Αποχαιρετισμός σε έναν ήρωα...
Επαναπατρισμός οστών πεσόντος της ακταιωρού «Φαέθων» μισόν αιώνα μετά
Δεν γνώρισε ποτέ τον θείο της, μεγάλωσε όμως με τον πόνο της απώλειας. Οταν οι γονείς της έφυγαν το ’70 μετανάστες στη Γερμανία, άφησαν την Κωνσταντίνα Νιάφα στη Λαμία. Το είχε ζητήσει η γιαγιά της οικογένειας. Θεωρούσε ότι η παρουσία της εγγονής στο σπίτι θα μετρίαζε την πίκρα της. Μπορεί να είχαν περάσει χρόνια, αλλά πενθούσε ακόμη. Ο γιος της είχε σκοτωθεί το καλοκαίρι το ’64 σε μυστική αποστολή στην Κύπρο.
«Το βίωσα πολύ έντονα», λέει η Κωνσταντίνα Νιάφα. «Μιλούσαν συνέχεια. Επρεπε και εγώ κοντά σε αυτούς να μάθω να το υπομένω. Τώρα καταλαβαίνω πόσο αφόρητο τους ήταν να συνειδητοποιήσουν ότι ο Νίκος δεν ξανάρχεται».
Ηταν 8 Αυγούστου 1964 όταν τουρκικά μαχητικά αεροσκάφη έπληξαν την ακταιωρό «Φαέθων» στην Κύπρο, σκοτώνοντας έξι Ελλαδίτες, μεταξύ των οποίων και τον 22χρονο ναύτηνοσοκόμο Νικόλαο Νιάφα. Είχαν σταλεί στις βόρειες ακτές του νησιού μαζί με το πλήρωμα του σκάφους «Αρίων» για να αποτρέψουν αποβιβάσεις Τούρκων στρατιωτικών και οπλισμού στα χωριά Μανσούρα και Κόκκινα. Χρειάστηκε να περάσει μι- σός αιώνας από τότε για να επιστρέψουν την προηγούμενη εβδομάδα τα οστά του Νιάφα στη γενέτειρά του. Οι σοροί των πεσόντων της ακταιωρού «Φαέθων» τάφηκαν στο κοιμητήριο Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης στη Λευκωσία. Εκταφές που πραγματοποιήθηκαν όμως τη δεκαετία του ’80 με μη επιστημονικό τρόπο είχαν ως αποτέλεσμα να δοθούν σε κάποιες οικογένειες λάθος λείψανα. Στις αρχές Απριλίου ομάδες ανθρωπολόγων και γενετιστών στην Κύπρο πραγματοποίησαν έρευνες για να ταυτοποιήσουν μέσω DNA τα σκελετικά δείγματα που εντόπισαν. Πρώ- τος επαναπατρίστηκε στα τέλη Μαΐου ο Νικόλαος Νιάφας. Την Παρασκευή 2 Ιουνίου, οι αδερφές του αλλά και συγγενείς που τον γνώρισαν μόνο μέσα από διηγήσεις και ασπρόμαυρες φωτογραφίες έσμιξαν στη Λαμία για να τον αποχαιρετίσουν. Για δεκαετίες αγνοούσαν τι πραγματικά συνέβη στην Κύπρο. Το επίσημο πιστοποιητικό θανάτου που δόθηκε από το τότε Βασιλικό Ναυτικό στους γονείς του Νιάφα στις 2/2/1968 δεν αναφερόταν στα πραγματικά γεγονότα. «Εφονεύθη εν υπηρεσία κατά τη διάρκεια ειδικών ασκήσεων πραγματοποιηθεισών εν τη Μεσογείω», έγραφε. Η Ευαγγελία Νιάφα θυμάται τον αδερφό της να βουρκώνει στην τελευταία συνάντηση με την οικογένεια στη Λαμία προτού αναχωρήσει για την Κύπρο. Και η νύφη της, Ολυμπία, δεν μπορεί να ξεχάσει τους γονείς τού πεσόντος, οι οποίοι δεν ξεπέρασαν ποτέ τον θάνατό του. Το 1987 με δική της πρωτοβουλία επιστρέφουν τα οστά του Νιάφα στην Ελλάδα. Οι αρμόδιοι είχαν πει τότε στην οικογένεια ότι ήταν τα σωστά. Ολα αυτά τα χρόνια και η ανιψιά του πεσόντος, η Κωνσταντίνα, αναζητούσε επιζήσαντες και μαρτυρίες. Στα τέλη Μαΐου μαζί με τη μητέρα της την Ολυμπία ταξίδεψαν στην Κύπρο για να διορθωθεί το λάθος. Τότε για πρώτη φορά επισκέφθηκε και το σημείο του βομβαρδισμού της ακταιωρού, στον όρμο του Ξερού. «Ηταν σαν να έβλεπα τη μάχη, σαν να έβλεπα τον θείο μου να παλεύει, να προσπαθεί να αντισταθεί και στο τέλος να πέφτει». Το απόγευμα της 2ας Ιουνίου ο ιερός ναός Αγίας Παρασκευής στη Λαμία είχε γεμίσει με κόσμο. «Εκλεισε ο κύκλος του θείου μου. Πλέον θα αναπαυθεί», λέει η ανιψιά του. «Ανοίγει όμως ο κύκλος για το “Φαέθων”. Ο κόσμος μαθαίνει για τους ήρωες. Ανασύρθηκαν από τον βυθό πριν προλάβει η λησμονιά να τους παρασύρει».