Ονειρα διαφυγής από την Πάτρα
Καθημερινά, δεκάδες πρόσφυγες και μετανάστες, ανάμεσά τους και ανήλικοι, επιχειρούν να γαντζωθούν στις νταλίκες για Ιταλία Οι απόπειρες πραγματοποιούνται καθημερινά κατά τη φόρτωση των πλοίων, μεταξύ 14.00 και 18.00.
Υπερπηδούν τα κάγκελα του λιμανιού της Πάτρας, επιχειρούν να γαντζωθούν από νταλίκες ή να τρυπώσουν στα φορτία τους. Αποτυγχάνουν. Λιμενικοί και σκάνερ X-Ray τούς εντοπίζουν (φωτογραφία). Ωστόσο, επιστρέφουν για να ρισκάρουν. Καθημερινά, δεκάδες πρόσφυγες, ανάμεσά τους και πολλοί ανήλικοι, προσπαθούν να περάσουν στην Ιταλία με τα πλοία της γραμμής.
Λαχανιάζει δίπλα τους επί δύο ημέρες σε μια παρατεταμένη απόπειρα απόδρασης. Διασχίζουν τον δρόμο, σκαρφαλώνουν τα πρώτα κάγκελα του λιμανιού της Πάτρας και λουφάζουν. Κάποιοι κουβαλούν ξύλινες τάβλες για να τις σφηνώσουν στο ημιαξόνιο φορτηγών και να ξαπλώσουν πάνω τους. Αλλοι επιχειρούν να γαντζωθούν από τους τράκτορες με γυμνά χέρια. Στο πρώτο άκουσμα σειρήνας περιπολικού όμως απομακρύνονται, για να επιστρέψουν αργότερα και να ρισκάρουν ξανά.
Ο Ουασίμ Σαχίντ όμως δεν είναι έτοιμος, ακόμη. Ακολουθεί τους πιο έμπειρους σε κάθε τους βήμα, για να μάθει. «Παρακολουθώ την τεχνική και θα δοκιμάσω σύντομα», λέει. Ο 32χρονος Πακιστανός πέρασε στην Ελλάδα μέσω Εβρου πριν από τρεις μήνες. Προσπάθησε να φτάσει από τη βαλκανική οδό στη Σερβία, αλλά βρήκε τα σύνορα ερμητικά κλειστά. Ωσπου πρόσφατα βρέθηκε στην Πάτρα για να δοκιμάσει εκεί την τύχη του. «Μου είπαν ότι έπειτα από τρεις ή τέσσερις απόπειρες θα μπω σε κά- ποιο πλοίο που ταξιδεύει για Ιταλία», λέει. «Εχω μπερδευτεί όμως, δεν φαίνεται εύκολο».
Τους τελευταίους μήνες όλο και περισσότεροι πρόσφυγες και μετανάστες που έχουν εγκλωβιστεί στην Ελλάδα επιχειρούν να συνεχίσουν το ταξίδι τους προς τη Δυτική Ευρώπη μέσω του λιμανιού της Πάτρας. Τον περασμένο Σεπτέμβριο το λιμενικό συνέλαβε 40 ανθρώπους με πλαστά ταξιδιωτικά έγγραφα ή κρυμμένους σε νταλίκες, ενώ τον Μάρτιο οι συλληφθέντες έφτασαν τους 246.
Πύλη εξόδου
Ως πύλη εξόδου η Πάτρα ανέκαθεν αποτελούσε πόλο έλξης όσων ήθελαν να περάσουν στην Ιταλία. Το 2012 περίπου 400 μετανάστες από χώρες της Ασίας και της Βόρειας Αφρικής είχαν εγκατασταθεί στο κουφάρι του εργοστασίου της Πειραϊκής-Πατραϊκής, απέναντι από το νέο λιμάνι της πόλης. Είχαν στήσει το κατάλυμά τους σε παλιά μηχανοστάσια και ανήλιαγα δωμάτια που θύμιζαν κατακόμβες. Σήμερα τα κτίρια της παλιάς βιομηχανίας φυλάσσονται και δεν παρουσιάζουν την ίδια εικόνα. Στα γειτονικά ερείπια της ΑΒΕΞ, όμως, άνθρωποι που μοιράζονται την ίδια απόγνωση απλώνουν ξανά τους υπνόσακους τους.
