Προς ένταξη στο ΝΑΤΟ με όνομα FYROM
Πιέσεις σε Αθήνα - Σκόπια
Ραγδαίες εξελίξεις στις ελληνοσκοπιανές σχέσεις προοιωνίζεται η αλλαγή κυβέρνησης στα Σκόπια, με άνοιγμα, κατά το αμέσως ερχόμενο χρονικό διάστημα, θέματος ένταξης της γειτονικής χώρας στο ΝΑΤΟ με το ακρωνύμιο FYROM. Ο νέος πρωθυπουργός Ζόραν Ζάεφ προανήγγειλε επίσκεψη εντός του καλοκαιριού του γενικού γραμματέα του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ στα Σκόπια. Σύμφωνα με πληροφορίες, επίκεινται πιέσεις και στην Αθήνα να δώσει τη συγκατάθεσή της. Εξάλλου, την Τετάρτη 14 τρέχοντος έρχεται στην ελληνική πρωτεύουσα ο υπουργός Εξωτερικών της FYROM Νίκολα Διμιτρόφ για συνομιλίες με τον Ελληνα ομόλογό του Νίκο Κοτζιά. Ολο το παρασκήνιο και οι ζυμώσεις σχετικά με το θέμα.
Θέμα χρόνου θεωρείται, μετά την αποπομπή του Νίκολα Γκρούεφσκι από την εξουσία και τον σχηματισμό νέας κυβέρνησης στα Σκόπια, να αρχίσουν οι πιέσεις προς την Αθήνα για εξεύρεση λύσης στο θέμα της ονομασίας, ώστε να ενταχθεί η FYROM στο ΝΑΤΟ κατ’ αρχάς και στην Ε.Ε. αργότερα. Καλά ενημερωμένες δυτικές διπλωματικές πηγές στα Σκόπια, στις Βρυξέλλες και στο Βερολίνο, εκτιμούν ότι η επίσπευση των διαδικασιών για ένταξη της γειτονικής χώρας στο ΝΑΤΟ με το ακρωνύμιο FYROM θα αποτελέσει το «δωράκι» στήριξης των δυτικών στο δίδυμο Ζάεφ-Αχμέτι, στο οποίο έχουν επενδύσει για την αποκατάσταση της εσωτερικής πολιτικής και εθνοτικής ομαλότητας, σε μια χώρα που θεωρείται κλειδί για τις γεωπολιτικές ισορροπίες.
Μερικοί, μάλιστα, με πρόσβαση στα υψηλά κλιμάκια της Συμμαχίας, επιμένουν ότι τα νατοϊκά «όργανα» θ’ αρχίσουν να παίζουν στο ελληνικό «αυτί» ακόμα και τους αμέσως επόμενους μήνες, με «προτροπές» και πιέσεις προς την Αθήνα για άρση των επιφυλάξεων, όπως αυτές εκφράστηκαν στο Βουκουρέστι το 2008 και έκτοτε λειτουργούν ως «οχυρό εφησυχασμού» της Ελλάδας. Πηγές της «Κ» αναφέρουν ότι ήδη οι γερμανικές πιέσεις προς την Αθήνα για το ζήτημα της ταχείας ένταξης της FYROM στο ΝΑΤΟ έχουν ήδη αρχίσει να γίνονται ασφυκτικές. Διπλωματικές πηγές εκτιμούσαν ότι η Αθήνα αναμένει κλιμάκωση των πιέσεων, ενδεχομένως ακόμη και μέσα στο καλοκαίρι και σίγουρα προτού η Γερμανία εισέλθει στα «βαθιά» της προεκλογικής περιόδου. Εκείνο που φοβάται η Αθήνα είναι η διατύπωση μιας πρότασης η οποία θα αφορά την ένταξη της FYROM στη Βορειοατλαντική Συμμαχία με την προσωρινή ονομασία της (ΠΓΔΜ), με δέσμευση αλλαγής της εφόσον Ελλάδα και Σκόπια καταλήξουν κάποια στιγμή σε συμφωνία. Από την Αθήνα μια τέτοια εξέλιξη είναι απευκταία, καθώς εκτιμάται πως από τη στιγμή που οι περισσότερες χώρες του ΝΑΤΟ ήδη αναγνωρίζουν τη χώρα με τη συνταγματική ονομασία της («Δημοκρατία της Μακεδονίας»), τότε απλά η εκκρεμότητα με την Ελλάδα θα διαιωνιστεί.
Σύμφωνα με πληροφορίες, στην πρόσφατη σύνοδο των ηγετών του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες, ακούστηκαν φωνές περί επιτάχυνσης των διαδικασιών ένταξης στις ευρωατλαντικές δομές χωρών των δυτικών Βαλκανίων, ώστε να διασφαλιστεί η σταθερότητα στην περιοχή, με τους πρωθυπουργούς Αλβανίας, Σλοβενίας και Κροατίας να κατονομάζουν τη FYROM ως την πλέον επείγουσα περίπτωση λόγω των τελευταίων δραματικών εξελίξεων. Μετά και την ένταξη του Μαυροβουνίου, απέμεινε εκτός ΝΑΤΟ μόνο η ΠΓΔΜ, καθώς η Σερβία δεν έχει εγείρει τέτοιο αίτημα και βεβαίως δεν συζητείται η άμεση κλήση ούτε της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης ούτε του Κοσόβου.
