Το αβέβαιο μέλλον της Μέι και η περιπέτεια του Brexit
Με κυβέρνηση μειοψηφίας θα αντιμετωπίσει τη διαπραγματευτική ομάδα των Βρυξελλών
Ατυπη κυβερνητική συμμαχία με το κόμμα DUP της Βορείου Ιρλανδίας αναγκάζεται να συνάψει η πρωθυπουργός της Βρετανίας, Τερέζα Μέι, το Συντηρητικό Κόμμα της οποίας δεν εξασφάλισε απόλυτη κοινοβουλευτική πλειοψηφία στις εκλογές της Πέμπτης. Μεγάλος νικητής των εκλογών ανεδείχθη ο ηγέτης των Εργατικών, Τζέρεμι Κόρμπιν, το κόμμα του οποίου ενίσχυσε τα ποσοστά του σε σύγκριση με το 2015.
Η Βρετανία επρόκειτο να ξυπνήσει την Κυριακή με την πολιτική διαύγεια, η οποία θα επέτρεπε επιτέλους την έναρξη διαπραγματεύσεων για την έξοδο της χώρας από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Αντί γι’ αυτό, η Τερέζα Μέι προσπαθεί τώρα να σχηματίσει κυβέρνηση μειοψηφίας, χάρη στη στήριξη των Βορειοϊρλανδών Προτεσταντών του DUP.
Για τους ηγέτες της Ε.Ε., οι οποίοι περίμεναν ότι η κ. Μέι θα εξασφάλιζε ενισχυμένη πλειοψηφία στη βρετανική Βουλή, η αβεβαιότητα είναι επικίνδυνη, ιδιαίτερα τη στιγμή που επιθυμούν να δώσουν προτεραιότητα σε ζητήματα όπως η κλιματική αλλαγή και στη σχέση τους με τον απρόβλεπτο και εχθρικό πρόεδρο Τραμπ των ΗΠΑ.
Την ίδια στιγμή, οι Ευρωπαίοι αισθάνονται πάλι προδομένοι από τη Βρετανία, η οποία περιέπλεξε και πάλι τα πράγματα με μία ακόμη παράτολμη και ατελέσφορη προκήρυξη εκλογών, όπως αυτή του Κάμερον με το δημοψήφισμα για το Brexit.
Αυτογκόλ
«Πάντα νόμιζα ότι ο σουρεαλισμός ήταν βελγική εφεύρεση. Οι εκλογές στη Βρετανία ήταν ένα ακόμη αυτογκόλ: πρώτα ο Κάμερον με το δημοψήφισμά του και τώρα η Τερέζα Μέι», έγραφε την Παρασκευή ο πρώην πρωθυπουργός του Βελγίου, Γκι Φερχόφσταντ, ο οποίος είναι τώρα επικεφαλής του συντονισμού για το Brexit.
Η Βρετανία βρίσκεται τώρα παντελώς απροετοίμαστη για να προσέλθει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, έχοντας περάσει το τελευταίο έτος αποφεύγοντας κάθε ουσιαστική συζήτηση για το Brexit. Αντίθετα, οι Βρυξέλλες έχουν θέσει σε ετοιμότητα πλήρη διαπραγματευτική ομάδα, υπό τον πρώην επίτροπο Μισέλ Μπαρνιέ, δημοσιεύοντας λεπτομερείς διαπραγματευτικές κατευθυντήριες γραμμές.
Τον τελευταίο χρόνο, η συζήτηση για το Brexit περιορίστηκε σε ασαφείς δεσμεύσεις για τον επαναπατρισμό βρετανικών κεφαλαίων από τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό, τον έλεγχο της μετανάστευσης και την επίτευξη ευνοϊκότερης εμπορικής συμφωνίας. Οι Βρετανοί άκουσαν ελάχιστα για το κόστος της εξόδου από τη μεγαλύτερη ζώνη ελεύθερου εμπορίου του κόσμου ή για τα δεκάδες δισεκατομμύρια στερλίνες που οφείλει το Λονδίνο στις Βρυξέλλες για καταβολή συντάξεων και επενδυτικές δεσμεύσεις στον τρέχοντα ευρωπαϊκό προϋπολογισμό.
«Το βρετανικό κοινό είναι εντελώς απροετοίμαστο για την καταβολή μεγάλων οφειλών στις Βρυξέλλες, που θα προκύψουν από το διαζύγιο αυτό», λέει ο Πίτερ Ρίκετς, πρώην πρεσβευτής της Βρετανίας στη Γαλλία.
