Ο Κοσμάς Αιτωλός και η Ιόνια οδός
Με μεγάλη έκπληξη διάβασα στην «Καθημερινή» της 4/2/2017 για τις αντιδράσεις σχετικά με τη μετονομασία του σύγχρονου αυτοκινητοδρόμου Αντιρρίου - Μεσολογγίου - Αγρινίου - Αμφιλοχίας - Αρτας - Ιωαννίνων. Η λογική πρόταση να ονομαστεί ο συγκεκριμένος αυτοκινητόδρομος «Οδός Κοσμά Αιτωλού» –ιδέα που πρώτος παρουσίασα με επιστολή μου που δημοσιεύτηκε στην «Καθημερινή» της 22/11/2007– φαίνεται πως ενόχλησε κάποιους. Οπως αναφέρει το πιο πάνω δημοσίευμα: «... άρχισε ήδη η συλλογή υπογραφών από την Κίνηση Ελλήνων Πολιτών για την εκκοσμίκευση του κράτους...», για να μην τελεσφορήσει η σχετική πρωτοβουλία.
Ποιοι είναι αυτοί οι πολίτες και τι επιδιώκουν; Δεν αντιλαμβάνονται ότι η προσπάθειά τους έρχεται σε αντίθεση με ένα σημαντικό κομμάτι της ιστορίας του τόπου μας; Αφού ο Κοσμάς ο Αιτωλός είναι ο άνθρωπος που, σε μια από τις δυσκολότερες εποχές του έθνους, πρόσφερε πολλά στον τόπο μας. Για την οικονομία του χώρου, δεν θα απαριθμήσω τα πολλά επιμέρους κεφάλαια της μεγάλης προσφοράς του Κοσμά του Αιτωλού. Μόνο θα θυμίσω ότι για την προσφορά του έχουν κυκλοφορήσει εκατοντάδες εκδόσεις, 13 ξενόγλωσσες, 7 περιοδικά και 23 δίσκοι-κασέτες, ενώ παράλληλα έγραψαν οι σημαντικότεροι συγγραφείς του περασμένου αιώνα, κάποιους από τους οποίους έχει συγκρατήσει ακόμη η μνήμη. Πρόκειται για τους: ιστοριοδίφη Κωνσταντίνο Σάθα, Γιώργο Βαλέτα, Κων/νο Δημαρά, Τρύφωνα Ευαγγελίδη, Ιωάννη Λαμπρίδη, Αντώνιο Κεραμόπουλο, Κων/νο Λοβέρδο, Βασίλειο-Ζώτο Μολοσσό, Σωφρόνιο Παπακυριακού, Χριστόφορο Περραιβό και Τρύφωνα Ευαγγελίδη.
Και ακόμη: Για την προσφορά του Κοσμά του Αιτωλού έγραψαν επαινετικά λόγια και πολλές σύγχρονες προσωπικότητες, κάποιες από τις οποίες αναφέρονται εδώ:
Ο ιστορικός Απόστολος Βακαλόπουλος, ο ιστορικός Διονύσιος Κόκκινος, ο ποιητής και ακαδημαϊκός Γεώργιος Αθανασιάδης Νόβας, ο ακαδημαϊκός και θεατρικός συγγραφέας Σπύρος Μελάς, ο ποιητής Κώστας Κρυστάλλης, ο δημοσιογράφος Κυριάκος Διακογιάννης, ο Μιχάλης Σταφυλάς, ο Ρένος Αποστολίδης, ο Δημήτρης Μπαλάνος, ο Κωνσταντίνος Λ. Βοβολίνης, ο Π. Αραβαντινός, ο Δημήτρης Τσάκωννας, ο Τάσος Βουρνάς, ο Χρίστος Ρήγας, ο Δημήτρης Γιάκος, ο Δημήτρης Σταμέλος, ο Κώστας Σαρδελής και ο Κώστας Φαλτάις, ο οποίος έγραψε ότι: «... τον Κοσμά τον Αιτωλό δεν τον κατάλαβαν οι σοβαροί ιστορικοί, Ελληνες και ξένοι που έγραψαν για την ελληνική ιστορία...».
Ολους αυτούς, κύριοι «Ελληνες πολίτες εκκοσμικευτές του κράτους», τους αγνοείτε ή μήπως τους θεωρείτε ανθέλληνες, επειδή ο Μεγάλος Κοσμάς φορούσε ράσα; Ακόμη, ανεδαφική και άσχετη με τον τόπο θα αποτελεί η ονομασία «Ιονία οδός», αν επικρατήσει, αφού ακολουθεί βορειοδυτική κατεύθυνση και, μέσα από το Αγρίνιο, την Αμφιλοχία, την Αρτα και τα Ιωάννινα, καταλήγει στην Κακκαβιά, ενώ θα αποτελεί και εγγραφή κακής υποθήκης σε βάρος της πραγματικής Ιόνιας οδού, που περιμένει να αναδειχθεί η οδός Μεσολογγίου, Αστακού, Βόνιτσας, Πρέβεζας, Ηγουμενίτσας. Τέλος, γιατί, όπως προκύπτει από το πιο πάνω δημοσίευμα, προτείνεται ο νέος αυτοκινητόδρομος να έχει διπλή ονομασία και να λέγεται: «Ιονία οδός - οδός Κοσμά Αιτωλού». Πέρα από το ότι αυτό δεν έχει ματαγίνει, είναι και υποτιμητικό το πολύ βαρύ όνομα «Κοσμάς ο Αιτωλός» να αποτελεί κατά κάποιο τρόπο επιθετικό προσδιορισμό. Υπήρξε πιο σημαντική προσωπικότητα ένας υπουργός, για χατίρι του οποίου άλλαξε –έπειτα από πολλά χρόνια και όχι εξ υπαρχής– η επωνυμία: «Γενικό Κρατικό Νοσοκομείο», για να απαθανατιστεί με το : «Νοσοκομείο Γεννηματάς» ή η Μελίνα Μερκούρη που την πολυσυναντάμε μαρμαροστημένη και όχι μόνο. Και απαθανατισμένη σε δρόμους και πολυσύχναστες αίθουσες; Μην προσπαθείτε να ευτελίσετε, κύριοι, ό,τι πολυτιμότερο στολίζει τον τόπο μας. Την ιστορία.