Η ποσόστωση του γελοίου

Κ

άθε πολιτικός χώρος έχει τους μπουφόνους του. Χρήσιμοι καρατερίστες καθότι με ένα πέρασμα ή μια ατάκα διασκεδάζουν την ανία που προκαλεί στο κοινό η πολιτική σκηνή. Είναι το άλας της σοβαροφάνειας. Αντιστικτικά μάλιστα προσδίδουν στη σοβαροφάνεια μια απαλή χροιά σοβαρότητας. Υπάρχουν και οι μπουφόνοι παντός καιρού, όπως ο Μιχελογιαννάκης. Αυτοί περιφέρονται από τον έναν πολιτικό χώρο στον άλλον παλεύοντας να διασώσουν τον ρόλο τους. Τους δέχονται ανάλογα με την ποσόστωση του γελοίου που μπορεί να ανεχθεί ένας χώρος. Ολα είναι ζήτημα μέτρου. Η διαφορά της σημερινής κυβέρνησης από τις προηγούμενες δεν περιορίζεται στην ατσαλοσύνη της, στον ερασιτεχνισμό της και στις πρωτόγονες ιδεολογικές της εμμονές. Στη συνταγή θα πρέπει να προστεθεί και η ποσόστωση του γελοίου.

Τι προστατεύει

έναν άνθρωπο από τη γελοιοποίηση; Ο καθρέφτης ενδεχομένως, το αίσθημα της ντροπής και κάποιες αναστολές που έχουν να κάνουν με την αγωγή και την παιδεία. Οταν ο Μπαλάφας αποκάλεσε την ακούσια δολοφονία ενός παιδιού «μια στραβή», το πρώτο, καλοπροαίρετο συμπέρασμα είναι ότι ο άνθρωπος δεν αντιλαμβάνεται πώς μπορεί να αναγνωσθεί η έκφραση. Του λείπει η παιδεία. Μια πιο προχωρημένη ανάγνωση θα μπορούσε να του αποδώσει έλλειψη αγωγής. Κάποιος που δεν σέβεται το πένθος είναι ανάγωγος. Τι γίνεται όμως όταν του επισημαίνουν την απρέπεια, ή έστω την αστοχία, και εκείνος όχι μόνον δεν προσπαθεί να την επανορθώσει αλλά κατηγορεί και αυτούς που του την επεσήμαναν; Πολύ απλά γελοιοποιείται. Γελοίος δεν είναι αυτός που του λείπει η αγωγή. Γελοίος γίνεται αυτός που έχει το θράσος να μην παραδέχεται την άγνοιά του.

Υπάρχει

και η πολιτική αγωγή. Οταν ο Τσίπρας τηλεφωνεί πρωί-βράδυ στη Μέρκελ προσδοκώντας ότι έτσι θα παρακάμψει τον κ. Σόιμπλε, έτσι τουλάχιστον είπε ο τελευταίος, τι γίνεται; Γελοιοποιείται και ο ίδιος και η χώρα του. Γιατί το έκανε; Μα Ελληνας είναι. Πώς ζητάς στη δημόσια υπηρεσία να σου φωνάξουν τον προϊστάμενο για να βρεις το δίκιο σου; Πίστευε ότι η Μέρκελ θα παρακάμψει τον υπουργό των Οικονομικών της για χάρη του; Αν ναι, τόσο το χειρότερο. Αν το έκανε για δημιουργία εντυπώσεων, τότε δεν καταλαβαίνει ότι κινδυνεύει να γελοιοποιηθεί; Το αίσθημα της ντροπής σε προστατεύει από το γελοίο. Θα μου πείτε ο άνθρωπος περίμενε δυο μέρες τον Λαζόπουλο να δεήσει να του απαντήσει αν δέχεται να μπει στο ψηφοδέλτιο. Και έκανε υπουργό τον Χαϊκάλη.

Το δυσμενέστερο

είναι ότι η καταρροή του γελοίου περνάει σχεδόν απαρατήρητη. Το συνηθίσαμε κι αυτό σαν ανοιξιάτικη αλλεργία. Διότι δεν τολμώ να πιστέψω ότι ένας λαός που ψηφίζει Μακρή και Φωτίου έχει χάσει την αγωγή του και το αίσθημα της ντροπής. Εκτός από τη δικαιοσύνη οφείλουμε να έχουμε εμπιστοσύνη και στην ημετέρα παιδεία.