Νέο ραντεβού το καλοκαίρι του 2018
Οι μεγάλες καθυστερήσεις για το χρέος, το τέλος του QE και οι δύσκολες μεταρρυθμίσεις του κ. Τσίπρα
Θολό τοπίο σε οικονομικό αλλά και πολιτικό επίπεδο διαμορφώνεται στον απόηχο του Eurogroup της περασμένης Πέμπτης, καθώς η συμφωνία που επιτεύχθηκε όχι μόνον υπολείπεται σημαντικά των στόχων που είχε θέσει η ίδια η κυβέρνηση, αλλά ουσιαστικά δίνει «ραντεβού» για τις τελικές αποφάσεις αναφορικά με το χρέος στο τέλος του ελληνικού προγράμματος, τον Αύγουστο του 2018. Σε αυτήν τη φάση «η κρίση αποφεύχθηκε και η σταθερότητα διατηρήθηκε», όπως δήλωσε χαρακτηριστικά η Κριστίν Λαγκάρντ στη συνέντευξη Τύπου μετά τη λήξη του Εurogroup της Πέμπτης.
Επιχειρώντας μια αποκωδικοποίηση της συμφωνίας, αντιλαμβάνεται κανείς ότι στην πραγματικότητα οι εταίροι αποφάσισαν να δώσουν μία δόση αρκετή (8,5 δισ. ευρώ) ώστε να λειτουργήσει ως καύσιμο για την οικονομία, καλύπτοντας τις χρηματοδοτικές ανάγκες της χώρας μέχρι το 2018, οπότε και θα τεθεί επί τάπητος και πάλι το θέμα του χρέους. Ουσιαστικά, οδεύουμε προς ένα νέο ραντεβού, το καλοκαίρι του επόμενου έτους, υπό την προϋπόθεση και πάλι ότι η Ελλάδα θα τηρήσει τα συμπεφωνημένα.
Δεδομένο θα πρέπει να θεωρείται ότι, παρά την κάποια συγκεκριμενοποίηση των μέτρων για το χρέος, το ΔΝΤ παραμένει στην ουσία αμετακίνητο από τις θέσεις του, ενώ η ΕΚΤ κρατάει κλειστή την πόρτα του QE για την Ελλάδα τους επόμενους μήνες και άγνωστο παραμένει αν κάποια στιγμή την ανοίξει. Τέλος, δεδομένο θα πρέπει επίσης να θεωρείται ότι, ακόμα και αν επιτεύχθηκε η συμφωνία, η δυσκολία της εφαρμογής της θα είναι μεγάλη.
«Η κρίση αποφεύχθηκε και η σταθερότητα διατηρήθηκε», δήλωνε η Κριστίν Λαγκάρντ στη συνέντευξη Τύπου μετά τη λήξη του Εurogroup της Πέμπτης. «Ολα έγιναν προς το συμφέρον της Ελλάδας, ώστε να βελτιώσει την ανταγωνιστικότητά της», πρόσθετε ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε την ίδια ημέρα, ενώ ο Αλέξης Τσίπρας, λίγες ώρες μετά τη συμφωνία της Πέμπτης, δήλωνε πως «η απόφαση του Εurogroup είναι ένα σαφές μήνυμα για οριστικό τέλος των μνημονίων, με το τέλος του τρίτου προγράμματος».
Τι ακριβώς όμως συμφωνήθηκε την περασμένη Πέμπτη και πώς αποτιμάται από τους Eυρωπαίους αξιωματούχους που γνωρίζουν το ελληνικό πρόγραμμα όσο κανένας; Η «Κ» επιχειρεί να αποκωδικοποιήσει τη συμφωνία αναλύοντας τα βασικά της σημεία:
Πρώτον, οι εταίροι αποφάσισαν να δώσουν μία δόση αρκετή (8,5 δισ.) ώστε να λειτουργήσει ως καύσιμο για την οικονομία, καλύπτοντας τις χρηματοδοτικές ανάγκες της χώρας μέχρι το 2018.
Δεύτερον, παρά την κάποια συγκεκριμενοποίηση των μέτρων για το χρέος, που θα ξανασυζητηθεί επί της ουσίας το καλοκαίρι του 2018, το ΔΝΤ παραμένει στην ουσία αμετακίνητο από τις θέσεις του, συνεχίζοντας να υποστηρίζει ότι το χρέος δεν είναι βιώσιμο.
Τρίτον, η ΕΚΤ κρατάει κλειστή την πόρτα του QE για την Ελλάδα τους επόμενους μήνες και άγνωστο παραμένει αν κάποια στιγμή θα την ανοίξει.
Τέταρτον, σε μια μικρή, κυρίως επικοινωνιακή νίκη για την Ελλάδα, η συμφωνία έχει περισσότερες αναφορές στην ανάπτυξη της χώρας απ’ ό,τι τα προηγούμενα προσχέδια.
