Υπάρχει σήμερα όχλος στην Ελλάδα;
Αυτό που εκπροσωπεί ο Λουκάς Παπαδήμος ερεθίζει τον όχλο. Υπάρχει όχλος στην Ελλάδα; Ενα ερώτημα που προκύπτει κάθε φορά που αναγκαζόμαστε να αντιμετωπίσουμε όσα προκαλεί ο πετροπόλεμος του μίσους. Από απόψεως κοινωνικής ακτινογραφίας, όχλος δεν υπάρχει. Απουσιάζουν δηλαδή οι κοινωνικές δεξαμενές ακρότητας μεγάλης εμβέλειας που αναπαράγονται ανεξέλεγκτα.
Αυτό ίσχυε με βεβαιότητα ώς τα τέλη της δεκαετίας του 2000, τουλάχιστον σε ένα πρώτο επίπεδο, αλλά έκτοτε, στην Ελλάδα όπως και διεθνώς στο κοινωνικό σύστημα, η ιεραρχία και η επικοινωνία ανάμεσα στις κοινωνικές ομάδες έχουν ανατραπεί. Μπορεί, όμως, αυτή η ανατροπή, δεδομένη και απρόβλεπτη, να μεταβάλει σε τέτοιο βαθμό τον κοινωνικό συσχετισμό ώστε να γεννάει μίσος και να προκαλεί απάθεια απέναντι στη βία;
Το ερώτημα είναι διεθνές και σαφώς διαχρονικό. Στην Ελλάδα, εν προκειμένω, έχουμε γίνει μάρτυρες ακραίας μορφής βίας σε μεγάλη κλίμακα τόσο στη δεκαετία του 1940 όσο και στη δεκαετία του 1910 (αλλά και πιο πίσω στη δεκαετία του 1860). Μόνο που αυτό που σοκάρει ένα κομμάτι της σημερινής κοινής γνώμης είναι η αποδοχή της βίας εκ μέρους ενός άλλου πολυσυλλεκτικού τμήματος της κοινωνίας, όπως και η απάθεια ή η συμπάθεια απέναντι στην τρομοκρατία καθώς και η αδυναμία κατανόησης της λειτουργίας της ίδιας της δημοκρατίας. Και πάλι, όλα αυτά είχαν παρατηρηθεί στα νεότερα χρόνια με την ανοχή στην τρομοκρατική δράση της «17 Νοέμβρη». Γνωστές ιστορίες όλα αυτά, αλλά σήμερα, με την κοινωνία εξουθενωμένη και μουδιασμένη, οι αντιδράσεις υποστήριξης απέναντι στη δολοφονική επίθεση κατά του Λουκά Παπαδήμου σοκάρουν.
Σοκάρουν ασχέτως αν οι αντιδράσεις αυτές είναι μειοψηφικές και θρασύδειλες. Σοκάρουν γιατί πηγάζουν από μια σκοτεινή τρύπα ασημαντότητας και μηδενισμού όπως σοκάρουν γιατί επί δεκαετίες επιβραβεύτηκαν από πρόσωπα και κόμματα που σήμερα διοικούν.
Παρ’ όλα αυτά, υπάρχει μια χώρα. Και ένα εν δυνάμει παραγωγικό κομμάτι της κοινωνίας, που στηρίζει όπως μπορεί τους θεσμούς και που θα κληθεί να αναλάβει την ευθύνη της ανασυγκρότησης, όταν έρθει αυτή η ώρα. Αυτό το κομμάτι της δημιουργικής Ελλάδας βάλλεται από τις αντιδράσεις όχλου μιας μειοψηφίας. Αλλά ο «πόλεμος» δεν είναι αριθμητικός. Οπως έχει αποδείξει η Ιστορία, ισχυρές μειοψηφίες έχουν ανατρέψει την κοινωνική πρόοδο. Στην τωρινή συγκυρία, η κυβέρνηση βρίσκεται στην αμήχανη θέση να πρέπει να καταγγείλει την εικόνα της.