Πλεόνασμα υψηλού κόστους
Στο 4,2% του ΑΕΠ το 2016 λόγω υπερφορολόγησης και στάσης πληρωμών
μεγαλύτερο από τον στόχο του μνημονίου ήταν τελικά το πρωτογενές πλεόνασμα του 2016, καθώς διαμορφώθηκε σε 4,19% του ΑΕΠ ή 7,37 δισ. ευρώ, έναντι στόχου 0,5% του ΑΕΠ ή 879 εκατ. ευρώ. Πρόκειται για ένα δημοσιονομικό αποτέλεσμα με υψηλότατο κόστος για την οικονομία, το οποίο δεν απέτρεψε και τα επιπλέον μέτρα 2% του ΑΕΠ, που θα ληφθούν το 2019 και το 2020. Το τεράστιο πρωτογενές πλεόνασμα, που έπνιξε την ανάκαμψη της οικονομίας και παρέτεινε την ύφεση, οφείλεται στα φορολογικά μέτρα και στις περικοπές δαπανών ύψους 6,5 δισ. ευρώ, που εφαρμόστηκαν το 2016. Σημαντικό ρόλο φαίνεται πως έπαιξαν επίσης οι ηλεκτρονικές συ- ναλλαγές, λόγω των capital controls, αλλά και οι κατασχέσεις καταθέσεων οφειλετών. Η κυβέρνηση αναφέρει πως το πλεόνασμα διασφαλίζει ότι τα αντίμετρα της περιόδου 2019 και 2020 θα εφαρμοστούν στο ακέραιο, ενώ η Ν.Δ. υπογραμμίζει πως οφείλεται στην καταστροφή της πραγματικής οικονομίας.
των διαθέσεων των εταίρων και δανειστών, όσον αφορά τον χρόνο ολοκλήρωσης της διαπραγμάτευσης και την πιθανότητα να μπουν στην ατζέντα των συζητήσεων νέα θέματα στην τελική ευθεία πριν από την ψήφιση των νέων μέτρων, καθώς και η διαμόρφωση του αφηγήματος με το οποίο θα πορευθεί η κυβερνητική πλειοψηφία για να υπερασπιστεί ακόμη ένα δύσκολο μείγμα επιβαρύνσεων για τους πολίτες, είναι το ζητούμενο για την κυβέρνηση από τις πέραν του Ατλαντικού διεργασίες, στο περιθώριο της εαρινής συνόδου του ΔΝΤ. Οι επίσημες ανακοινώσεις της ΕΛΣΤΑΤ ήρθαν να επιβεβαιώσουν την κυβερνητική αισιοδοξία για πρωτογενές πλεόνασμα στο 3,9%, σχεδόν οκτώ φορές πάνω από τον μνημονιακό στόχο.
Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Δ. Τζανακόπουλος δεν παρέλειψε να σχολιάσει τα αποτελέσματα της ΕΛΣΤΑΤ, λέγοντας ότι το πρωτογενές πλεόνασμα είναι στο 3,9% του ΑΕΠ, κάτι που σύμφωνα με τους ειδικούς κανόνες του προγράμματος ισοδυναμεί πρακτικά με 4,19%. Ο κ. Τζανακόπουλος επισήμανε ότι δεν υπάρχει διάθεση για πανηγυρισμούς, ωστόσο υπογράμμισε, μεταξύ άλλων, ότι «οι όποιες επιφυλάξεις του ΔΝΤ για τη δημοσιονομική πορεία της χώρας ήταν αδικαιολόγητες και υπερβολικές».
Κατά Ν.Δ. και ΜΜΕ
Επίσης, κατηγόρησε τη Ν.Δ. και τα ΜΜΕ που «ακόμη και σήμερα μιλούν για ενεργοποίηση του αυτόματου μηχανισμού δημοσιονομικής διόρθωσης», προσθέτοντας μάλιστα ότι «διαψεύδονται με πάταγο». Εκτίμησε, επιπλέον, ότι η εικόνα του 2016 λειτουργεί ως θετικός προπομπός για το 2017 και το 2018, τονίζοντας πως δεν υπάρχει αμφιβολία ότι θα εφαρμοστούν και τα θετικά αντίμετρα για το 2019 και το 2020. Εν συνεχεία εξαπέλυσε επίθεση εναντίον της Ν.Δ., διερωτώμενος αν θα ψηφίσει τη μείωση του ΕΝΦΙΑ, τον πρώτο φορολογικό συντελεστή φυσικών προσώπων, την επιδότηση ενοικίου για χαμηλά και μεσαία εισοδήματα, τη μείωση της φαρμακευτικής δαπάνης των συνταξιούχων, την ενίσχυση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, την επέκταση του προγράμματος των σχολικών γευμάτων.
