Η αφανής υπεραξία της μεσοπολεμικής Αθήνας
Αν λίγοι στον κόσμο, και βεβαίως ελάχιστοι στην Ελλάδα, γνωρίζουν ότι η Αθήνα έχει ένα πολύ μεγάλο αριθμό κτιρίων της δεκαετίας του 1930 που στέκονται διεθνώς, αυτό οφείλεται στους Ελληνες και μόνο. Υπάρχουν συστάδες κτιρίων, τα περισσότερα μοντέρνες πολυκατοικίες που μετρούν ήδη 80 και πλέον έτη ζωής, σε πολλούς δρόμους των παλαιών συνοικιών, αλλά αν παραμείνει κανείς στο κέντρο αξίζει να περπατήσει τη Σίνα, την Ομήρου, τη Σκουφά. Ολόγυρα, στα Εξάρχεια, στη Νεάπολη και στο Κολωνάκι, θα δει αρχοντικές πολυκατοικίες, σχεδιασμένες από ονομαστούς αρχιτέκτονες της εποχής, με σπουδές, σχεδόν όλοι, στη Γερμανία ή στη Γαλλία, κτίρια που έφερναν επανάσταση στην εμπειρία της κατοίκησης, με νέα υλικά και νέα οικιακή τεχνολογία. Ολα αυτά μπορεί κανείς να τα διαπιστώσει και σήμερα στο σύνολο σχεδόν των αστικών συνοικιών που αναπτύσσονταν στη διάρκεια του Μεσοπολέμου.
Στην οδό Ομήρου νιώθει κανείς την αύρα αυτής της εποχής, κυρίως λόγω της μεγάλης πυκνότητας αλλά και της ποιότητας αυτών των κατασκευών. Στέκομαι απέναντι στον αριθμό 52 της οδού Ομήρου, όπου η μικρή αρχοντική πολυκατοικία της δεκαετίας του 1930 απηχεί το μέτρο εκείνου του μοντερνισμού, την αρμονία και την πεποίθηση ότι είναι φορέας νέας και καλύτερης ζωής. Είναι πολυκατοικία του ονομαστού αρχιτέκτονα Ανδρέα Κριεζή (1887 - 1962), που την είχε χτίσει για τον ίδιον και την οικογένειά του, όπως δικό του έργο είναι η διπλανή πολυκατοικία στον αριθμό 54, μελέτη του 1934. Χαίρεσαι να βλέπεις το αστικό βάθος, την καλαισθησία και την αντοχή αυτών των κτιρίων. Κυρίως, όμως, τον ρόλο που μπορούν να επιτελέσουν στο βαρύ και δύσκολο έργο της ανόρθωσης της χαμένης τιμής των Αθηνών.
Τα κτίρια του Κριεζή, όπως και τόσων ακόμη της γενιάς του, εκείνης της ηρωικής γενιάς που έζησε το 1910 αλλά και το 1960, με όλες τις κατακλυσμιαίες μεταβολές, έπρεπε να είναι περιζήτητα λόγω της υπεραξίας τους. Ο Κριεζής άλλωστε ήταν ο εκλεκτός του Ελευθερίου Βενιζέλου και ο αναμορφωτής των Παλαιών Ανακτόρων στη Βουλή των Ελλήνων. Εξαιρετικά παραγωγικός, είχε σχεδιάσει επαύλεις και πολυκατοικίες, αλλά και σχολεία όπως το Αρσάκειο του Ψυχικού, όπως αντιστοίχως παραγωγικοί ήταν όλοι σχεδόν οι εκπρόσωποι εκείνης της γενιάς, που περιμένει ακόμη τη δημόσια αναγνώριση. Είναι πραγματικά εντυπωσιακό να σκεφτεί κανείς ότι το κέντρο της Αθήνας και οι παλιές συνοικίες στον άξονα της Πατησίων, η περιοχή του Μακρυγιάννη και το Θησείο, το Παγκράτι και οι Αμπελόκηποι, διαθέτουν ένα αναξιοποίητο απόθεμα κτιρίων ή διαμερισμάτων υψηλών προδιαγραφών. Η αρνητική ειδησεογραφία της Αθήνας έχει δηλητηριάσει την αίσθηση της πραγματικότητας ως προς το υπάρ- χον αρχιτεκτονικό υλικό, που θα μπορούσε, υπό άλλες συνθήκες, όχι μόνο να είναι περιζήτητο για γραφεία και κατοικίες αλλά και να συμβάλει στο κύρος της πόλης. Τόσοι αρχιτέκτονες, προσωπικότητες όλοι, έχτισαν τη νέα Αθήνα του Μεσοπολέμου και παραμένουν στην αφάνεια. Μόνον όσοι ερευνούν την ιστορία της πόλης και της αρχιτεκτονικής της τους μελετούν.
Γι’ αυτό η μικρή πολυκατοικία της Ομήρου 52, που ο ίδιος ο Κριεζής σχεδίασε για ιδιοκατοίκηση, συμπυκνώνει με μέτρο και σεβασμό την πρόοδο της Αθήνας στη διάρκεια της δεκαετίας του ’30. Είναι ένα πολιτισμικό μέγεθος, συμβολικά μεγεθυσμένο, για να καταδείξει το υλικό, την ανάγκη, την προοπτική.