Κινδυνεύει το success story των φόρων

Το... success story των φόρων, δηλαδή η υπερφορολόγηση κατά το 2016, αλλά και η ασφυκτική πίεση στους οφειλέτες του Δημοσίου που εκδηλώθηκε και μέσα από αθρόες δεσμεύσεις τραπεζικών λογαριασμών, κινδυνεύει. Οι φόροι συνέβαλαν τα μέγιστα στη διαμόρφωση του περυσινού πλεονάσματος, καθώς αυξήθηκαν κατά τουλάχιστον 2,8 δισ. ευρώ συγκριτικά με το 2015.

Ωστόσο, το πρώτο τρίμηνο της φετινής χρονιάς, όλοι οι βασικοί κωδικοί των φορολογικών εσόδων –ΦΠΑ, φόρος εισοδήματος φυσικών προσώπων, φόροι στα τσιγάρα κ.λπ.– υστερούν έναντι των στόχων που είχαν τεθεί. Και αν έλειπε και η ασφυκτική πίεση προς τους οφειλέτες του Δημοσίου, τα φορολογικά έσοδα θα παρουσίαζαν ήδη σημαντική υστέρηση έναντι των στόχων.

Στον ΦΠΑ υπήρξε σημαντική υστέρηση, της τάξεως των 159 εκατ. ευρώ έναντι των στόχων. Το υπουργείο Οικονομικών προϋπολόγιζε να εισπράξει 3,687 δισ. ευρώ στο α΄ τρίμηνο και τελικώς έβαλε στα ταμεία 3,528 δισ. ευρώ. Αξίζει να σημειωθεί ότι το φετινό τρίμηνο ο ΦΠΑ έχει υπολογιστεί με συντελεστή 24% αντί για 23% που ήταν πέρυσι, ενώ σε πολλά νησιά κατά το φετινό τρίμηνο δεν υπήρχε ειδικό καθεστώς σε αντίθεση με πέρυσι.

Ειδικά ο ΦΠΑ των «λοιπών προϊόντων» (σ.σ. περιλαμβάνει τα πάντα εκτός από τα πετρελαιοειδή και τα καπνικά προϊόντα) κινήθηκε περίπου στα ίδια επίπεδα με πέρυσι (2,949 δισ. ευρώ έναντι 2,925 δισ. ευρώ στο τρίμηνο του 2015) παρά την εφαρμογή διαφορετικού φορολογικού συντελεστή. Πρέπει να σημειωθεί ότι το πρώτο τρίμηνο κάθε έτους είναι σημαντικό για τις εισπράξεις από ΦΠΑ, καθώς μέσα σε αυτό το διάστημα εισπράττεται ο φόρος που αντιστοιχεί στις χριστουγεννιάτικες συναλλαγές. Κατά συνέπεια, αν δεν πάει καλά η συγκεκριμένη περίοδος από πλευράς εσόδων, τότε τα μηνύματα για το σύνολο του έτους κάθε άλλο παρά ευοίωνα είναι.

Υστέρηση παρατηρείται και στον φόρο εισοδήματος φυσικών προσώ- πων, καθώς, ενώ είχε προϋπολογιστεί να εισπραχθούν 1,691 δισ. ευρώ το τρίμηνο, κατέληξαν στο ταμείο 1,541 δισ. ευρώ, λιγότερα ακόμη και συγκριτικά με το α΄ τρίμηνο του 2016 (σ.σ. 1,548 δισ. ευρώ).

Κατά το πρώτο τρίμηνο του 2016 και το αφορολόγητο ήταν υψηλότερο και η φορολογική κλίμακα έβγαζε μικρότερη παρακράτηση φόρου σε σχέση με την κλίμακα που ισχύει φέτος. Αξίζει να σημειωθεί ότι στον φόρο φυσικών προσώπων περιλαμβάνεται και η προκαταβολή φόρου που διενεργείται στους ελεύθερους επαγγελματίες και στους «μπλοκάκηδες» (σ.σ. 20% επί της μεικτής αμοιβής). Κάτι που σημαίνει ότι έχει αρχίσει να αποτυπώνεται και στα νούμερα της εφορίας η... άρνηση έκδοσης παραστατικών από τους επαγγελματίες, υπό τον φόβο των ασφαλιστικών εισφορών που ήρθαν να προστεθούν στα προϋπάρχοντα βάρη (ΦΠΑ και παρακράτηση φόρου).

Οπως προκύπτει και από τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, η συμμετοχή των φόρων στη διαμόρφωση του πρωτογενούς πλεονάσματος έχει γίνει πλέον καθοριστική και η παραμικρή απόκλιση θα αποτυπωθεί αμέσως στο ποσοστό από το οποίο εξαρτάται η οικονομική πολιτική της χώρας τουλάχιστον μέχρι και το 2023. Το 2016, η υπεραπόδοση οφείλεται και στο γεγονός ότι τα φορολογικά έσοδα επέστρεψαν ξαφνικά στα επίπεδα του 2009, δηλαδή στην προ μνημονίων εποχή. Ανήλθαν συνολικά στα 48,151 δισ. ευρώ έναντι 48,119 δισ. ευρώ το 2009.

Τι θα γίνει όμως και στο μέτωπο των πρωτογενών πλεονασμάτων, αν τελικώς τα φορολογικά έσοδα «γονατίσουν»; Πρόκειται για ένα σενάριο το οποίο –αργά ή γρήγορα– η κυβέρνηση και ειδικότερα το οικονομικό της επιτελείο θα πρέπει να αντιμετωπίσουν, καθώς όλες οι ενδείξεις συνηγορούν υπέρ αυτής της εξέλιξης. Και όλα αυτά, την ώρα που τα συγκεκριμένα πλεονάσματα καλούνται να σηκώσουν το κύριο βάρος της συμφωνίας που προωθείται αυτήν τη στιγμή με τους θεσμούς.

Το συμπέρασμα; Πριν καλά καλά στεγνώσει το μελάνι από τις υπογραφές της, να τεθεί ζήτημα αναπροσαρμογών. Οι οποίες, ως γνωστόν και όπως έχει διδάξει η έως τώρα εμπειρία, στην ελληνική περίπτωση μεταφράζονται συνήθως σε νέες περικοπές και επιπλέον... φόρους. Δηλαδή, φαύλος κύκλος.

ΦΠΑ και φόρος εισοδήματος φυσικών προσώπων υστερούν έναντι των στόχων το πρώτο τρίμηνο του 2017.