Η Πανεπιστημιακή Φάλαγγα και η διχόνοια για εξουσία

Το Πανεπιστήμιο Αθηνών δεν θα μπορούσε να μην αποτελεί μικρογραφία των ελληνικών δεινών όπως η διχόνοια για την εξουσία. Χαρακτηριστική είναι η ιστορία της Πανεπιστημιακής Φάλαγγας, που αποτέλεσε το πρώτο οργανωμένο ένοπλο σώμα φοιτητών, τμήμα της Εθνοφυλακής, στα τέλη του 1862, με σκοπό την αποφυγή των ταραχών από την αναρχία που θα μπορούσε να κυριαρχήσει μετά την έξωση του Οθωνα. Στη Φάλαγγα κατατάχθηκαν την πρώτη χρονιά περισσότεροι από 600 φοιτητές. Παράλληλα, στο πρό- γραμμα μαθημάτων των φοιτητών εντάχθηκε η οπλασκία. Τον Μάρτιο 1863, η Εθνοσυνέλευση αποφάσισε ότι ο διοικητής της Φάλαγγας θα εκλέγεται από το σύνολο των ανδρών της. Η εφαρμογή της απόφασης προκάλεσε συγκρούσεις στο εσωτερικό της με αποκορύφωμα τα επεισόδια από φοιτητές κατά την εκλογή του νέου διοικητή τον Φεβρουάριο 1864, τα οποία επιτάχυναν τη διάλυσή της. Η σύσταση της Φάλαγγας σηματοδότησε πρώτη φορά την ανάμειξη των φοιτητών στον δημόσιο βίο. Οπως ανέφερε στην «Κ» ο Βαγγέλης Καραμανωλάκης, επίκουρος καθηγητής Ιστορίας, πρόεδρος διοικούσας επιτροπής Ιστορικού Αρχείου ΕΚΠΑ, «το ΕΚΠΑ σε μια εποχή κρίσης προσπαθεί να διατηρήσει τα προαπαιτούμενα της λειτουργίας του: την ερευνητική δραστηριότητα, τον επιστημονικό διάλογο, τη σύγχρονη εκπαίδευση των φοιτητών του. Σε αυτή την προσπάθεια η υπενθύμιση της ιστορικής διαδρομής του και της σχέσης του με την κοινωνία είναι απαραίτητο στοιχείο αναστοχασμού και σχεδιασμού για το μέλλον».