Ομως ακόμα και αν επιτεύχθηκε η συμφωνία, η δυσκολία της εφαρμογής της θα είναι μεγάλη. Διαμαρτυρίες, ακόμα και από χώρες του Νότου, που απειλούν ότι δεν θα εγκρίνουν την εκταμίευση της δόσης αν δεν τηρήσει η Ελλάδα πλήρως τη συμφωνία, έρχονται πριν ακόμα στεγνώσει το μελάνι της.
Η απόφαση των υπουργών Οικονομικών έχει τα βασικό χαρακτηριστικό όλων των αποφάσεων που λαμβάνονται στο Εurogroup, τον συμβιβασμό. Η Γερμανία, από τη μια, συμβιβάστηκε και συμφώνησε να βάλει κάποια νούμερα σε μια πιθανή ελάφρυνση του ελληνικού χρέους. Δέχτηκε, δηλαδή, την επέκταση τοκοχρεολυσίων του EFSF από «καθόλου μέχρι και 15 χρόνια» και χαμηλότερα πρωτογενή πλεονάσματα για την ελληνική οικονομία από αυτά που θα ήθελε. Από την άλλη όμως, κατάφερε να εξασφαλίσει τη συμμετοχή του ΔΝΤ, το οποίο χρειαζόταν για να αποδείξει την αξιοπιστία του προγράμματος στη γερμανική Βουλή, αποφεύγοντας την υπέρογκη –σύμφωνα με τα δικά της δεδομένα– ελάφρυνση χρέους που ζητούσε το ΔΝΤ. Επίσης, εξασφάλισε πως οποιαδήποτε περαιτέρω αποσαφήνιση των μέτρων ελάφρυνσης του χρέους, «αν γίνει», θα γίνει μετά τις γερμανικές εκλογές, αν και μια σειρά Eυρωπαίων αξιωματούχων εκφράζει στην «Κ» αμφιβολίες για το κατά πόσον θα γίνει μια περαιτέρω αποσαφήνιση, ακόμα και στη λήξη του προγράμματος.
Το ΔΝΤ από τη μεριά του δέχθηκε να «δανείσει» μέρος της αξιοπιστίας του στο ελληνικό πρόγραμμα και να παραμένει «με το ένα πόδι» μέσα («επί της αρχής»). Ετσι, με τη σειρά τους, τα ευρωπαϊκά Κοινοβούλια θα ψηφίσουν την εκταμίευση της δόσης και θα αποφευχθεί μια πιστωτική κρίση το καλοκαίρι. Το Ταμείο με αυτό τον τρόπο καταφέρνει να διατηρήσει την αξιοπιστία του, χωρίς να παραβλέπει τους κανόνες του, αφού δεν θα εκταμιεύσει κανένα ποσό μέχρι να θεωρήσει ότι το ελληνικό χρέος είναι βιώσιμο.
Τέλος, η ελληνική πλευρά πήρε αρκετά χρήματα για να εξυπηρετήσει το χρέος της και να αποφύγει τη χρεοκοπία τον Ιούλιο, να πληρώσει ληξιπρόθεσμες οφειλές σε ιδιώτες, αλλά και να έχει κάποιο «μαξιλάρι» ασφαλείας που θα τη βοηθήσει σε περίπτωση που θέλει να βγει στις αγορές τους επόμενους μήνες. Συγχρόνως, πήρε και κάποια περαιτέρω αποσαφήνιση των μέτρων για το χρέος, όχι στο μέγεθος που θα επέτρεπαν στον κ. Τσίπρα να φορέσει γραβάτα ή να υποστηρίξει ότι η συμφωνία είναι «πολύ καλή για να είναι αληθινή», όπως είχε πει το προηγούμενο διάστημα. Η σαφήνεια, που διαφημίζει η ελληνική κυβέρνηση ότι κατάφερε, μπορεί να είναι λίγο περισσότερη από αυτή που είχε στο προηγούμενο Εurogroup, αλλά όχι αυτή που θα δικαίωνε το αφήγημα για την επιστροφή στην ανάπτυξη. Η πόρτα του QE κλείνει και η έξοδος στις αγορές γίνεται πολύ πιο δύσκολη.
Αυτό που λέει Eυρωπαίος αξιωματούχος στην «Κ» είναι ότι με την απόφαση του Eurogroup «η πρόσβαση στις αγορές παραμένει μόνο στα χέρια της κυβέρνησης: αν υπάρχουν υποψίες ότι μεταρρυθμίσεις δεν θα εφαρμοστούν, τότε κανένας δεν θα δανείσει στην Ελλάδα χρήματα».
Οι εταίροι αποφάσισαν να δώσουν μία δόση, αρκετή, ώστε να λειτουργήσει σαν καύσιμο για την οικονομία μέχρι το 2018.