Η ΑΒΕΞ ιδρύθηκε το 1922. Αρχικά κατασκεύαζε κιβώτια για την κορινθιακή σταφίδα και με τα χρόνια επέκτεινε τις δραστηριότητές της στην επεξεργασία και εμπορία ξυλείας. Το λουκέτο που μπήκε στην εταιρεία πριν από πέντε χρόνια ήταν το πιο πρόσφατο στην ιστορία αποβιομηχάνισης της περιοχής. Σύμφωνα με έρευνα του Τεχνικού Επιμελητηρίου Δυτικής Ελλάδας την περίοδο 19761996 έκλεισαν 20 βιομηχανικές-βιοτεχνικές επιχειρήσεις στην Πάτρα.
Ασυνόδευτοι ανήλικοι
Στα περίπου 20 στρέμματα της παλιάς επιχείρησης η «Κ» συνάντησε πρόσφυγες και μετανάστες από το Αφγανιστάν, το Πακιστάν και το Ιράν. Τοποθέτησαν τα αντίσκηνά τους στα άδεια γραφεία, στο θερμαστήριο και στις ξυλαποθήκες. Κάποιοι διέμεναν σε δομές στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη, ή στον καταυλισμό του Ελληνικού προτού καταλήξουν εδώ. Αλλοι βρίσκονταν στα νησιά, όπως ένας Αφγανός που μόλις ενηλικιώθηκε τον περασμένο Μάρτιο έφυγε από τη Μόρια της Λέσβου και έφτασε στην ηπειρωτική Ελλάδα. Ορισμένοι έχουν συγγενείς σε άλλα ευρωπαϊκά κράτη, αλλά λόγω εθνικότητας ή της βραδείας διαδικασίας αδυνατούν να μπουν σε καθεστώς οικογενειακής επανένωσης, απελπίζονται και επιλέγουν ως λύση τη φυγή με φορτηγά. Μεταξύ όσων ζουν στην ΑΒΕΞ βρίσκονται και πολλοί ασυνόδευτοι έφηβοι 15-16 ετών.
Πριν από δεκαετίες, στην ίδια ηλικία με αυτούς, ο Αλέκος Μπουρτζίλας έβγαζε τα πρώτα του μεροκάματα στην Πάτρα. Αρχικά στα 15 του εργάστηκε σε διάφορα μηχανουργεία της πόλης και έπειτα βρήκε δουλειά στην ΑΒΕΞ. Παρέμεινε εκεί για τρεις δεκαετίες μέχρι και το κλείσιμο της εταιρείας. «Με φοβίζει το γεγονός ότι δεν μπορούμε να αντιμετωπίσουμε αυτή την αβεβαιότητα, ότι εμάς τους 50άρηδες μας θεωρούν γέρικα άλογα. Δεν υπάρχει δουλειά. Δεν υπάρχει σεβασμός», λέει ο πρώην μηχανικός που όπως και άλλοι συνάδελφοί του αντιμετωπίζει το φάσμα της ανεργίας.
Θυμάται ότι από το 2011, την περίοδο της επίσχεσης των εργαζομένων, νεαροί μετανάστες κατέφευγαν τη νύχτα στις παλιές εγκαταστάσεις της επιχείρησης στην Ακτή Δυμαίων. Το προσωπικό τούς στήριζε τότε όπως μπορούσε με τρόφιμα και ρουχισμό. Σήμερα, κάποιοι Πατρινοί εξακολουθούν να βοηθούν. «Είναι άνθρωποι των πολέμων, κατατρεγμένοι, φοβισμένοι», λέει ο κ. Μπουρτζίλας καθώς περπατάμε μαζί του έξω από τις εγκαταστάσεις της ΑΒΕΞ. «Βλέπουν το λιμάνι απέναντι και τρέχουν για να ανέβουν στις νταλίκες».
Οι απόπειρες πραγματοποιούνται καθημερινά κατά τη φόρτωση των πλοίων, μεταξύ 14.00 και 18.00. Τα μέτρα ασφαλείας είναι αυξημένα. Σε έναν από τους ελέγχους νταλίκας που παρακολουθούμε στην πύλη εισόδου, λιμενικός διακρίνει μια ανθρώπινη φιγούρα στο ημιαξόνιο. Σκύβει κάτω από το φορτηγό και στρέφει τον φακό του προς το σημείο όπου εντόπισε κίνηση. Πρώτα πέφτει ένα πλαστικό μπουκάλι νερού στο οδόστρωμα. Μετά ξεπροβάλλει ένα πόδι. Αν και δεν πρέπει να είχε συμπληρώσει πολλές ώρες κρυμμένος εκεί, το πρόσωπο και τα ρούχα του νεαρού μαύρισαν από την εξάτμιση. Τα χαρτιά του γράφουν ότι κατάγεται από το Αφγανιστάν. Είναι μόλις 15 ετών.