Ωστόσο, στην κυβέρνηση γνωρίζουν ότι το εν λόγω επίτευγμα δεν μπορεί να αξιοποιηθεί πολιτικά, καθώς είναι κοινός τόπος ότι η υπεραπόδοση των εσόδων έρχεται ως αποτέλεσμα της υπερφορολόγησης. Δεδομένης της διάχυτης επίδρασης της υπερφορολόγησης, οι πανηγυρισμοί για την υπερσυσσώρευση εσόδων προκαλεί μάλλον ενόχληση, παρά ικανοποίηση στους πολίτες. Η μόνη θετική διάσταση για την κυβέρνηση από την υπερκάλυψη του μνημονιακού στόχου στο σκέλος των εσόδων είναι να αξιοποιήσει το στοιχείο αυτό στις διαπραγματεύσεις και ιδιαίτερα έναντι των ενστάσεων του ΔΝΤ. Τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ έχει ήδη προαναγγελθεί ότι θεωρούνται σημαντικό «όπλο» στη φαρέτρα του οικονομικού επιτελείου για τις επαφές που έχουν τα στελέχη του στην Ουάσιγκτον.
Αύριο το βράδυ αναμένεται να έχει διαμορφωθεί στην κυβέρνηση σαφής εικόνα για το πλαίσιο που θα συμφωνηθεί σε σχέση με το χρέος. Ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, με άρθρο του στη Wall Street Journal, έσπευσε να «δείξει» προς την πλευρά των εταίρων για την ευθύνη καθυστέρησης στη διαμόρφωση ενός πακέτου μέτρων για το χρέος, την απουσία του οποίου υπέδειξε ως τροχοπέδη για την ουσιαστική είσοδο της ελληνικής οικονομίας σε αναπτυ- ξιακή τροχιά. Ο κ. Τσίπρας, δηλώνοντας ότι η κυβέρνηση είναι έτοιμη, παρά το πολιτικό κόστος, να ψηφίσει τα επιπλέον μέτρα, φρόντισε προκαταβολικά να επιρρίψει στους εταίρους την ευθύνη για τυχόν καθυστερήσεις στις διαπραγματεύσεις, οι οποίες επαναλαμβάνονται την προσεχή εβδομάδα. Οι ελπίδες της κυβέρνησης, ωστόσο, για ένα έκτακτο Eurogroup στις αρχές Μαΐου και ταχεία ολοκλήρωση της διαδικασίας, έχουν απομακρυνθεί και η τακτική συνεδρίαση των υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης στις 22 Μαΐου δείχνει να είναι το συντομότερο δυνατόν χρονοδιάγραμμα για ολοκλήρωση της διαπραγμάτευσης. Βεβαίως, η όποια καθυστέρηση συνεπάγεται μεγαλύτερη πολιτική πίεση για την κυβέρνηση και τους βουλευτές της. Ετσι, η εξασφάλιση ενός ικανοποιητικού πλαισίου για το χρέος αποκτά και τον χαρακτήρα του «κινήτρου» προς τους βουλευτές για να υπερψηφίσουν τα μέτρα, καθώς η επικοινωνιακή αξιοποίηση των αντιμέτρων έχει αποδυναμωθεί.
Υπάρχουν, ωστόσο, και εκείνοι που σπεύδουν να υπενθυμίσουν ότι η επικοινωνιακή αξιοποίηση της συμφωνίας για τα βραχυπρόθεσμα μέτρα για το χρέος, το περασμένο φθινόπωρο, δεν απέδωσε τα αναμενόμενα, καθώς από τις ρυθμίσεις αυτές δεν υπάρχουν άμεσα και απτά αποτελέσματα στην καθημερινότητα των πολιτών. Πολύ περισσότερο αν, ως αποτέλεσμα ενός συμβιβασμού ανάμεσα στο ΔΝΤ και στο Βερολίνο, το πλαίσιο διαμορφωθεί σε ένα πολύ γενικό περίγραμμα με υπόσχεση μελλοντικής εξειδίκευσης.
Σύμφωνα με το Μέγαρο Μαξίμου, μετά την επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος της τάξης του 3,9%.