Με τιμές 10% έως 25% κάτω του κόστους «χτυπούν» τα έργα οι κατασκευαστικές
Για να διεκδικήσουν μερίδιο σε μια διαρκώς συρρικνούμενη «πίτα»
Κατά τις φετινές δημοπρατήσεις, οι εκπτώσεις ξεκινούν από το 46% και σε ορισμένες περιπτώσεις έχουν ξεπεράσει και το 70%.
κάτω του κατασκευαστικού κόστους, σε ποσοστό που κυμαίνεται μεταξύ 10% και 25%, έχουν υποχρεωθεί να υποβάλουν οι κατασκευαστικές εταιρείες, προκειμένου να διεκδικήσουν μερίδιο από τη διαρκώς συρρικνούμενη «πίτα» των δημοσίων έργων. Στη διαπίστωση αυτή προχώρησε ο πρόεδρος του ΣΑΤΕ (Πανελλήνιος Σύνδεσμος Τεχνικών Εταιρειών), κ. Ζαχαρίας Αθουσάκης, στο πλαίσιο του πρόσφατου Συνεδρίου Υποδομών και Μεταφορών. Ετσι δικαιολογούνται οι υπερβολικές εκπτώσεις των τελευταίων μηνών, που σε πολλές περιπτώσεις αγγίζουν ή και ξεπερνούν το 60% του αρχικού προϋπολογισμού. Είναι χαρακτηριστικό ότι κατά τις φετινές δημοπρατήσεις, οι εκπτώσεις ξεκινούν από το 46% (η χαμηλότερη) και σε ορισμένες περιπτώσεις έχουν ξεπεράσει ακόμα και το 70%.
Ουσιαστικά, ο μεγαλύτερος όγκος των δημοσίων έργων προβλέπεται να εκτελεστεί σε τιμές κάτω του κόστους, γεγονός που, αν και με την πρώτη ανάγνωση, φαντάζει ως ευνοϊκή εξέλιξη για τα ταμεία του Δημοσίου, εν τέλει τα ζημιώνει. Οπως τονίζει ο κ. Αθουσάκης, η εκτέλεση των έργων με ζημία των εταιρειών οδηγεί σε χρονοβόρες διαδικασίες αποπεράτωσης και αμφιλεγόμενη ποιότητα κατασκευής των έργων.
Παράλληλα, «αυτό το φαινόμενο θα οδηγήσει με μαθηματική ακρίβεια σε κατάρρευση και τις υγιείς επιχειρήσεις, οι οποίες δεν μπορούν να ανταγωνιστούν προσφο- ρές κάτω του κόστους και μοιραία, είτε θα έχουν μηδενικό κύκλο εργασιών είτε θα αναγκαστούν να εμπλακούν σε μια διαδικασία ζημιογόνων προσφορών, που και πάλι θα τις οδηγήσει σε κλείσιμο», ανέφερε χαρακτηριστικά ο επικεφαλής του ΣΑΤΕ.
Ο οξύς αυτός ανταγωνισμός, που οδηγεί την αγορά σε στρεβλώσεις, οφείλεται στη μεγάλη ένδεια δημοσίων έργων. Σημαντικό μερίδιο στην εξέλιξη αυτή, πέραν της οικονομικής κρίσης και του περιορισμού του ΠΔΕ (Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων), έχει διαδραματίσει και το γεγονός ότι από το νέο ΕΣΠΑ, περίπου 6 δισ. ευρώ έχουν αναλωθεί για την ολοκλήρωση, ή τη συνέχιση ως «έργων γέφυρα», διαγωνισμών που αφορούσαν στο ΕΣΠΑ 2007 - 2013. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΣΑΤΕ, κατά το φετινό πρώτο πεντάμηνο έχουν δημοπρατηθεί μόλις 74 έργα με προϋπολογισμό μεγαλύτερο των 2 εκατ. ευρώ, έναντι 151 έργων το 2014, 243 το 2013 και 157 το 2012. «Διαπιστώνεται δηλαδή ότι εάν δεν εξευρεθούν επιπλέον πηγές χρηματοδότησης ακυρώνεται κάθε ελπίδα για πολλαπλασιαστική θετική επίπτωση στο σύνολο της οικονομίας από την κατασκευή των έργων, προκαλώντας ανησυχία και σε πολλούς άλλους παραγωγικούς κλάδους, βιομηχανικούς, βιοτεχνικούς και εμπόριο, φυσικά και στο πλήθος των απασχολουμένων στον τομέα», τονίζει ο κ. Αθουσάκης.
Οσον αφορά το πρόβλημα των υπερβολικών εκπτώσεων, με τον νόμο 4412/2016 θεσπίστηκε το να ελέγχονται τέτοιου είδους πρακτικές από τις ίδιες τις αναθέτουσες αρχές, οι οποίες πρέπει όμως να συμβουλεύονται για τον έλεγχο αυτό συγκεκριμένη εγκύκλιο του υπ. Υποδομών.
Το πρόβλημα έγκειται στο ότι η εν λόγω εγκύκλιος εξακολουθεί να μην έχει εκδοθεί, με αποτέλεσμα οι αναθέτουσες αρχές να συνεχίζουν να αναδεικνύουν αναδόχους, μειοδότριες εταιρείες με προσφορές, που αντικειμενικά δεν μπορούν να δικαιολογηθούν και τα έργα να υλοποιηθούν με τόσο χαμηλό κόστος. Παράλληλα, ο ΣΑΤΕ, όπως και άλλοι φορείς του κλάδου, επί σειρά ετών ζητούν την προώθηση ενός συστήματος τεχνικών προδιαγραφών και τιμολόγησης έργων, για να μπορεί να υπάρξει ένα παραμετροποιημένο σύστημα ελέγχου των απαράδεκτα χαμηλών προσφορών.