Στην επιπεδοχώρα ενός τειχολάτρη πλανητάρχη
Αδιαφορεί για το Πριν. Αδιαφορεί και για το Μέλλον. Ο ορίζοντάς του τελειώνει στο 2020, οπότε θα είναι πάλι υποψήφιος.
Μάλλον από τακτ, από την ευγένεια που χαρακτηρίζει κάθε δημόσια λέξη και κίνησή του, ο Ντόναλντ Τραμπ έκανε το «δώρο» του προς τον πλανήτη τρεις-τέσσερις ημέρες πριν από την 5η Ιουνίου, την Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος δηλαδή. Απέσυρε τις ΗΠΑ από τη Συνθήκη του Παρισιού για το κλίμα, εξηγώντας ότι αυτός, σαν καλός πατριώτης, που θέλει να κάνει τη χώρα του «great again», και όχι σαν αφελής κοσμοπολίτης, νοιάζεται για το Πίτσμπουργκ, όπου και ψηφίζεται, και όχι για το Παρίσι, όπου μόνον οι λεπενιστές τον θαυμάζουν. Αποδείχτηκαν έτσι φρούδες οι ελπίδες ότι το μικροπεριβάλλον του, η κόρη του και ο γαμπρός του, θα τον έπειθαν να μη στραφεί ωμά κατά του πλανητικού Περιβάλλοντος.
Ο ορίζοντας του Αμερικανού προέδρου, ο πνευματικός και κατά συνέπεια και ο πολιτικός, είναι δραματικά μικρός, πιο στενός και από του Τζορτζ Μπους του Β΄. Την ανεπάρκειά του την υπογραμμίζουν από τις πρώτες ημέρες της θητείας του οι αμερικανικές εφημερίδες, εξ ου και τα αναθέματα που εξαπολύει συχνά εναντίον τους. Αποκαλύπτει δηλαδή ο Τύπος ότι ο κ. Τραμπ δυσκολεύεται ιδιαίτερα να κατανοήσει όσα προσπαθούν να του αναλύσουν οι υπουργοί του, πριν νομοθετήσει παραδομένος στον αλαζονικό παρορμητισμό του, αλλά και να παραμείνει συγκεντρωμένος στην πρωινή ενημέρωσή του από τους συμβούλους του. Ισως γι’ αυτό απολύει ορισμένους, προσλαμβάνει άλλους, επαναφέρει τους μισούς απολυθέντες, εμπιστεύεται μόνο τους ακροδεξιότερους εξ αυτών κτλ., εγκλωβισμένος σ’ έναν κύκλο αυταρχισμού, εγωλατρίας και αδεξιότητας που ήδη εξανέμισε τη δημοτικότητά του.
Η πρωταρχική έγνοια του είναι το τουίτερ. Πολεμάει νυχθημερόν να εμπλουτίσει το κραυγαλέα φτωχό λεξιλόγιό του με κάποιον νέο όρο, έστω ιδιο κατασκευασμένο. Να, σαν το «conveve» που επινόησε μεταξύ ύπνου και εγρηγόρσεως, προκαλώντας πανικό στους ακολούθους του, πάνω από τριάντα εκατομμύρια, και στους γραμματικούς διαφόρων χωρών. Με όπλο το τουίτερ, επίσης, έσπευσε να διαβάλει τον μουσουλμάνο δήμαρχο του Λονδίνου, μετά την επίθεση των τριών τρομοκρατών στη Γέφυρα της πόλης. Εδειξε έτσι πώς ακριβώς εννοεί και την αλληλεγγύη και τον αγώνα κατά των τζιχαντιστών.
Η παιδεία του κ. Τραμπ και η σταδιοδρομία του –σταδιοδρομία ενός κατά δήλωση αυτοδημιούργητου– δεν θα μπορούσαν ποτέ να τον πείσουν πως ο πλανήτης είναι στρογγυλός. Δεν τον έχουν πείσει καν ότι, ακόμα κι αν εκτός από το τείχος προς το Μεξικό, ύψωνε τείχη σε όλα τα σύνορα της χώρας του και σε όλες τις ακτές της, στον Ειρηνικό και τον Ατλαντικό, δεν θα μπορούσε να την προστατέψει από το φαινόμενο του θερμοκηπίου και τις γενικότερες συνέπειες της κλιματικής αλλαγής. Και με θόλο να τη σκέπαζε, όπως ίσως έχει δει σε ταινίες δυστοπικής επιστημονικής φαντασίας, δεν θα κατάφερνε να την αποκλείσει με κάθε ασφάλεια από τον υπόλοιπο πλανήτη. Ενιαίος οργανισμός παραμένει η Γη. Δεν κομματιάζεται κατά τα σύνορα που επιβάλλει η Ιστορία ή η συμφεροντολογική ανθρώπινη ανοησία. Και δεν υπάρχουν διόδια και τελωνεία, ή άλλου είδους αναχώματα, για τα υπόγεια νερά, τους κυκλώνες και τους μουσώνες, το διοξείδιο του άνθρακα και τη θερμοκρασία, ή για τους ωκεανούς και την άνοδο της στάθμης τους.
