Μόνον ένας στους δέκα εφήβους γνωρίζει την έννοια του χρήματος

Υψηλά ποσοστά οικονομικού αναλφαβητισμού διαπιστώνει έρευνα σε 15 χώρες

«Μαύρα μεσάνυχτα» φαίνεται ότι έχουν οι περισσότεροι 15χρονοι μαθητές σε αρκετές χώρες όσον αφορά τα θέματα καθημερινής οικονομικής διαχείρισης και στοιχειώδους οργάνωσης των χρημάτων τους. Στην έρευνα, που διεξήγαγε το 2015 ο ειδικός βραχίονας του ΟΟΣΑ για τη διεθνή αξιολόγηση μαθητικών επιδόσεων (PISA), φαίνεται ότι μόλις 12 στους 100 μαθητές αντιλαμβάνονται την έννοια του χρήματος – είναι, δηλαδή, οικονομικά γνώστες, ενώ οι υπόλοιποι 88 είναι αναλφάβητοι. Επιπλέον, 22 από τους 100 είχαν επιδόσεις κάτω από τη βάση.

Τα συμπεράσματα αυτά εξάγονται βάσει των απαντήσεων που έδωσαν σε σχετικό ερωτηματολόγιο οι συμμετέχοντες μαθητές από συγκεκριμένες περιφέρειες 10 χωρών του ΟΟΣΑ (ΗΠΑ, Αυστραλία, Καναδάς, Βέλγιο, Ολλανδία, Πολωνία, Ισπανία, Ιταλία, Σλοβακία, Χιλή) και 5 χωρών-εταίρων του (Βραζιλία, Κίνα, Λιθουανία, Περού και Ρωσία). Παρουσιάζοντας χθες την έρευνα, ο γενικός γραμματέας του ΟΟΣΑ, Ανχελ Γκουρία, επισήμανε ότι «όσοι έχουν τις χαμηλότερες επιδόσεις δεν μπορούν να αντιληφθούν την αξία ενός απλού προϋπολογισμού ή τον συσχετισμό μεταξύ της χρήσης ενός αυτοκινήτου και των συνεπαγόμενων δαπανών».

Στην περίπτωση των Ηνωμένων Πολιτειών οι μαθητές των 15 ετών ήταν λίγο πιο πάνω από τον μέσο όρο. Ωστόσο, όπως επισημαίνουν εκπαιδευτικοί και αναλυτές, δεν είναι εύκολο να γίνει ευθεία σύγκριση. Κι ο λόγος είναι ότι σε ορισμένες χώρες έλαβαν μέρος στην έρευνα μόνον τμήματα του πληθυσμού με υψηλό μορφωτικό επίπεδο. Παραδείγματος χάριν, οι Κινέζοι μαθητές, που είχαν τις υψηλότερες επιδόσεις, προέρχονταν από σχολεία σε μητροπολιτικά κέντρα, όπως το Πεκίνο, η Σαγκάη και το Ζιανγκσού, ενώ στη δεύτερη θέση βρίσκονταν μαθητές από τα σχολεία της φλαμανδικής κοινότητας του Βελγίου.

Δυσκολίες

Κατά μέσον όρο στις 15 χώρες της έρευνας το 22% των μαθητών, δηλαδή, περισσότερα από 1,2 εκατ. παιδιά, είχαν επιδόσεις κάτω από τη βάση. Το καλύτερο, που μπορούν να κάνουν αυτά τα παιδιά, είναι να καταλάβουν τη διαφορά μεταξύ αναγκών και επιθυμιών, να αναγνωρίσουν μία απόδειξη και να πάρουν απλές αποφάσεις για καθημερινές δαπάνες. Το 12% των 15χρονων παιδιών με τη βέλτιστη επίδοση μπορεί να λάβει περίπλοκες οικονομικές αποφάσεις, οι οποίες δεν θα αποκλίνουν από τις ανάγκες τους στο μέλλον. Μπορούν επίσης να περιγράψουν τις πιθανές συνέ- πειες μιας οικονομικής απόφασης και αντιλαμβάνονται έως ένα βαθμό το ευρύτερο πλαίσιο, όπως, λόγου χάριν, τη φορολογία εισοδήματος.

Η διαφοροποίηση μεταξύ αγοριών και κοριτσιών δεν είναι σαφής ως προς τον οικονομικό αλφαβητισμό: τα κορίτσια υπερτερούν των αγοριών σε Αυστραλία, Λιθουανία, Πολωνία, Σλοβακία και Ισπανία και μόνον στην Ιταλία συμβαίνει το αντίθετο. Πάντως, η αντίληψη της έννοιας του χρήματος δεν συνδέ- εται απαραίτητα με τους βαθμούς στο σχολείο – μπορεί οι 15χρονοι έφηβοι να έχουν καλή επίδοση στην άλγεβρα και τη γεωμετρία, αλλά δυσκολεύονται να αντιληφθούν πώς θα χρησιμοποιήσουν μία προπληρωμένη κάρτα. Η έρευνα του ΟΟΣΑ δείχνει ότι το σχεδόν 38% των επιδόσεων στον οικονομικό αλφαβητισμό δεν μπορεί απαραίτητα να αποδοθεί στη βαθμολογία των μαθητών στα μαθηματικά και τη γλώσσα, αλλά σε άλλες δεξιότητες, οι οποίες δεν αξιολογούνται από τα εργαλεία του PISA. Κατά μέσον όρο το 56% των μαθητών έχει τραπεζικό λογαριασμό, αλλά αυτό διαφοροποιείται ανά περίπτωση. Στην Αυστραλία, το Βέλγιο, τον Καναδά και την Ολλανδία το 70% διατηρεί λογαριασμό, ενώ στην Ιταλία, την Πολωνία, τη Λιθουανία, τη Ρωσία και τη Χιλή λιγότερο από το 40% των 15χρονων μαθητών έχει. Ωστόσο, δύο στους τρεις στερούνται την ικανότητα να τον διαχειριστούν. Τέλος, συνολικά στις 15 συμμετέχουσες χώρες λιγότερο από το 5% των μαθητών δήλωσε πως δεν γνωρίζει τι είναι τραπεζικός λογαριασμός.

Οι επιδόσεις τους δεν σχετίζονται με το πόσο καλοί μαθητές είναι στα μαθηματικά.