Βαθαίνει το ρήγμα μεταξύ Τουρκίας και Γερμανίας
Τι σημαίνει η απόσυρση από το Ιντσιρλίκ Η απόφαση να μεταφερθούν τα γερμανικά στρατεύματα στην Ιορδανία δίνει δημόσιο χαρακτήρα στις διαφωνίες των δύο χωρών.
Η Γερμανία δήλωσε αυτήν την εβδομάδα ότι θα αποσύρει τις δυνάμεις της από την τουρκική βάση Ιντσιρλίκ, από τη στιγμή που η τουρκική κυβέρνηση αρνήθηκε να δώσει άδεια σε Γερμανούς πολιτικούς να επισκεφθούν τα γερμανικά στρατεύματα που σταθμεύουν εκεί. Το γεγονός αυτό βαθαίνει ακόμη περισσότερο το ρήγμα ανάμεσα στους δύο συμμάχους του ΝΑΤΟ, το Βερολίνο και την Αγκυρα.
Η γερμανική κυβέρνηση αποφάσισε να μεταφέρει τα στρατεύματα από την ανατολική Τουρκία στην Ιορδανία, όταν ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών απέτυχε να πείσει την υπόλοιπη κυβέρνηση να εξασφαλίσουν σε Γερμανούς βουλευτές την άδεια να επισκεφθούν τη βάση. Η κίνηση αυτή, παρά τη σημασία των γερμανικών στρατευμάτων στην αντιμετώπιση του Ισλαμικού Κράτους, θα έχει περισσότερο συμβολικό παρά πρακτικό χαρακτήρα αφού δίνει πλέον δημοσιότητα στη διαφωνία ανάμεσα στις δύο χώρες.
Η διαφωνία αυτή κλιμακώθηκε τους τελευταίους μήνες, με τη Γερμανία να επικρίνει δημοσίως τον πρόεδρο της Τουρκίας, Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος επεκτείνει την ισχύ του, φυλακίζοντας ή απολύοντας αυθαίρετα δεκάδες χιλιάδες πολίτες, μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα εις βάρος του τον Ιούλιο. Την ίδια στιγμή ο Ερντογάν κατηγορεί τη γερμανική κυβέρνηση ότι χρησιμοποίησε «ναζιστικές πρακτικές» όταν δεν επέτρεψε σε Τούρκους αξιωματούχους να διεξαγάγουν προεκλογική εκστρατεία στη χώρα πριν από το δημοψήφισμα του Μαρτίου. Ακόμα και μετά τη νίκη του προέδρου της Τουρκίας στο δημοψήφισμα, και την περαιτέρω επέκταση της εξουσίας του, η αντιμετώπιση της Γερμανίας από την Τουρκία παρέμεινε σκληρή και απαξιωτική.
Αιχμηρές δηλώσεις
Τον Μάιο, ο Ερντογάν ανέφερε ότι η κυβέρνησή του δεν πρόκειται να εμποδίσει τα γερμανικά στρατεύματα να αποχωρήσουν από τη βάση την οποία η Τουρκία παρείχε με την ένταξή της το 2014 στη συμμαχία κατά του Ισλαμικού Κράτους. Οι δηλώσεις αυτές ακολούθησαν τις εξίσου αιχμηρές δηλώσεις του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου, ο οποίος είπε ότι «η Τουρκία δεν πρόκειται να γίνει επαίτης, αυτοί ήθελαν να έρθουν εδώ και εμείς απλά τους βοηθήσαμε».
Η Γερμανίδα υπουργός Αμυνας Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν υιοθέτησε μια αρκετά πιο διαλλακτική στάση επισημαίνοντας ότι παρά τις διαφωνίες η Τουρκία ακόμη επέτρεπε επισκέψεις στους Γερμανούς στρατιώτες που υπηρετούν στο Ικόνιο. Επιπλέον, δήλωσε ότι «η Γερμανία και το ΝΑΤΟ συνεργάζονται αθόρυβα με την Τουρκία στο Αιγαίο ώστε οι πρόσφυγες να μην περνάνε μαζικά στην Ευρώπη όπως έγινε το 2015». Ταυτόχρονα σημείωσε ότι η σχέση μεταξύ Τουρκίας, η οποία είναι μέλος του ΝΑΤΟ από το 1952, και Γερμανίας είναι «πολυεπίπεδη».
Παρά τη διπλωματική στάση της Γερμανίας, πάντως, η τουρκική κυβέρνηση δεν έχει ακόμη δώσει έναν σαφή λόγο για την άρνησή της να παρέχει άδεια σε Γερμανούς βουλευτές και πολιτικούς να επισκεφθούν τη βάση ή, έστω, ποιο στοιχείο των επισκέψεων αυτών προκαλούσε επιφυλάξεις. Παράλληλα, η Γερμανία έχει διαφωνήσει έντονα με τις φυλακίσεις πολιτικών αντιπάλων του Ερντογάν, απορρίπτοντας τα αιτήματα της τουρκικής κυβέρνησης να εκδώσει κάποιους από αυτούς, ενώ έχει δώσει άσυλο σε εκατοντάδες πολιτικούς, στρατιωτικούς, διπλωμάτες και διανοουμένους που καταδιώκονται από την τουρκική κυβέρνηση.
Η Γερμανία έχει επίσης απαιτήσει, μέχρι τώρα ανεπιτυχώς, την απελευθέρωση δύο δημοσιογράφων που εργάζονταν για γερμανικά ΜΜΕ. Οι δημοσιογράφοι κρατούνται για μήνες χωρίς να τους έχει απαγγελθεί κατηγορία, ενώ έχουν περιοριστεί σημαντικά οι επισκέψεις Γερμανών διπλωματών στους δύο κρατούμενους.
Η πρόσβαση Γερμανών βουλευτών στη βάση Ιντσιρλίκ είχε περιοριστεί σημαντικά τους τελευταίους μήνες. Στο πλαίσιο αυτό, η γερμανική κυβέρνηση αισθάνεται ότι είναι εξαιρετικά σημαντικό για τους Γερμανούς πολιτικούς να μπορούν να επισκέπτονται τα στρατεύματα, με δεδομένο ότι και ο στρατός λειτουργεί υπό τη δικαιοδοσία του γερμανικού κοινοβουλίου. Η τελευταία επίσκεψη πραγματοποιήθηκε τον Οκτώβριο, έπειτα από μήνες αντιπαραθέσεων λόγω της απόφασης του γερμανικού κοινοβουλίου να χαρακτηρίσει «γενοκτονία» τις μαζικές δολοφονίες Αρμενίων από τον τουρκικό στρατό το 1915.
Σύμφωνα με Γερμανούς αξιωματούχους, η μετακίνηση των στρατευμάτων στην Ιορδανία αναμένεται να διαρκέσει τρεις μήνες, κατά τους οποίους θα σταματήσουν οι αναγνωριστικές πτήσεις εναντίον των δυνάμεων του Ισλαμικού Κράτους.