Η κ. Μέι είχε πει στους ψηφοφόρους ότι επιθυμούσε την άμεση εκκίνηση διαπραγματεύσεων για εμπορική συμφωνία. Την προοπτική αυτή απέρριψαν, όμως, κατηγορηματικά τα 27 κράτη-μέλη της Ενωσης. Τα ευρωπαϊκά κράτη ξεκαθάρισαν ότι επιθυμούν η συζήτηση να ξεκινήσει από το «διαζύγιο» και τα δικαιώματα των Βρετανών υπηκόων στην Ε.Ε., καθώς και αυτά των Ευρωπαίων στη Βρετανία, τα σύνορα μεταξύ Βόρειας Ιρλανδίας και Δημοκρατίας της Ιρλανδίας και για το πλέον ακανθώδες όλων των θεμάτων: τα κεφάλαια που οφείλονται από το Λονδίνο στις Βρυξέλλες.
Μόνο αφού σημειωθεί «ικανή πρόοδος» στα θέματα αυτά, λέει η Ε.Ε., θα μπορέσει η διαπραγμάτευση να προχωρήσει στην εκπόνηση πλαισίου μελλοντικής εμπορικής συμφωνίας και στον σχεδιασμό μεταβατικής συμφωνίας που θα δώσει τέλος στη συμμετοχή της Βρετανίας στην Ενωση.
Πριν ακόμη ξεκινήσουν οι συνομιλίες, η εμπιστοσύνη βρίσκεται στο ναδίρ. Οι συζητήσεις σε γεύμα που είχε η κ. Μέι με τον Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ διέρρευσαν σχεδόν αυτούσιες σε γερμανική εφημερίδα. Σε αυτό, η κ. Μέι ανέφερε το όραμά της για τη Βρετανία μετά το Brexit, περιγράφοντας τη χώρα της ως ευημερούσα, ανοικτή στον κόσμο και στενά συνδεδεμένη με την ευρωπαϊκή ενιαία αγορά. «Ας κάνουμε το Brexit μία επιτυχία», είπε η κ. Μέι στο γεύμα με τον κ. Γιούνκερ, απηχώντας τις μαξιμαλιστικές απόψεις του υπουργού Εξωτερικών και οπαδού της εξόδου της χώρας από την Ενωση, Μπόρις Τζόνσον.
Μία ημέρα αργότερα, η καγκελάριος της Γερμανίας, Αγκελα Μέρκελ ανέφερε σε ομιλία της: «Εκτιμώ ότι ορισμένοι Βρετανοί πλανώνται και αυτό είναι χάσιμο χρόνου».
Ο επικεφαλής του ινστιτούτου Ταμείο Μάρσαλ στη Γερμανία, Τόμας Κλάινε-Μπρόκχοφ, λέει: «Δεν υπάρχει πρόθεση τιμωρίας της Βρετανίας. Για να παραμείνει, όμως, η Ενωση βιώσιμη και θελκτική σε νέα μέλη, θα πρέπει να υπάρχει διαφορά μεταξύ του μέσα και του έξω».
Αφού ανέλαβε την πρωθυπουργία τον περασμένο Ιούλιο, η κ. Μέι δεν σταμάτησε να μιλά για την έξοδο από την Ενωση, χωρίς ωστόσο να εισέλθει σε ουσιαστικά ζητήματα. Επαναλαμβάνοντας διαρκώς ότι «Brexit σημαίνει Brexit» και ότι θα καταστήσει «το Brexit επιτυχημένο», η πρωθυπουργός εμφανίστηκε ενώπιον των ψηφοφόρων ως η ικανότερη να εξασφαλίσει ευνοϊκή συμφωνία, χωρίς ωστόσο να εξηγήσει σε τι θα έγκειτο η συμφωνία αυτή.
Χωρίς απαντήσεις
Η εφημερίδα Evening Standard, διευθυντής της οποίας είναι ο πρώην υπουργός Οικονομικών Τζορτζ Οζμπορν, δημοσίευσε δέκα ερωτήσεις πριν από ένα μήνα για την έξοδο από την Ενωση, προκαλώντας την κυβέρνηση να απαντήσει. Μεταξύ των ερωτήσεων περιλαμβάνονταν οι παρακάτω: Πώς το Brexit θα ενισχύσει το εμπόριο μετά την έξοδό μας από τη μεγαλύτερη ζώνη ελεύθερου εμπορίου του κόσμου; Πώς θα διασφαλιστεί η πρόσβαση στις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες του Λονδίνου; Πώς θα περιοριστεί δραστικά η μετανάστευση όταν ουδείς γνωρίζει σε ποιους οικονομικούς τομείς θα επιβληθούν οι περιορισμοί αυτοί;
«Καμία από τις ερωτήσεις αυτές δεν απαντήθηκε από επίσημα χείλη, ενώ κανένα από τα μεγάλα κόμματα δεν ασχολήθηκε με τα θέματα αυτά. Για τον λόγο αυτό, οι εκλογές της Πέμπτης δεν προσφέρουν στην κυβέρνηση μειοψηφίας των Συντηρητικών εντολή εξόδου από την Ευρωπαϊκή Ενωση», ανέφερε η Evening Standard σε κύριο άρθρο της.
«Το βρετανικό κοινό είναι εντελώς απροετοίμαστο για την καταβολή των μεγάλων οφειλών που θα προκύψουν από το Brexit».