Τα πρόσφατα γεγονότα στα Σκόπια που απείλησαν να αποσταθεροποιήσουν τη χώρα και να μεταδώσουν την εθνοτική ένταση στα όμορα κράτη, προκαλώντας γενικευμένη κρίση, έπεισαν τους δυτικούς ότι η ένταξη της FYROM στο ΝΑΤΟ και αργότερα στην Ε.Ε. θα υψώσει ομπρέλα προστασίας και θα σταθεροποιήσει το αδύναμο κράτος, προς όφελος της γε- νικότερης ηρεμίας στα Βαλκάνια. Εξάλλου, επισημαίνουν, είναι και η Ρωσία που καραδοκεί, πασχίζοντας να φέρει τα Σκόπια στη γεωπολιτική της αγκαλιά, όπως φάνηκε με τις ανοιχτές παρεμβάσεις του Κρεμλίνου στο πλευρό του Γκρούεφσκι τις μέρες της κρίσης.
Ο νέος πρωθυπουργός Ζόραν Ζάεφ, σε συνέντευξή του την Τρίτη στην κρατική τηλεόραση, αποκάλυψε ότι σε τηλεφωνική επικοινωνία του με τον Γ.Γ. του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ, του υποσχέθηκε ότι το καλοκαίρι θα επισκεφθεί τα Σκόπια και θα ανακοινώσει «καλές ειδήσεις».
«Εχουμε τη θετική προσέγγιση της Ουάσιγκτον και των Βρυξελλών για γεωπολιτικούς λόγους αλλά και όσους αφορούν τα συμφέροντά τους και θα πρέπει να την αξιοποιήσουμε», είπε ο Ζάεφ έχοντας λάβει πλην του Στόλτενμπεργκ και τις διαβεβαιώσεις του βοηθού αναπληρωτή υφυπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ, Χόιτ Γι, κατά την πρόσφατη μεσολαβητική επίσκεψή του στα Σκόπια.
Ο Ζάεφ προχώρησε περισσότερο, αποκαλύπτοντας τη στρατηγική του: «Φυσικά, αυτό μπορεί να καταστεί δυνατό εάν η Ελλάδα άρει το βέτο. Υπάρχουν δύο τρόποι: είτε να υπάρξει επίλυση του ζητήματος της ονομασίας ή να ενταχθούμε στο ΝΑΤΟ με την προσωρινή μας ονομασία και να προχωρήσει η ενσωμάτωση της χώρας μας στην Ε.Ε., ενώ παράλληλα θα συνεχίζουμε τις διαπραγματεύσεις για το πρόβλημα που έχει η Ελλάδα με τη συνταγματική μας ονομασία».
Κινητικότητα
Ολα δείχνουν, λοιπόν, ότι επίκειται κινητικότητα γύρω από την προώθηση της ενταξιακής πορείας της FYROM και ήδη στα Σκόπια έχουν δρομολογηθεί στο διπλωματικό επίπεδο διαδικασίες με τον νέο υπουργό Εξωτερικών Νίκολα Διμιτρόφ, να ξεκινάει ταξίδια στις όμορες χώρες με στόχο τη βελτίωση του κλίματος. Μεταξύ των πρώτων, αν όχι το πρώτο, θα είναι αυτό στην Αθήνα την Τετάρτη, σε ανταπόκριση της πρόσκλησης που του απηύθυνε ο Νίκος Κοτζιάς και την οποία ο Χόιτ Γι χαιρέτισε (Vois of America) ως «χείρα φιλίας προς τη Μακεδονία».
Ο ίδιος έσπευσε να δηλώσει έτοιμος «για συναντήσεις και συνομιλίες με στόχο τη βελτίωση των σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών», κάτι που, όπως τόνισε, «ελπίζουμε πως θα οδηγήσει σε συμφωνίες που θα αποδεσμεύσουν την πορεία της “Μακεδονίας” προς την ευρωατλαντική ενσωμάτωση».
Αυτή η «αποδέσμευση», εκτιμούν διπλωματικές πηγές, θα αρχίσει σύντομα με πιέσεις στην Αθήνα, για άρση των επιφυλάξεων γύρω από την ένταξη στο ΝΑΤΟ με το ακρωνύμιο FYROM, καθώς το θέμα της Ε.Ε. είναι πιο σύνθετο και προϋποθέτει να προχωρήσουν σημαντικές και χρονοβόρες μεταρρυθμίσεις, στην οικονομία, στον κρατικό μηχανισμό, κ.λπ.