Πιο ομιχλώδες το τοπίο στο Brexit
Είναι εξαιρετικά νωπό το αποτέλεσμα των εκλογών στη Βρετανία και επομένως είναι αρκετά επισφαλής –τουλάχιστον την ώρα που γράφονται οι γραμμές αυτές– η εξαγωγή οριστικών συμπερασμάτων από τη συμπεριφορά των πολιτών της χώρας. Πέρα από τα προφανή φυσικά, ότι δηλαδή τα σχέδια της Τερέζα Μέι απέτυχαν, αφού οι Συντηρητικοί έχασαν την αυτοδυναμία στη Βουλή των Κοινοτήτων και αντικειμενικά η νέα βρετανική κυβέρνηση θα προσέλθει σχετικά αποδυναμωμένη στις διαπραγματεύσεις για το Brexit με την Ε.Ε.
Από την άλλη πλευρά, είναι σίγουρο ότι στις προτιμήσεις των ψηφοφόρων έπαιξαν ρόλο πολλοί εσωτερικοί παράγοντες, όπως η πορεία της οικονομίας, η δική τους (των ψηφοφόρων) οικονομική κατάσταση και οι προοπτικές τους ή η προσωπικότητα, οι δημόσιες εμφανίσεις και τοποθετήσεις των δύο βασικών παικτών Μέι και Κόρμπιν, με την πρώτη να αποδεικνύεται εξαιρετικά «λίγη». Η αποτίμηση της σημασίας του Brexit σε αυτές τις εκλογές δεν είναι εύκολη υπόθεση, αφού μόνον όταν αποσαφηνιστεί η θέση απέναντι στην Ευρώπη του κάθε βουλευτή που εκλέχτηκε είτε με το Εργατικό είτε με το Συντηρητικό Κόμμα μπορεί να μετρηθεί αν και πόσο επηρέασε τη συμπεριφορά των πολιτών.
Προς το παρόν εκείνα που ξέρουμε είναι ότι το λαϊκιστικό, αντιευρωπαϊκό Κόμμα Ανεξαρτησίας του Ηνωμένου Βασιλείου σχεδόν εξαφανίστηκε ως αυτόνομη πολιτική δύναμη, ότι μειώθηκαν αρκετά οι έδρες του Εθνικού Κόμματος της Σκωτίας που ήταν υπέρ της παραμονής της Βρετανίας στην Ε.Ε., ότι οι Φιλελεύθεροι που είχαν ταχθεί ανοιχτά κατά του Brexit πήγαν κάπως καλύτερα, αλλά γενικά τους άλεσαν οι μυλόπετρες του δικομματισμού, καθώς ούτε ο αρχηγός τους εκλέχτηκε, ότι στην ευρύτερη περιοχή του Λονδίνου όπου είχαν κυριαρχήσει στο δημοψήφισμα οι ευρωπαϊστές, ψηφίστηκαν οι Εργατικοί, ότι αυξήθηκε θεαματικά το ποσοστό συμμετοχής των νέων. Υποτίθεται ότι όλα αυτά ευνόησαν τους Εργατικούς, όμως ο Κόρμπιν ποτέ δεν εμφανίστηκε ως υπέρμαχος της παραμονής της χώρας του στην Ε.Ε. και ταυτόχρονα το ποσοστό των Συντηρητικών επίσης παρουσίασε σημαντική αύξηση...
Αναμφίβολα λοιπόν, εκτός από τα προφανή, τα πιο βαθιά συμπεράσματα από τις βρετανικές εκλογές είναι αρκετά συγκεχυμένα. Και όπως επισημάνθηκε παραπάνω, στα προφανή ανήκει ότι η Τερέζα Μέι και η νέα κυβέρνηση θα παραταχθεί αρκετά εξασθενημένη στις διαπραγματεύσεις για το Brexit, απέναντι στην Ε.Ε. Πρώτον γιατί η σταθερότητά της δεν είναι εξασφαλισμένη, δεύτερον γιατί πολύ δύσκολα πλέον μπορεί να επιμένει σε ένα σκληρό Brexit, με διακοπή όλων των «ειδικών σχέσεων» με την Ευρώπη, ή με αταλάντευτη απαίτηση μόνο σε εκείνες που θα ήθελε το Λονδίνο.
Τώρα, για να μην αποκοπεί τελείως από την Ευρώπη, το Λονδίνο θα αναγκαστεί να βάλει «νερό στο κρασί του» στα δικαιώματα των Ευρωπαίων που ζουν στη Βρετανία και ακόμη περισσότερο στην ελεύθερη διακίνηση των πολιτών, που μετά βδελυγμίας απορρίπτουν οι υπερασπιστές του Brexit, μεταξύ των οποίων και αρκετά βρετα- νικά μίντια, τα οποία τότε τάχθηκαν μαζί τους και προεκλογικά ξεσπάθωσαν υπέρ των Συντηρητικών. Με λίγα λόγια, η Μέι και μαζί της η Βρετανία βρίσκεται τώρα σε μία θέση που αναδεικνύει όλη τη ματαιότητα και την ανοησία του δημοψηφίσματος που οδήγησε στο Brexit. Η Βρετανία τότε είχε εξασφαλίσει σκανδαλώδεις «εξαιρέσεις», δεν ανήκε στην ΟΝΕ, διατηρούσε σε μεγάλο βαθμό την ανεξαρτησία της και την επιρροή της στην Ευρώπη. Στις διαπραγματεύσεις που θα γίνουν, θα αγωνιστεί λογικά από μειονεκτική θέση για να εξασφαλίσει ένα «μαλακό» Brexit, δηλαδή κάποια προνόμια από τα προηγούμενα.
Με τα νέα εκλογικά δεδομένα, το ερώτημα που προκύπτει αφορά και τη στάση της Ε.Ε. απέναντι στη Βρετανία. Το βέβαιο είναι ότι δεν θα αφήσει περιθώρια στο θέμα της ελεύθερης διακίνησης και των δικαιωμάτων των Ευρωπαίων πολιτών στο Ηνωμένο Βασίλειο. Από εκεί και πέρα όμως θα επιδείξει ευελιξία σε άλλα θέματα, στη λογική αφενός να μην απογοητεύσει και αλλοτριώσει εκείνο το 48% που είχε ψηφίσει φιλοευρωπαϊκά στο δημοψήφισμα, αφετέρου να μην αποξενώσει τελείως τη Βρετανία από την Ευρώπη και την στείλει ολοκληρωτικά στην αγκαλιά των ΗΠΑ του Τραμπ. Παράλληλα, ωστόσο, υπάρχει και το πρόβλημα να μη δημιουργηθεί το προηγούμενο μιας χώρας –που θα ακολουθούσαν πρόθυμα και άλλες– που αποχωρεί από την Ε.Ε., δίχως σοβαρές συνέπειες και διατηρώντας «ειδικές σχέσεις» προς όφελός της. Με αυτή την έννοια το τοπίο στο Brexit έγινε πιο ομιχλώδες.