Ρήγμα στη Δύση

Τ

οδιαφαινόμενο ρήγμα στη Δύση μετά την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία των ΗΠΑ πήρε, πλέον, ημιεπίσημο χαρακτήρα με τις δημόσιες δηλώσεις της Αγκελα Μέρκελ περί Ευρώπης που μόνη της πρέπει να διαμορφώσει το μέλλον της, γιατί δεν μπορεί να βασίζεται στους φίλους της. Δεν υπάρχει πλέον αμφιβολία ότι οι θέσεις που ο Αμερικανός πρόεδρος πρεσβεύει σε σειρά θεμάτων, οι δηλώσεις του, η πολιτική στη Μέση Ανατολή, η στάση του απέναντι στους Ευρωπαίους (και άλλους) εταίρους και κυρίως απέναντι στη Γερμανία, το προσωπικό «μουσολινοειδές» στυλ του, αλλά και η συμπεριφορά του τόσο στη σύνοδο του ΝΑΤΟ όσο και στη σύνοδο του G-7, ανησυχούν και εξοργίζουν σφόδρα πολλούς ηγέτες χωρών με σημαντικό ρόλο στη διεθνή σκακιέρα και σε θεσμικά όργανα του δυτικού κόσμου.

Οι ενδείξεις της δυσφορίας με την οποία οι Ευρωπαίοι ηγέτες αντιμετώπιζαν τον Ντ. Τραμπ και τα καμώματά του ήταν ορατές από την πρώτη στιγμή και σε αρμονία με τις δυνάμεις που τον αντιπολιτεύονται στο εσωτερικό της Αμερικής. Δεν είναι τυχαίο ότι η καγκελάριος της Γερμανίας δεν δίστασε να κάνει δημόσια εμφάνιση με τον Μπαράκ Ομπάμα την παραμονή της συνάντησής της με τον σημερινό πρόεδρο των ΗΠΑ.

Το πιο καθοριστικό όμως είναι ότι αποφάσισε να «σηκώσει το γάντι» και να δημοσιοποιήσει το ρήγμα όταν διαπίστωσε, μεταξύ άλλων, ότι εκείνος επιμένει στις θέσεις του για το κλίμα και τον προστατευτισμό και παραμένει αμφίθυμος (παρά τις διαβεβαιώσεις Αμερικανών αξιωματούχων που ακολούθησαν) για τη δέσμευση αλληλεγγύης των μελών του ΝΑΤΟ.

Η Αγκελα Μέρκελ δεν είχε συνηθίσει τον κόσμο σε συγκρουσιακές δηλώσεις, ακολουθώντας την παραδοσιακή γραμμή της χώρας της μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Αυτή τη φορά όμως επέλεξε να εμφανισθεί ότι μιλάει εκ μέρους της Ευρώπης, ταυτόχρονα σχεδόν με συνέντευξη ανάλογης γραμμής που έδωσε στο «Γιούρονιουζ» ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε. Θα μπορούσε να πει κάποιος ότι οι συγκεκριμένες δηλώσεις της είχαν και χαρακτήρα αποστασιοποίησης από τον αγγλοσαξονικό κόσμο, καθώς περιελάμβαναν και αναφορές στη Βρετανία, φέρνοντας στη μνήμη το καταστροφικό ιστορικό παρελθόν. Ομως από τις εικόνες και τις τοποθετήσεις του Εμανουέλ Μακρόν έγινε σαφές ότι αυτή τη φορά η γαλλική ηγεσία τάσσεται μαζί της, ενώ ιδιαίτερης σημασίας είναι το γεγονός ότι το Λονδίνο έσπευσε να διαβεβαιώσει ότι η Βρετανία παραμένει στο πλευρό της Ευρώπης.

Το νέο σκηνικό που διαμορφώνεται, συμπληρώνει το μικρό άνοιγμα της Μέρκελ προς τη Ρωσία, σε συνδυασμό με την επίσημη επίσκεψη του Βλαντιμίρ Πούτιν στο Παρίσι. Ωστόσο, είναι πολύ νωρίς ακόμη για να φτάσουμε σε συμπεράσματα για την τελική μορφή που θα πάρει, γιατί και το Βερολίνο είναι αναγκασμένο να κάνει βήματα προσαρμογής στις ανάγκες των Ευρωπαίων εταίρων του, προκειμένου να γίνει αποδεκτός πολιτικά ο ανοικτός ηγετικός ρόλος του στην Ευρώπη.