμενόμενο νομοσχέδιο για τον «εξωδικαστικό μηχανισμό ρύθμισης οφειλών επιχειρήσεων» που συζητείται αυτές τις μέρες στη Βουλή, αποσκοπεί –«με τις ευλογίες» θεσμών και κυβέρνησης– στην αντιμετώπιση του εκρηκτικού προβλήματος των «κόκκινων» επιχειρηματικών δανείων. Ο ΣΕΒ, ωστόσο, έχει τεκμηριωμένα υποστηρίξει ότι το σχέδιο αυτό κινδυνεύει να μετατραπεί σε μηχανισμό μαζικής επιβράβευσης συστημικών κακοπληρωτών και σημαντικών καθυστερήσεων στη Δικαιοσύνη, αν δεν διορθωθούν –έστω και αυτή την ύστατη ώρα πριν από την ψήφισή του– τρία βασικά σημεία του.

Α. Συγκεκριμένα, το νομοσχέδιο κάνει ένα μεγάλο δώρο στους συστημικούς κακοπληρωτές, με δυνητικά καταστροφικές επιπτώσεις στις τράπεζες αλλά και τους ιδιώτες πιστωτές, προβλέποντας ότι εφόσον υπάρχει η τυπική πληρότητα της αίτησης, ο συντονιστής είναι υποχρεωμένος να προχωρήσει τη διαδικασία. Αυτό συμβαίνει ακόμα και αν η αίτηση περιλαμβάνει εμφανώς ψευδή στοιχεία και υποδηλώνει κακοπιστία από την πλευρά ενός παραδοσιακά μη συνεργάσιμου οφειλέτη. Για να απαλυνθεί αυτό το αδύνατο σημείο πρέπει τουλάχιστον:

1. Να γίνεται μια ταχεία και έστω βασική διασταύρωση των στοιχείων ειδικά παθητικού της αίτησης με τα στοιχεία διαθέσιμων ηλεκτρονικών βάσεων και, μόνο στην περίπτωση που δεν υπάρχουν ύποπτα μεγάλες αποκλίσεις, ο συντονιστής να προωθεί τον φάκελο.

2. Το ορόσημο αυτό να σηματοδοτεί τη γενική εφαρμογή της αναστολής για όλους τους πιστωτές, που θα αντιμετωπίζονται χωρίς διακρίσεις.

Ετσι θα αποκτήσει η διαδικασία μια ελάχιστη άμυνα κατά δυνητικά πολυάριθμων και εξόφθαλμων καταχρήσεων, που διαφορετικά θα υπερφορτώσουν το σύστημα και θα υπονομεύσουν τα επιχειρησιακά σχέδια των τραπεζών και θα στερήσουν τις έντιμες επιχειρήσεις από μια ταχεία διεκπεραίωση της αίτησής τους.

Β. Πρέπει επίσης ο οφειλέτης ή ομάδα πιστωτών να μπορούν, στην περίπτωση μη επίτευξης συμφωνίας, να αιτηθούν την άμεση μεταφορά του έτοιμου φακέλου της υπόθεσης στις διαδικασίες του άρθρου 99. Για να έχει ουσία μια τέτοια πρόβλεψη όμως πρέπει:

1. Η γενναία, πλέον, στάση του Δημοσίου ως προς τη διαγραφή απαιτήσεων που προβλέπει το άρθρο 15 του νομοσχεδίου να επεκταθεί και στο άρθρο 102 του Πτωχευτικού Κώδικα.

2. Να νομοθετηθεί οριζόντια το ακαταδίωκτο στελεχών, με εφαρμογή και στο 6ο κεφάλαιο του πτωχευτικού (άρθρο 99).

3. Να διορθωθούν σημαντικά φορολογικά ζητήματα, και πάλι τόσο για τον εξωδικαστικό μηχανισμό όσο και για τις διαδικασίες του άρθρου 99.

Ετσι, θα δημιουργηθεί επαρκής ευελιξία επίτευξης συμφωνίας στις μεγάλες υποθέσεις. Επίσης, έτσι θα προστατευθεί ο έντιμος ανταγωνισμό στην αγορά. Αυτό δεν πρέπει να υποτιμηθεί, καθώς ειδικά μεγαλύτερες επιχειρήσεις που είναι συνεπείς ως προς τους πιστωτές και το κράτος στα χρόνια της κρίσης δεν πρέπει να αντιμετωπίσουν εκ νέου τους ανταγωνιστές που ασκούσαν αθέμιτο ανταγωνισμό ακριβώς επειδή ήταν ασυνεπείς στις υποχρεώσεις τους, και μάλιστα με τις ίδιες ιδιοκτησίες και διοικήσεις. Επίσης, δίνοντας στις μεγαλύτερες και πιο πολύπλοκες υποθέσεις για τις οποίες δεν επιτυγχάνεται συμφωνία απλής μείωσης οφειλών τη δυνατότητα εύκολης μετάβασης στη διαδικασία εξυγίανσης, ανοίγει ο δρόμος η διαδικασία να γίνει πραγματικά εξωδικαστική για τις πιο απλές υποθέσεις κυρίως μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων.

Γ. Πρέπει να απομακρυνθούν σημαντικά φορολογικά αντικίνητρα στην επίτευξη συμφωνίας, όχι μόνο στο πλαίσιο του εξωδικαστικού μηχανισμού αλλά και των σχεδίων εξυγίανσης του άρθρου 99. Συγκεκριμένα, στην περίπτωση συμφωνίας πρέπει:

1. Να επιστρέφεται ο αναλογούν ΦΠΑ που έχει ήδη καταβληθεί από τον προμηθευτή που διαγράφει απαίτηση.

2. Να επιστρέφεται ο αναλογούν φόρος εισοδήματος που έχει καταβληθεί και υπό εύλογες προϋποθέσεις.

3. Η ζημιά του προμηθευτή από τη διαγραφή της απαίτησης να συμψηφίζεται με τα κέρδη μελλοντικών χρήσεων και πέραν των 5 ετών που προβλέπονται σήμερα, όπως άλλωστε είναι η εδραιωμένη διεθνώς καλή πρακτική. Επίσης, αυτή η δυνατότητα πρέπει να αποκτήσει ανθεκτικότητα με ασφάλεια δικαίου σε εταιρικούς μετασχηματισμούς.

4. Ο οφειλέτης να μην πληρώνει φόρο εισοδήματος επί του ποσού της διαγραφής, όχι μόνο για οφειλές έναντι τραπεζών και έως το τέλος του έτους, αλλά και άλλων πιστωτών.

Η βελτίωση, βέβαια, του νομοσχεδίου με τις προαναφερόμενες αλλαγές ώστε να μπορέσει να επιτελέσει την ειδική αποστολή που έχει, δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να αναζητηθούν και λύσεις για άλλες κατηγορίες επιχειρήσεων ή επαγγελματιών που έχουν πληγεί από την κρίση. Ομως η αναζήτηση αυτών των λύσεων πρέπει να γίνει μέσω της βελτίωσης άλλων νομικών εργαλείων που υπάρχουν. Διαφορετικά, προσπαθώντας να λύσουμε με αυτό το νομοθέτημα όλα τα προβλήματα που δημιούργησε η κρίση, κινδυνεύουμε όχι μόνο να μην λύσουμε κανένα από αυτά, αλλά αντιθέτως να δημιουργήσουμε και άλλα.