Η «παπαγαλία» πλήττει την Ιστορία
Στόχος του ΙΕΠ είναι η αντιμετώπιση των στρεβλώσεων του μαθήματος
Τις στρεβλώσεις του σημερινού μαθήματος της Ιστορίας, όπως η αποστήθιση που «πλήττει» κατεξοχήν το μάθημα, επιχειρούν να αντιμετωπίσουν τα σχέδια του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ) για τα νέα προγράμματα σπουδών της Ιστορίας από τη Γ΄ Δημοτικού έως και την Α΄ Λυκείου. Αυτό αναφέρουν μέλη της ομάδας εργασίας που ορίστηκε από το ΙΕΠ, μιλώντας στην «Κ» στο πλαίσιο ενός δημόσιου, ψύχραιμου και ουσιαστικού διαλόγου που πρέπει να γίνει για το θέμα. Ηδη, η Πανελλήνια Ενωση Φιλολόγων και η Εταιρεία Ελλήνων Φιλολόγων έχουν επικρίνει τα σχέδια σε αντίθεση με την Ελληνική Εταιρεία Ιστορικών της Εκπαίδευσης.
Ειδικότερα, ο Πολυμέρης Βόγλης, καθηγητής στο Παν. Θεσσαλίας και πρόεδρος της ομάδας εργασίας, ανέφερε στην «Κ» ότι «όσοι αντιδρούν στα σχέδια, αποφεύγουν να μιλήσουν για τη σημερινή κατάσταση στα σχολεία: οι μαθητές όταν τελειώνουν το σχολείο ούτε ιστορικές γνώσεις έχουν ούτε ενδιαφέρονται για την Ιστορία, γιατί θεωρούν το μάθημα “βαρετό”. Με ποιο τρόπο μπορεί να αλλάξει η κατάσταση; Το κύριο πρόβλημα της “παπαγαλίας” μπορεί να αντιμετωπιστεί με την εισαγωγή των θεματικών φακέλων που θα επιτρέψουν την ουσιαστική μελέτη του παρελθόντος μέσα από τη δημιουργική συνεργασία μαθητών και εκπαιδευτικών. Επιπλέον, το ενδιαφέρον για την Ιστορία μπορεί να ενεργοποιηθεί εάν οι μαθητές αντιληφθούν ότι η Ιστορία τους αφορά, επειδή είναι απαραίτητη για να κατανοήσουν τον κόσμο στον οποίο ζουν. Γι’ αυτό τον λόγο, η ομάδα προτείνει να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση αφενός στη νεότερη και σύγχρονη εποχή και αφετέρου στις κοινωνικές, οικονομικές και πολιτισμικές διαστάσεις του παρελθόντος».
Η Χριστίνα Κουλούρη, καθηγήτρια Νεότερης και Σύγχρονης Ιστο- ρίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και μέλος της ομάδας, τονίζει στην «Κ» ότι «τα όσα προτείνει η ομάδα εργασίας δεν είναι καινοφανή ούτε ανατρεπτικά. Συνοψίζουν εμπειρία δεκαετιών σε εκπαιδευτικά συστήματα του ευρωπαϊκού χώρου, καθώς και πλούσια διεθνή και εγχώρια βιβλιογραφία για τη διδακτική της Ιστορίας. Επιχειρούν να ισορροπήσουν ανάμεσα στην υπάρχουσα πραγματικότητα, την οποία λαμβάνουν υπόψη τους, και σε ένα όραμα για τον τρόπο που πρέπει να διδάσκεται η Ιστορία. Στόχος είναι ο σχεδιασμός του εφικτού και όχι μια μαξιμαλιστική πρόταση η οποία θα απαιτεί υπερβολική προσπάθεια. Το σχολικό εγχειρίδιο δεν καταργείται. Αποτελεί πυξίδα στην αφήγηση του παρελθόντος αλλά η διδασκαλία δεν εξαντλείται στην αποστήθισή του».
Η καινοτομία
Δασκάλα και διδάκτωρ Διδακτικής της Ιστορίας, η Ζέτα Παπανδρέου μπήκε στην ομάδα ως μάχιμος εκπαιδευτικός. Οπως λέει στην «Κ», «στο σχέδιο υπάρχει μια σοβαρή προσπάθεια ισόρροπης αντιμετώπισης ιστορικών περιόδων και ειδών Ιστορίας. Οι μαθητές στις μικρές τάξεις Δημοτικού (Γ΄ και Δ΄) σταδιακά αποκτούν ιστορικότητα του παρελθόντος, αισθητοποιώντας τον χρόνο μέσω της μελέτης της οικογενειακής και τοπικής Ιστορίας, της υλοποίησης αρχαιολογικών εργαστηρίων και της κριτικής επεξεργασίας μύθων (π.χ. γνωριμία των υδραυλικών μύθων του Ηρακλή – σύνδεσή τους με την εξήγηση επαναλαμβανομένων φυσικών φαινομένων ή ανάγνωση κειμένων για την Αργοναυτική εκστρατεία και κατανόηση των οικονομικών σκοπιμοτήτων που συνδέονται με την απόκτηση του Χρυσόμαλλου δέρατος). Η ανάδειξη της Προϊστορίας, βασικής περιόδου για τη μετέπειτα κατανόηση της συγκρότησης των αρχαίων πολιτισμών, αποτελεί καινοτομία. Δίνουμε βαρύτητα τόσο στην αρχαία όσο και στη βυζαντινή/μεσαιωνική Ιστορία. Συνειδητά υποστηρίζουμε τη διδασκαλία της σύγχρονης Ιστορίας, την οποία ουδέποτε οι μαθητές μας προσέγγισαν στην υποχρεωτική εκπαίδευση και η συστηματική διδασκαλία της οποίας αποτελεί αίτημα των διδασκόντων όπως προκύπτει από όλες τις εκπαιδευτικές έρευνες τα τελευταία είκοσι χρόνια».
Η ομάδα εργασίας του Ινστιτούτου προτείνει να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στη νεότερη και σύγχρονη εποχή.