«Οριο» σε τουριστική δόμηση και κίνηση θέλουν στη Σαντορίνη λόγω... συμφόρησης
Για να διασφαλιστεί η διατήρηση της δημοφιλίας και της υπεραξίας που διαθέτει ο προορισμός
Με σειρά παρεμβάσεων προς τα συναρμόδια υπουργεία, ο Δήμος Θήρας επιχειρεί να βάλει «φρένο» στην υπεραυξημένη δόμηση καταλυμάτων που καταγράφεται στη Σαντορίνη, προκειμένου να διασφαλίσει τη διατήρηση της υψηλής δημοφιλίας και υπεραξίας που διαθέτει ως προορισμός το νησί στην παγκόσμια τουριστική σκηνή.
Ενδεικτικά αξίζει να αναφερθεί, βάσει των στοιχείων του δήμου, το υψηλό ποσοστό αναλογίας κλινών ανά τ.μ. (990 κλίνες ανά τ.χ.) και το υψηλό ποσοστό δόμησης (11% επί του συνολικού εδάφους) που συγκρίνεται μόνο με τα αντίστοιχα ποσοστά της Αττικής. Ο δήμαρχος Θήρας Νίκος Ζώρζος έχει στείλει από τον Νοέμβριο του 2015 επιστολές στο υπουργείο Τουρισμού ζητώντας την ανάληψη πρωτοβουλιών για τον χαρακτηρισμό της Σαντορίνης ως κορεσμένου τουριστικά προορισμο,ύ με βασικό στόχο τον περιορισμό της υπέρμετρης δόμησης των τουριστικών καταλυμάτων. Ωστόσο, μέχρι σήμερα δεν έχει λάβει σαφείς απαντήσεις.
Το νησί διαθέτει σήμερα περίπου 60.000 κλίνες εκ των οποίων 12.500 σε ξενοδοχειακά καταλύματα, 23.000 σε ενοικιαζόμενα δωμάτια και διαμερίσματα, ενώ οι υπόλοιπες βρίσκονται σε παραθεριστικές κατοικίες. Τα τελευταία χρόνια η Σαντορίνη δέχεται σε ετήσια βάση αεροπορικώς και ακτοπλοϊκώς 1,3 εκατ. αφίξεις τουριστών που πραγματοποιούν περισσότερες από 5 εκατ. διανυκτερεύσεις, έναντι 750.000 αφίξεων με 3,3 εκατ. διανυκτερεύσεις το 2012. Στα μεγέθη αυτά των αφίξεων θα πρέπει να προστεθούν οι 850.000 κατ’ έτος επισκέπτες κρουαζιέρας που αυξάνουν την ημερήσια πίεση.
Προκειμένου να αντιμετωπιστεί αυτή η πίεση, το Δημοτικό Λιμενικό Ταμείο Θήρας εφαρμόζει, ήδη από φέτος, πιλοτικά ένα σύ- στημα ελέγχου της ροής των αφίξεων και αναχωρήσεων. Παράλληλα, ο δήμος κατόπιν συνεχών αιτημάτων πέτυχε, κατά τη διάρκεια σύσκεψης συναρμόδιων κυβερνητικών και άλλων φορέων και εκπρόσωπων της κρουαζιέρας, να ληφθεί απόφαση εφαρμογής του ελέγχου της ροής των αφίξεων και των αναχωρήσεων των κρουαζιερόπλοιων στη Σαντορίνη από τη σεζόν του 2019.
Με βάση τα παραπάνω, το νησί καλείται να εξυπηρετήσει πάνω από 85.000 επισκέπτες ημερησίως, δηλαδή μια πυκνότητα 1.118 ατόμων ανά τ.χ., που μπορεί να συγκριθεί με αυτόν της Αττικής, ενώ ο αριθμός αυτός των ατόμων δεν αφορά κάποιες ελάχιστες ημέρες το χρόνο αφού πολλά καταλύματα της Σαντορίνης λειτουργούν με μέση πληρότητα πέριξ του 90% για 120 ημέρες. Δηλαδή, οι επισκέπτες στο νησί ξεπερνούν μέχρι και 4,5 φορές τον τοπικό πληθυσμό. Παράλληλα, παρατηρείται υπερκορεσμός των υποδομών όπως για παράδειγμα του αεροδρομίου, του λιμανιού, του οδικού δικτύου, των σημείων στάθμευσης, του τελεφερίκ, του δικτύου ύδρευσης και αποχέτευσης, του συστήματος διαχείρισης αποβλήτων, του ενεργειακού δικτύου κ.λπ. Το πρόβλημα επιτείνεται από τη βραδύτητα της κεντρικής εξουσίας να προωθήσει την υλο- ποίηση νέων έργων ή από τις αντιδράσεις όσων θεωρούν ότι θίγονται από αυτά.
Να σημειωθεί ότι η ιδιαίτερη γεωμορφολογία του νησιού έχει επιτρέψει την ανάπτυξη σημαντικών γεωργικών δραστηριοτήτων με προϊόντα που έχουν υψηλή ποιότητα, φήμη και εμπορευσιμότητα όπως το κρασί με 15 οινοποιεία, πολλά από τα οποία είναι επισκέψιμα, το ντοματάκι, τη φάβα κ.ά., των οποίων η παραγωγή παραμένει ισχυρή. Υφίσταται όμως υψηλή πίεση από την αύξηση και κυρίως τη διάχυση της δόμησης, την αύξηση της φορολογίας και την προσδοκία για υψηλές προσόδους από την πώληση ή την αξιοποίηση της γης.
Σύμφωνα με τον δήμαρχο, αυτή η «σύγκρουση» χρήσεων γης έχει φθάσει στα όρια, λόγω της ανεπάρκειας προστασίας της αγροτικής γης αλλά και των αδυναμιών του συστήματος της φορολόγησης της γης, μια εξέλιξη που οδηγεί στη μετατροπή της αγροτικής γης σε τουριστική. Για να ανατραπεί αυτό το πλαίσιο, ο δήμος έχει ζητήσει την τροποποίηση των διατάξεων του Π.Δ. 144/2012 προκειμένου να καταστεί εφικτή η προστασία της γεωργικής γης και περιοχών με ιδιαίτερη γεωπεριβαλλοντική και αισθητική αξία, όπως η περιοχή της Βλυχάδας και το μαύρο και κόκκινο βουνό από το Ημεροβίγλι έως την Οία.
Παράλληλα, ο δήμος επιδιώκει να εφαρμοστεί πιλοτικά στη Σαντορίνη η αρχή της ολοκληρωμένης παράκτιας διαχείρισης που, άλλωστε, αποτελεί υποχρέωση της χώρας σύμφωνα με το πρωτόκολλο της Βαρκελώνης του 2007 για τη Μεσόγειο, έχοντας στόχο τη βιώσιμη ανάπτυξη.
Το Λιμενικό Ταμείο Θήρας εφαρμόζει από φέτος πιλοτικά ένα σύστημα ελέγχου της ροής αφίξεων - αναχωρήσεων.