Στον κόσμο του Ντόναλντ Τραμπ οι λέξεις, βαριές από την εξουσία που κουβαλούν, λόγω θώκου, όχι λόγω αυταξίας, είναι περί τις τριακόσιες, για δε τις διαστάσεις δεν είναι βέβαιο ότι οφείλουμε να χρησιμοποιήσουμε πληθυντικό αριθμό. Σίγουρα πάντως δεν έχει κανένα νόημα εκεί η διάσταση του Χρόνου, χωρίς την οποία όμως η πολιτική καταντάει μικρόνοη και μικρόψυχη διαχείριση των τρεχόντων, οπωσδήποτε δημαγωγική. Παραβλέποντας το γεγονός ότι ο άνθρωπος (και η ανθρωπότητα στο σύνολό της) είναι πλάσμα τετραδιάστατο, με χαραγμένο μέσα του τον Χρόνο, το Πριν και το Μετά, ο πρόεδρος μοιάζει σαν να υπάρχει πάνω σε μια μυθιστορηματική επιπεδοχώρα. Αδιαφορεί λοιπόν για το Πριν, ίσως επειδή μια επίσκεψή του εκεί θα του έδειχνε πόσο βαριά ζημίωσε η πατρίδα του τον πλανήτη, και οικολογικά, άρα και τι χρωστάει σε αυτόν τον πλανήτη. Αδιαφορεί και για το Μέλλον. Ο ορίζοντάς του τελειώνει στο 2020, οπότε θα είναι πάλι υποψήφιος. Είναι χαρακτηριστικό ότι στο μήνυμα που του απηύθυνε ο Αρνολντ Σβαρτσενέγκερ, ως πρώην κυβερνήτης της Καλιφόρνιας, του υπενθύμισε ότι δεν μπορεί να μη συνεκτιμά τις παραμέτρους του Παρελθόντος και του Μέλλοντος. Τον βεβαίωσε ότι «δεν γίνεται να γυρίσεις πίσω στον χρόνο» για να διορθώσεις τα λάθη σου (επικαλέστηκε μάλιστα την εμπειρία του από τα χρονοταξίδια που του επέτρεψαν οι ταινίες του «Εξολοθρευτή») και τον παρότρυνε να επιλέξει το μέλλον («choose the future»), ακυρώνοντας την απόσυρση των ΗΠΑ από τη Συνθήκη του Παρισιού.
Δεν θα υπάρχει, φαντάζομαι, Αμερικανός έτοιμος να καταγγείλει τον Σβαρτσενέγκερ σαν μισαδάκι πατριωτισμού ή σαν όργανο των Κινέζων, σε αντιαμερικανική πλεκτάνη των οποίων αποδίδει ο Τραμπ τα περί κλιματικής αλλαγής, που είναι λέει ένα μύθος. Οταν λοιπόν αντικρούει το προεδρικό απομονωτιστικό δόγμα (ότι τάχα η περιφρόνηση της Συνθήκης προστατεύει τους Αμερικανούς πολίτες), επισημαίνοντας ότι «κάθε χρόνο στις ΗΠΑ 200.000 θάνατοι οφείλονται στην ατμοσφαιρική ρύπανση», μάλλον θα φρόντισε να ρίξει πριν μια ματιά σε κάποιες οικολογικές έρευνες και επιδημιολογικές μελέτες. Θα μπορούσε να θυμίσει στον πρόεδρο και τον πολύνεκρο τυφώνα «Κατρίνα», που σμπαράλιασε τη Νέα Ορλεάνη το 2005. Ούτε κι έτσι όμως θα έπειθε τον αγέρωχο ηγεμόνα του Λευκού Οίκου, που είναι πεπεισμένος πως ο Σβαρτσενέργκερ τον αντιπαθεί, επειδή, όταν τον διαδέχτηκε στην παρουσίαση του σόου «The Apprentice», οι δείκτες της θεαματικότητας δεν πήγαν τόσο καλά όσο επί Τραμπ.
Ας καταφύγουμε λοιπόν σε άλλον ηθοποιό, με τον οποίο δεν έχει προηγούμενα ο πρόεδρος. Στον Στίβεν Σιγκάλ, και στην ταινία «Σε επικίνδυνο έδαφος», που τη σκηνοθέτησε ο ίδιος, το 1994. Εκεί, ευτυχώς για την Αλάσκα, ο μετρ των πολεμικών τεχνών αναλαμβάνει να συνετίσει διά της πυγμής μια εταιρεία διύλισης πετρελαίου, συνηθισμένη να παρανομεί εξ απληστίας. Ας ξαναδεί ο κ. πρόεδρος το τέλος του φιλμ, τον λόγο του Σιγκάλ στο Καπιτώλιο της Αλάσκας. Είναι ένα οικολογικό μανιφέστο σχεδόν δι’ αρχαρίους. Κάτι θα καταλάβει. Ας πούμε ότι «η μηχανή εσωτερικής καύσης ξεπεράστηκε πριν από πενήντα χρόνια, όμως τα καρτέλ και οι διεφθαρμένες κυβερνήσεις μάς αναγκάζουν να χρησιμοποιούμε βενζίνη». ΄Η ότι «το ανώτερο πρόστιμο σε μια εταιρεία που πετάει τοξικά απόβλητα στη θάλασσα είναι 25.000 δολάρια τη μέρα, αλλά το ημερήσιο κέρδος της είναι 10.000.000 δολάρια». Απλούστερα δεν γίνεται.