Χρήσιμος, όχι αρεστός
Ε
ίχε την πολιτική τόλμη να λέει την αλήθεια ακόμη και όταν ήταν δυσάρεστη. Αλλωστε, τότε έχει σημασία. Τότε αποτελεί στάση ευθύνης. Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης ήταν από τις λιγοστές περιπτώσεις Ελλήνων πολιτικών που επέλεξαν να είναι χρήσιμοι παρά αρεστοί. Ισως γι’ αυτό και δεν αγαπήθηκε όπως άλλοι. Ωστόσο, κέρδισε την αναγνώριση πολλών, σημαντικών, εντός και εκτός Ελλάδος.
Παρότι υπήρξε «ήρεμη δύναμη», πολιτικός της ουσίας και όχι του μπαλκονιού, κατάφερε, παρά τις αντίξοες συνθήκες και έναν εκλογικό νόμο που σχεδιάσθηκε για να αποτρέψει την ανάρρησή του στην εξουσία, να λάβει το 47%. Πόσοι το έχουν καταφέρει; Υπήρξε υπέρμαχος του μικρού κράτους, της απελευθέρωσης της οικονομίας. Σε μια χώρα όπου η είσοδος στο Δημόσιο αποτελούσε όνειρο ζωής, όπου αριστεροί, κεντρώοι, αλλά και οι περισσότεροι δεξιοί ήταν κρατιστές, η στάση αυτή δεν ήταν εύκολη υπόθεση. Υπό αυτό το πρίσμα, ακόμη και οι πολιτικοί του αντίπαλοι οφείλουν να του αναγνωρίσουν πολιτικό θάρρος. Επέλεξε τον δύσκολο δρόμο των θυσιών, που αποσκοπούσαν να διασφαλίσουν ένα βιώσιμο αύριο και όχι τον εύκολο, των παροχών, που ναρκοθετούν το μέλλον. Οι αντίπαλοί του τον χαρακτήριζαν «ακραίο νεοφιλελεύθερο». Παρότι πρόβαλε με παρρησία τις φιλελεύθερες απόψεις του, και ώς ένα βαθμό έκανε πράξη τον περιορισμό του κράτους, η κύρια παρακαταθήκη που αφήνει δεν αφορά την οικονομία. Αφορά την πολιτική στάση ευθύνης ενάντια στις σειρήνες της δημαγωγίας και του λαϊκισμού. Πολυσχιδής προσωπικότητα –με πολλά τρωτά, και παθιασμένους εχθρούς–, ήταν ο τελευταίος των μεγάλων ηγετών που σημάδεψαν την ελληνική πολιτική ζωή στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα. Κατά τη διάρκεια της 58χρονης πολιτικής και κοινοβουλευτικής δράσης του –έως το 2004, σε ηλικία 86 ετών, έδινε το «παρών» στην Ολομέλεια της Βουλής– έβαλε την προσωπική του σφραγίδα στον δημόσιο βίο της σύγχρονης Ελλάδας.
Δεν φοβήθηκε το πολιτικό κόστος, είτε αυτό αφορούσε την οικονομία, την κοινωνία, είτε την εξωτερική πολιτική. Βαθιά ευρωπαϊστής, διατηρούσε άριστες σχέσεις με τις ΗΠΑ, είχε το θάρρος να αποκαταστήσει διπλωματικές σχέσεις με το Ισραήλ όταν αυτό δεν ήταν ιδιαίτερα δημοφιλές, ενώ ήταν αξιόπιστος συνομιλητής σειράς Τούρκων ηγετών. Αφήνει παρακαταθήκη την ψυχραιμία, τη σύνεση, τη μετριοπάθεια, τον ρεαλισμό, τον σεβασμό των αντιπάλων, την αναζήτηση συναινέσεων και ένα δίδαγμα διαχρονικό και με ιδιαίτερη αξία στη σημερινή συγκυρία: Εάν τις τελευταίες δεκαετίες οι πολιτικοί έλεγαν τις δύσκολες αλήθειες και δεν διολίσθαιναν στις λαϊκίστικες υποσχέσεις, η Ελλάδα θα ήταν σήμερα καλύτερη.