Η αναδυομένη ηγέτις
Στο τέλμα που σταδιακώς επικαλύπτει την ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή, αρχίζει να αναδύεται νέα ηγετική πολιτική μορφή. Η Βρετανίδα πρωθυπουργός Τερέζα Μέι. Ισως διότι –εξ ανάγκης μάλλον– οι ηγέτες εμφανίζονται σε περιόδους κρίσεως και ατομικώς, κατά περίπτωση, και όχι στο πλαίσιο μιας επίπλαστης συλλογικότητος. Τρεις είναι οι πυλώνες της λειτουργίας του αντιπροσωπευτικού συστήματος στο Ηνωμένο Βασίλειο, που δεν μπορεί να αποτελέσει πρότυπο μιας επιπόλαιης μιμήσεως: το Στέμμα, το Κοινοβούλιο και η θέληση της πλειοψηφίας. Tυχόν διατάραξη σε αυτή την εύθραυστη ισορροπία θα οδηγούσε σε κρίση, με ολέθριες συνέπειες, όπως συνέβη άλλωστε στο παρελθόν. Αλλά αρκούν οι γενικότητες. Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος υπέρ του Brexit προκάλεσε σεισμό όχι απλώς στο πλαίσιο της Ενώσεως, αλλά και στο Ηνωμένο Βασίλειο. Υπήρξαν αντιδράσεις, απόπειρες να μετριασθεί η σημασία της ετυμηγορίας των πολιτών με διαφόρους τρόπους. Παρά τις αντιρρήσεις της, η κ. Μέι ακολούθησε σχολαστικά τις διαδικασίες, τις παραδόσεις της Βρετανίας. Φθάσαμε έτσι στην προκήρυξη προώρων εκλογών από τη Βρετανίδα πρωθυπουργό, αφού προηγουμένως ενημέρωσε τη βασίλισσα Ελισάβετ Β΄. Κάποιοι θα υποστηρίξουν ότι η απόφαση της κ. Μέι είναι απλώς ένας πολιτικός τακτικισμός. Κινήσεις, όμως, στο επίπεδο της τακτικής είναι απαραίτητες, αλλά ολέθριες όταν η πολιτική εξαντλείται σε αυτό το σημείο και μόνον. Το άκρως ενδιαφέρον είναι ότι ενώ η κ. Μέι δεν ήταν από τους θορυβώδεις και ένθερμους υποστηρικτές του Brexit, κατέστησε σαφές όταν εξήγγειλε τις πρόωρες εκλογές ότι απευθύνεται στον σκληρό πυρήνα των ψηφοφόρων του Συντηρητικού Κόμματος, που επί δεκαετίες ήταν εντόνως ευρωσκεπτικιστικός, και όταν του εδόθη η ευκαιρία κατά το δημοψήφισμα, κατίσχυσε και απελευθερώθηκε. Δεν επιχείρησε η κ. Μέι να απευθυνθεί στην «κοινωνία», να λειτουργήσει «συνθετικά». Διότι ως κατ’ εξοχήν πολιτικός, γνωρίζει ότι η ισχύς του κόμματος του οποίου ηγείται εξαρτάται απολύτως από την αρμονική της σχέση με τον σκληρό πυρήνα. Δίχως αυτή την προϋπόθεση, το κόμμα αποσυντίθεται και αναπτύσσονται κεντρόφυγες δυνάμεις. Αλλά ουδέποτε ένας πολιτικός ηγέτης ταυτίζεται με τον σκληρό πυρήνα, διότι γνωρίζει άριστα ότι έχει ως αποστολή –αφού εξασφαλίσει την εμπιστοσύνη του βασικού κορμού του κόμματος– εν τέλει να τον αναδείξει σε κινητήρια δύναμη της πορείας ενός έθνους στις διαρκώς μεταβαλλόμενες συνθήκες της κάθε εποχής. Αυτή ακριβώς η αέναη χειραφέτηση του σκληρού πυρήνα ανέδειξε τους Τόρις –κατόπιν Συντηρητικούς– σε κόμμα μακράς διαρκείας. Οι πρώτοι αντίπαλοί τους, οι Ουίγοι, εξαφανίσθηκαν, στη συνέχεια οι Φιλελεύθεροι και οι Εργατικοί βρίσκονται σε αποσύνθεση. Η κόρη ενός μπακάλη, η Μάργκαρετ Θάτσερ, συνέτριψε ένα σύστημα που ολοκλήρωσε τον κύκλο του. Η κόρη ενός εφημερίου και απόφοιτος προτύπου δημοσίου γυμνασίου, η κ. Μέι, επιχειρεί μια νέα σύνθεση· άγνωστο εάν επιτύχει τελικώς, αλλά είναι η μόνη ενδιαφέρουσα πολιτική ηγέτις της Ευρώπης.