Κατά του σχεδίου για την Ιστορία
Μεταβάλλεται ριζικά ο χαρακτήρας της, λέει η Πανελλήνια Ενωση Φιλολόγων
Η «απάντηση» του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής στην έκθεση-καταπέλτη.
Καταπέλτης είναι η Πανελλήνια Ενωση Φιλολόγων στα σχέδια του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ) για το μάθημα της Ιστορίας. «Το προτεινόμενο σχέδιο μεταβάλλει ριζικά τον χαρακτήρα του μαθήματος της Ιστορίας εκτρέποντάς το προς κατευθύνσεις που δεν πληρούν τους επιστημονικούς και παιδαγωγικούς του στόχους», λέει η ΠΕΦ και γι’ αυτό εκφράζει τη συνολική της αντίθεση στο προτεινόμενο σχέδιο. Από την άλλη, πάντως, το ΙΕΠ μετά και την ολοκλήρωση των δύο ημερίδων διαλόγου –με εκπροσώπους πανεπιστημιακών τμημάτων, σχολικούς συμβούλους και εκπροσώπους επιστημονικών ενώσεων– δηλώνει ότι «στη μεγάλη τους πλειοψηφία οι ομιλητές συναίνεσαν στις προτεινόμενες αλλαγές και τοποθετήθηκαν θετικά απέναντι στη γενικότερη φιλοσοφία του προτεινόμενου σχεδίου», ενώ προσθέτει ότι οι παρατηρήσεις και ενστάσεις που διατυπώθηκαν θα ληφθούν υπόψη από την Επιτροπή που συνέταξε το σχέδιο προκειμένου να καταθέσει μία νεότερη εκδοχή των προηγουμένων, η οποία θα αποτελεί προϊόν της διαβούλευσης.
Ωστόσο, η ΠΕΦ βάλλει τη φιλοσοφία του σχεδίου, λέγοντας ότι αλλάζει τον προσανατολισμό της Ιστορίας. Ενδεικτικά, στην πεντασέλιδη έκθεση της Ενωσης αναφέρεται: • Οι προτεινόμενοι θεματικοί φάκελοι έχουν παιδαγωγική και μαθησιακή αξία, μόνο εάν εμπλουτίζουν θεματικές ενότητες της διδακτέας ύλης και λειτουργούν επικουρικά στη μαθησιακή διαδικασία. Ο τρόπος που προτείνεται να χρησιμοποιηθούν (οι εκπαιδευτικοί θα έχουν ελευθερία να επιλέγουν βάσει καθορισμένων κριτηρίων έναν αριθμό από τους φακέλους) ακυρώνει την παροχή ενιαίας ιστορικής γνώσης προς όλους τους μαθητές του ελληνικού σχολείου. • Η Ιστορία ως μάθημα δεν μπορεί να απολέσει τον πρωταρχικό της στόχο, που είναι η προσέγγιση του παρελθόντος και η αξιοποίηση της παρεχόμενης γνώσης στο παρόν για τη συγκρότηση πολιτών με ελεύ- θερη και δημοκρατική συνείδηση. Η μονομερής έμφαση σε κάποιον από τους επιμέρους τομείς –κοινωνικό, πολιτικό, οικονομικό, εθνικό, πολιτιστικό κ.ά.– οδηγεί το μάθημα σε αλλότριες κατευθύνσεις, που υπηρετούνται από άλλες επιστήμες, όπως η κοινωνιολογία, η πολιτική οικονομία, η ιστορία της τέχνης. • Για το πρόγραμμα του Δημοτικού, οι προτάσεις της Επιτροπής εκτός από την αδόκιμη χρήση ιστορικών όρων, όπως «υδραυλικοί άθλοι του Ηρακλή», «ελληνικοί μύθοι σχετιζόμενοι με πολεμικές ενέργειες», «εποχή του Χριστιανισμού» σε αντικατάσταση του όρου «βυζαντινή εποχή», σε ό,τι αφορά την αναδιάρθρωση της ύλης, δημιουργούν παιδαγωγικά ζητήματα, εφόσον υπονομεύουν τη διδασκαλία της Ελληνικής Ιστορίας. Ειδικότερα, στη Δ΄ Δημοτικού αντικαθίσταται η Αρχαία Ελληνική Ιστορία από την οικογενειακή και την τοπική ιστορία, στην Ε΄ Δημοτικού αντικαθίσταται η Βυζαντινή Ιστορία από τη συρρικνωμένη συνεξέταση της Αρχαίας Ελληνικής και Βυζαντινής Ιστορίας, στη ΣΤ΄ Δημοτικού προβλέπεται η διδασκαλία μεγάλης χρονικής περιόδου, από τον 15ο αιώνα και τελειώνει στη σύγχρονη εποχή. Eτσι, το ενδιαφέρον εστιάζεται κυρίως στην ίδρυση του ελληνικού κράτους και στους δύο παγκοσμίους πολέμους, ενώ θεωρούνται ήσσονος σημασίας η τουρκοκρατία και η ελληνική επανάσταση. • Για το πρόγραμμα της δευτεροβάθμιας, το σημαντικότερο πρόβλημα εντοπίζεται στην αναδιάρθρωση της ύλης ανά τάξη. Συγκεκριμένα, δίνεται μεγαλύτερο εύρος στη διδασκαλία της Ιστορίας των Νεότερων Χρόνων εις βάρος της Αρχαίας και της Βυζαντινής-Μεσαιωνικής Ιστορίας, δεδομένου ότι προβλέπεται η Ιστορία των Νεότερων Χρόνων και της Σύγχρονης Εποχής να διδαχθεί στη Γ΄ Γυμνασίου, στην Α΄ Λυκείου και σε θεματικές ενότητες στη Β΄ και Γ΄ Λυκείου.
Ιδιαίτερη αξία έχει η αναφορά της ΠΕΦ ότι «νέα αντίληψη για την Ιστορία και τη διδασκαλία της, που κυριαρχεί στην πρόταση του ΙΕΠ, βασίζεται στην κατανόηση, κατά κύριο λόγο, του παρόντος, στην αναζήτηση ταυτοτήτων και στη βιωματική προσέγγιση, γεγονός που καταλήγει σε μια ιδεολογική κατασκευή και σε υποκειμενικές σχετικιστικές αλήθειες. Πρόκειται για μια χρηστική, ιδεοληπτική ιστορία, σύμφωνα με την οποία τα επιστημονικά κριτήρια δεν θεωρούνται αναγκαία».