Παιδιά έξω από το δίχτυ προστασίας
« Ηιστορία της εποχής μας γράφεται με σφαίρες», είχε πει ο Τσου Εν Λάι. Θα προσθέταμε, και με βόμβες και με ναυάγια και με πτώματα μικρών παιδιών. Στον τρέχοντα πόλεμο όχι των πολιτισμών αλλά των ιδεών του μονοπωλίου του πνεύματος και της επικυριαρχίας και των γεωπολιτικών και οικονομικών ανταγωνισμών, κατά τον οποίο έχουν ανοίξει χαρακώματα όχι μόνο στις ζώνες πυρός αλλά και σε κάθε ανυποψίαστη γωνιά χωρών εν ειρήνη, η μικρή ηλικία δεν υψώνει απαγορευτικό σήμα. Κι αυτό σε μια εποχή κατά την οποία η ιδέα της προόδου ήταν και είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την προστασία των ανηλίκων και υπήρχε, υπάρχει ακόμη, η τάση αυτό το δίχτυ προστασίας όσο γίνεται να απλωθεί και σε περιοχές (πολλές) του πλανήτη όπου τα παιδιά ακόμη πέφτουν θύματα της πιο στυγερής βίας. Τα λιλιπούτεια πτώματα στην προηγμένη αυλή μας –στα πεδία των τρομοκρατικών επιθέσεων ή στα νερά της Μεσογείου– σηματοδοτούν μια αντίστροφη κίνηση: αντί εκείνης του σταδιακού περιορισμού της βαρβαρότητας, μάλλον τη διεύρυνση και εισβολή της σε νέα πεδία, με διογκωμένη την αβάσταχτη φρίκη.
Φονταμενταλισμός και ανισότητες πιέζουν το βέλος της εξέλιξης προς τα κάτω, ανοίγοντας νέες εποχές αγριότητας. Ο φονταμενταλισμός, κάθε μαζική δολοφονία στο όνομα μιας αλήθειας, με τη μορφή της ισλαμικής τρομοκρατίας, της ισλαμοφοβικής υστερίας (βλ. Μπρέιβικ σε Οσλο και Ουτόγια), του αντισημιτισμού, ρατσισμού, σπάει τους κρίκους των αντιδότων στον ολοκληρωτισμό που έχτισαν με προσπάθειες οι δημοκρατίες της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής μετά τα κρεματόρια της ναζιστικής Γερμανίας και τις κάθε είδους φυλετικές, πολιτικές εκκαθαρίσεις και γενοκτονίες ενηλίκων και ανηλίκων. Ομοίως, οι ανισότητες και η πείνα, που ωθούν πλήθη εκτός εστίας, αντιστρέφουν θεαματικά την πορεία προς την ευημερία. Μάλιστα για να γίνει σ’ εμάς τους Δυτικούς πιο εμφανές το μέγεθος των επιπτώσεών τους, τα δεδομένα παρουσιάζονται με μέτρο το παιδί: «βρέφη και παιδιά ήταν κυρίως μεταξύ των 34 νεκρών μεταναστών έξω από τη Λιβύη» (προχθεσινή είδηση), και εν γένει, 640 εκατομμύρια παιδιά δεν ζουν σε κανονικά σπίτια, 300 εκατ. δεν μπορούν να αναπτυχθούν λόγω υποσιτισμού, 120 εκατ. δεν πάνε σχολείο, 50 εκατ. δεν υπάρχουν αφού δεν καταγράφονται κατά τη γέννησή τους, 15 εκατ. κάθε χρόνο πεθαίνουν από ασιτία...
Ομως η παιδική ηλικία δεν αποτελεί ασπίδα στον φανατισμό και την πείνα, δύο μορφές βίας. Που, ιδωμένη απ’ έξω, από οποιοδήποτε αρχιμήδειο σημείο, δεν είναι καν νοητή ως προς τον αποτροπιασμό που σκορπά. Διότι ως προς τα ελατήρια που τη ρίχνουν τυφλή πάνω σε βρέφη, αυτά δεν είναι ούτε δυσεξήγητα ούτε, βεβαίως, μοιραία...