Κρίσιμη φάση για τη λύση του Κυπριακού

Οι επικείμενες συνομιλίες στη Γενεύη

Σε λίγες ημέρες κρίνεται στη Γενεύη το μέλλον της ομοσπονδιακής λύσης στο Κυπριακό και η μελλοντική πορεία των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Με παρέμβαση του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ, οι δύο κοινότητες και οι εγγυήτριες δυνάμεις επιστρέφουν στην Ελβετία, προκειμένου να αποφασίσουν για το μέλλον των διαπραγματεύσεων όσον αφορά τη λύση του κυπριακού προβλήματος.

Τουρκία και Ελλάδα, αλλά και ελληνοκυπριακή και τουρκοκυπριακή ηγεσία προβάλλουν διαφορετικές, αντικρουόμενες απόψεις σε πολλά πεδία. Παρ’ όλα αυτά, οι υποστηρικτές της λύσης στην Κύπρο ελπίζουν ότι στη Γενεύη θα βρεθεί η χρυσή φόρμουλα της λύσης, η οποία θα ικανοποιήσει σε μεγάλο βαθμό όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές.

Την προκειμένη στιγμή, οι εμπλεκόμενες πλευρές τρέχουν να προλάβουν τις εξελίξεις σε πολλά μέτωπα. Παρά την άρνηση της ελληνοκυπριακής πλευράς για καθορισμό χρονοδιαγράμματος στις συνομιλίες, το γεγονός ότι στις 13 Ιουλίου η Κυπριακή Δημοκρατία σε συνεργασία με τη γαλλική εταιρεία TOTAL ξεκινάει νέο κύκλο ερευνών στην κυπριακή ΑΟΖ, δημιουργεί από μόνο του ενός είδους «τεχνητό ορόσημο» για τις συνομιλίες. Η Τουρκία έχει ξεκαθαρίσει ότι θα «απαντήσει» με δικά της μέτρα-αντίποινα στις κινήσεις της Λευκωσίας. Για αυτόν τον λόγο, με την προϋπόθεση ότι οι νέες έρευνες δεν πρόκειται να αναβληθούν, οι εμπλεκόμενες πλευρές καλούνται να αποφασίσουν για το μέλλον του Κυπριακού, το αργότερο μέχρι τα μέσα Ιουλίου.

Το διπλωματικό παιχνίδι

Η νέα διάσκεψη στη Γενεύη δρομολογείται σε μια περίοδο κατά την οποία οι εμπλεκόμενες πλευρές επιχειρούν να δημιουργήσουν το κατάλληλο έδαφος σε διπλωματικό επίπεδο, ώστε να διευκολύνουν την προβολή των δικών τους θέσεων για ουσιαστικά ζητήματα.

Παρά την υποχρεωτική απομάκρυνσή της από τις προηγούμενες θέσεις της, με απώτερο στόχο να καταστεί εφικτή η νέα διάσκεψη, η ελληνοκυπριακή πλευρά επιμένει ότι το πρωταρχικό ζήτημα που θα συζητηθεί και ενδεχομένως θα διευθετηθεί στη Γενεύη θα είναι το κεφάλαιο των εγγυήσεων και της ασφάλειας.

Σε αυτό το πεδίο, η κοινή γραμμή μεταξύ Ελλάδας και Κυπριακής Δημοκρατίας είναι ξεκάθαρη: Ενα σύγχρονο κράτος, που φέρει την ιδιότητα μέλους του ΟΗΕ και της Ε.Ε. δεν χρειάζεται το απαρχαιωμένο σύστημα εγγυήσεων. Επίσης, η ελληνοκυπριακή πλευρά, προτού ανοίξει όλα τα χαρτιά της στη Γενεύη, σκοπεύει να εξασφαλίσει την επίτευξη των στόχων της στο εδαφικό, το οποίο σχετίζεται άμεσα και με το κεφάλαιο του περιουσιακού. Η ελληνοκυπριακή πλευρά απαιτεί την επιστροφή της Μόρφου, της κλειστής πόλης της Αμμοχώστου, καθώς και άλλων σημαντικών τμημάτων γης. Επίσης, επιχειρεί να ανοίξει τον δρόμο για την επιστροφή όσο το δυνατόν μεγαλύτερου αριθμού προσφύγων στις εστίες τους. Εφόσον ικανοποιηθούν οι θέσεις της στο ζήτημα των εγγυήσεων και στο εδαφικό, η ελληνοκυπριακή πλευρά εμφανίζεται έτοιμη να εστιάσει στις απαιτήσεις της τουρκοκυπριακής πλευράς, οι οποίες εστιάζουν κυρίως στο πεδίο της κοινής διακυβέρνησης.

Με απώτερο σκοπό την επίτευξη των παραπάνω στόχων, η ελληνοκυπριακή πλευρά στρέφει την προσοχή της στις επόμενες κινήσεις του ΟΗΕ και κυρίως στο έγγραφο που ετοιμάζει ο ειδικός εκπρόσωπός του για το ζήτημα των εγγυήσεων, το οποίο αναμένεται να διευκολύνει την έναρξη των συνομιλιών στη Γενεύη. Η Λευκωσία στοχεύει σε ένα έγγραφο που θα διευκολύνει την όλη διαδικασία, ξεκαθαρίζοντας όρους και παραμέτρους για την υπερνίκηση των εμποδίων στο πεδίο των εγγυήσεων.

Στο πλαίσιο των τελευταίων κινήσεών της στο διπλωματικό πεδίο, η Λευκωσία επικοινωνεί τακτικά με την Αθήνα και εντατικοποιεί τις επί-

Οι θέσεις της ελληνοκυπριακής πλευράς, οι επιδιώξεις των Τουρκοκυπρίων και ο ρόλος της Αγκυρας.

σημες και παρασκηνιακές επαφές τόσο με τις ΗΠΑ, όσο και με τους άλλους διεθνείς παράγοντες.

Η τουρκική πλευρά

Η ηγεσία του Μουσταφά Ακιντζί και η Αγκυρα δεν συμμερίζονται τις απόψεις της Λευκωσίας και της Αθήνας για το έγγραφο που ετοιμάζει ο ΟΗΕ και το κεφάλαιο των εγγυήσεων. Σε ό,τι αφορά το νέο έγγραφο του ΟΗΕ, η τουρκοκυπριακή πλευρά καταβάλλει προσπάθειες για να υποβαθμίσει τη σημασία του. Ο ίδιος ο κ. Ακιντζί και οι συνεργάτες του κάνουν λόγο για ένα «βοηθητικό έγγραφο», τύπου «index», το οποίο θα εμπεριέχει απλώς τις γνωστές θέσεις των εμπλεκόμενων πλευρών στο ζήτημα των εγγυήσεων, οι οποίες συζητήθηκαν στις προηγούμενες διασκέψεις.

Σε αυτό το σημείο, η τουρκοκυπριακή πλευρά επιχειρεί να αποφύγει με διπλωματικές μανούβρες και επικοινωνιακούς ελιγμούς το ενδεχόμενο της έναρξης της νέας διάσκεψης αποκλειστικά με τη μελέτη του θέματος της ασφάλειας. Στοχεύει σε ένα συνολικής υφής «αλισβερίσι». Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, Αγκυρα και τουρκοκυπριακή ηγεσία οραματίζονται την παράλληλη συζήτηση του θέματος των εγγυήσεων με όλες τις ανοικτές πτυχές του Κυπριακού, σε δύο διαφορετικά τραπέζια διαπραγματεύσεων που θα στηθούν στη Γενεύη.