Βολικά περιθώρια
Η δυσκολία να διαλυθούν τα μακρόβια γκέτο, διαρκές άλλοθι της κρατικής απραξίας.
Είκοσι χρόνια πριν, υπερηφανευόμασταν ότι στην Ελλάδα δεν είχαμε περιοχές περίκλειστες σαν πολιορκημένα οχυρά για μειονότητες και άτομα περιθωριοποιημένα. Μόνο συνοικίες περισσότερο ή λιγότερο υποβαθμισμένες, με μεγαλύτερα ή μικρότερα ποσοστά μεταναστών.
Σήμερα μιλάμε για «άβατα» και «γκέτο». «Χτίστηκαν» σταδιακά πάνω σε προϋπάρχουσες ζώνες και η πολιτεία δεν μπόρεσε ή δεν θέλησε να αναστρέψει εξελίξεις που ενισχύθηκαν με την κρίση. Οι ακραίες ιδέες εδραίωσαν το στέκι τους, τα ναρκωτικά και τα όπλα κυριάρχησαν στις προφυλαγμένες από ελέγχους γειτονιές. Οι ταμπέλες έγιναν ζωηρότερες, κρύβοντας τη μάζα των συνηθισμένων κατοίκων. Ενα το «άβατο», των Εξαρχείων, πολλά τα «γκέτο», διάσπαρτα στη Δυτική Αττική, στην Κρήτη (Ζωνιανά) κ.α. Οχι ακριβώς άβατο, όπως το σύμβολο του αναχωρητισμού, Αγιον Ορος, όπου από το 969 απαγορεύεται ρητά η είσοδος γυναικών, παίδων και θηλυκών ζώων. Αλλά μια περιοδικά «οχυρωμένη» γειτονιά έναντι της αστυνομικής παρουσίας, με τείχη φτιαγμένα από τη βία των μολότοφ, με καταλήψεις σπιτιών και γκράφιτι να σκιάζουν τις πραγματικές όψεις. Οχι ακριβώς γκέτο, όπως η εβραϊκή συνοικία της Βενετίας του 1516, κι έπειτα της Φρανκφούρτης, της Ρώμης, της Πράγας, τα χίλια γκέτο των Γερμανών για Εβραίους από το 1939 σε κατεχόμενη Πολωνία και Σοβιετική Ενωση, τα αφροαμερικανικά γκέτο των ΗΠΑ... Αλλά συνοικίες ξεχασμένες από τους διαμένοντες σε «καλές» περιοχές, όπου με όπλα και μίζες, παράνομοι επιβάλλουν τους δικούς τους όρους συμβίωσης. Και όπου δεν γίνεται σοβαρή προσπάθεια για εξάλειψη των ελατηρίων που διασαλεύουν την τάξη. Το ότι δύσκολα θεραπεύεται η παρέκκλιση που τους χωρίζει από τον κόσμο, λόγω κοινωνικών συνθηκών, αποτελεί το διαρκές άλλοθι της απραξίας. Και επέρχεται ο εθισμός στην ανομία. Οχι μόνο στο Μενίδι της κοπής δόσεων στις αυλές και του περίοικου τρόμου, αλλά και στη Ζωή Ασπροπύργου, τον οχετό των παράνομα απορριφθέντων τοξικών αποβλήτων, των σκουπιδότοπων, των μαφιών του σκραπ και του «καθαρισμού» στην πυρά κλεμμένων καλωδίων, των όπλων/ναρκωτικών· και στο Ζεφύρι της εξαθλίωσης, της επαιτείας, των ακριβών αυτοκινήτων και πολυτελών σπιτιών, των γαζωμένων από σφαίρες εισόδων· στα Ανω Λιόσια, με τα δρομολόγια των χρηστών.
«Γκέτο» και «άβατα», οργανωμένο έγκλημα και ακραίες ιδέες και πρακτικές. Δεν μπαίνουν στο ίδιο τσουβάλι, είναι δύο διαφορετικές παλιές «νέες» πραγματικότητες, που οι συνθήκες γεννούν, όμως αποτελούν και οι δύο προσόψεις της εσωτερικής κοινωνικής απορρύθμισης, το εμφανές άκρο μιας αλυσίδας αντικανονικών κοινωνικών συμφύσεων και κρατικής αδιαφορίας. Εμβαθύνουν –με διαφορετικούς τρόπους– στον αυτοεκτοπισμό τους και τον ενστερνίζονται ως τρόπο ζωής. Διακίνηση ναρκωτικών, οπλοκατοχή, ληστείες, εκβιασμοί, πορνεία, λαθρεμπόριο τσιγάρων και κλεμμένων ανταλλακτικών, ή επιθέσεις, καταστροφές, αναρχοληστείες...
Κράτος και «περιθώρια» βολεύονται, μεταχειριζόμενα τον χώρο για να εξυπηρετήσουν τους αντίθετους σκοπούς τους: Το κράτος για να απομονώσει τη «μολυσμένη» και «μολύνουσα» ομάδα σε νοητά τείχη, και τα «περιθώρια» για να ελαχιστοποιήσουν τις παρεμβάσεις στην «επικράτειά» τους. Ετσι ίσως εξηγείται η μακροζωία αυτής της υποσελήνιας τραγωδίας. Μέσα σε τούτον τον κόσμο, όπου οι «πόνοι» θορυβούν και ύστερα λησμονούνται, το μόνο που νικάει είναι το πρόσχημα.