Δρόμοι παράλληλοι
Το τελευταίο διάστημα δύο χώρες θέτουν σε αμφισβήτηση τις σχέσεις τους με την Ευρωπαϊκή Ενωση (Ε.Ε.). Αναφέρομαι στη Μεγάλη Βρετανία, που είναι μέλος της Ε.Ε. και μέσω του περυσινού δημοψηφίσματος ακολουθεί πορεία εξόδου από την ένωση, και στην Τουρκία, που είναι χώρα υπό ένταξη και απομακρύνεται από την Ε.Ε. Η πορεία απομάκρυνσης από την Ε.Ε. σημαίνει υποτίμηση της ισοτιμίας των εθνικών νομισμάτων των δύο χωρών έναντι του ευρώ. Κι αυτό γιατί η ευρωπαϊκή οικονομία είναι ισχυρότερη και μια απομάκρυνση από την Ευρώπη επηρεάζει τις ευρωπαϊκές επενδύσεις στις δύο χώρες, το εμπόριό τους με την Ευρώπη και, φυσικά, τις επενδύσεις των κατοίκων-επιχειρήσεων των δύο χωρών, οι οποίοι, κρίνοντας ότι η ευρωπαϊκή οικονομία έχει καλύτερη προοπτική, αλλάζουν το τοπικό νόμισμα σε ευρώ. Οι περιπτώσεις των δύο χωρών, όπως αυτές καταγράφονται στη διακύμανση
Η πορεία απομάκρυνσης της Βρετανίας και της Τουρκίας από την Ε.Ε. σημαίνει υποτίμηση της ισοτιμίας των εθνικών τους νομισμάτων έναντι του ευρώ.
της ισοτιμίας τους έναντι του ευρώ, είναι διαφορετικές. Η στερλίνα 10 μήνες μετά το βρετανικό δημοψήφισμα είχε υποτιμηθεί κατά 15% και κυμαίνεται αρκετά χαμηλότερα του 0,90. Θα έλεγα ότι η ισοτιμία του βρετανικού νομίσματος έναντι του ευρώ ήταν χαμηλότερα το 2008 (στο 0,95). Αυτό δείχνει ότι ναι μεν οι προοπτικές της βρετανικής οικονομίας υποχωρούν σε σχέση με εκείνες της περιόδου που η Μεγάλη Βρετανία δεν είχε θέσει θέμα ευρώ, αλλά εξακολουθεί να κινείται σε ευρωπαϊκούς ρυθμούς. Κι αυτό συνεχίζεται ακόμα και τώρα, που η Μεγάλη Βρετανία ενεργοποιεί το άρθρο 50 της συνθήκης της Ε.Ε. Επιπροσθέτως, το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος μέχρι τώρα έχει μεν μειώσει την αγοραστική δύναμη των Βρετανών στο εξωτερικό, αλλά ταυτόχρονα έχει επηρεάσει θετικά τη βρετανική οικονομία (βελτίωσε την ανταγωνιστικότητα, προσάρμοσε και εξακολουθεί να προσαρμόζει τις τιμές των ακινήτων, χωρίς να υπάρχει κατάρρευση τιμών, μειώνει την εξάρτηση της οικονομίας από τον τραπεζικό τομέα). Η κίνηση της ισοτιμίας δείχνει αυξημέ- νη πιθανότητα η Μεγάλη Βρετανία να παραμείνει εντός της ευρωπαϊκής ομπρέλας, στο τέλος. Αυτή η εκτίμηση υποστηρίζεται και από το γεγονός ότι δεν έχει καταγραφεί γεωπολιτική μετατόπιση της Μεγάλης Βρετανίας σε σχέση με την Ε.Ε. στους τομείς της άμυνας, της οικονομίας, των θεσμών και του πολιτισμού. Πιο συγκεκριμένα, η Μεγάλη Βρετανία εξακολουθεί να έχει ηγετικό ρόλο στο ΝΑΤΟ και στην ευρωπαϊκή άμυνα και δεν έχουμε καμία μετακίνηση στα θέματα της οικονομίας, των θεσμών και του πολιτισμού. Για την τουρκική λίρα η κατάσταση είναι διαφορετική. Δεν έχει καταγραφεί μόνο συνεχή υποτίμηση του τουρκικού νομίσματος (το ευρώ έχει ανατιμηθεί άνω του 135%), αλλά υπάρχει μετατόπιση στα θέματα της οικονομίας, της πολιτικής, των θεσμών και του πολιτισμού. Πληθαίνουν οι ενδείξεις ότι η Τουρκία λοξοδρομεί από τη φιλοδυτική πορεία στα θέματα άμυνας και πολιτικής και αυτό καταγράφεται στην αγορά του κινεζικού πυραυλικού συστήματος, στην εν εξελίξει συμμαχία με τη Ρωσία και στην πρόθεσή της να ενταχθεί στο μπλοκ της Σαγκάης. Μπορεί ο Ερντογάν να επαγγέλλεται την ελεύθερη οικονομία, αλλά οι πρόσφατες συλλήψεις Τούρκων επιχειρηματιών ή το κλείσιμο ξένων εταιρειών, των οποίων ο Τούρκος συνέταιρος ήταν οπαδός του Γκιουλέν ή οι διώξεις των οικονομικών αναλυτών που εκδίδουν αρνητικές εκθέσεις για την τουρκική οικονομία, δείχνουν σταδιακή μετατόπιση και στη λειτουργία της οικονομίας. Τέλος, παρατηρείται μετατόπιση σε θέματα θεσμών και πολιτισμού. Η Τουρκία μετεξελίσσεται σε ισλαμικό καθεστώς, υπάρχει σταδιακή υποχώρηση του κοσμικού κράτους με ταυτόχρονη επικυριαρχία των ιμάμηδων και της σαρίας, σχεδιάζεται η επαναφορά της θανατικής ποινής, η μαντίλα επιβάλλεται στον γυναικείο πληθυσμό και τελευταία επεκτείνεται και στις ένοπλες δυνάμεις, υπάρχει εκ των βάθρων κατάρρευση των θεσμών, με δικαιολογία τη συμμετοχή στο πραξικόπημα, και ο πρόεδρος της Δημοκρατίας μετεξελίσσεται σε σουλτάνο. Καταγράφεται, λοιπόν, γεωπολιτική μετακίνηση της Τουρκίας, η οποία απομακρύνεται από την Ευρώπη και προσεγγίζει την Ανατολή. Αρα, η κατάσταση στην Τουρκία είναι διαφορετική, συγκριτικά με εκείνη της Μεγάλης Βρετανίας, και η μετατόπιση που καταγράφεται στην Τουρκία δύσκολα αναστρέφεται.
* Ο κ. Βασίλης Καραγιάννης είναι σύμβουλος επιχειρήσεων σε θέματα στρατηγικού σχεδιασμού και διεθνών εργασιών, μέλος της Επιτροπής Απασχόλησης του Ελληνοαμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου.