Αλλα ζητάει η αγορά, άλλα παρέχει η εκπαίδευση
Ερευνα της ελεγκτικής εταιρείας ΕΥ, του ΟΠΑ και της Endeavor Greece
ένας στους δύο εργαζομένους στην Ελλάδα έχει προσόντα εναρμονισμένα με τις ανάγκες της αγοράς, σύμφωνα με έρευνα της ελεγκτικής εταιρείας ΕΥ, του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΟΠΑ) και της Endeavor Greece. Ετσι, παρά το γεγονός ότι η ανεργία φτάνει στο 23%, σχεδόν οκτώ στους δέκα εργοδότες δεν μπορούν να βρουν εργαζομένους με τα κατάλληλα προσόντα. Αυτό σε μεγάλο βαθμό οφείλεται στη δομή του εκπαιδευτικού συστήματος, που δεν ανταποκρίνεται στις ανάγκες της οικονομίας. Ετσι, το 13% των φοιτητών σπου- δάζει ανθρωπιστικές επιστήμες, το 12% επιστήμες εκπαίδευσης, ενώ μόλις το 4% φοιτά σε σχολές πληροφορικής, παρά το γεγονός ότι υπάρχει μεγάλη ζήτηση. Στα χρόνια της κρίσης οι φοιτητές των σχολών Αρχιτεκτονικής αυξήθηκαν κατά 20%, παρά το γεγονός ότι η οικοδομική δραστηριότητα έχει καταρρεύσει. Η έρευνα εντοπίζει ευθύνες και στις επιχειρήσεις, αφενός επειδή αναζητούν εργαζομένους με εμπειρία και προσόντα, αλλά με πολύ χαμηλές αμοιβές, αφετέρου γιατί δεν επενδύουν στην κατάρτιση του προσωπικού τους.
Θέλουμε επιστήμονες της πληροφορικής, αλλά παράγουμε φιλολόγους και θεολόγους. Θέλουμε να δημιουργήσουμε στελέχη για να διοικήσουν επιχειρήσεις, αλλά από τα πανεπιστήμια αποφοιτούν κυρίως εκπαιδευτικοί. Μπορεί, επίσης, ο κατασκευαστικός κλάδος να βρίσκεται από την έναρξη της κρίσης στα... τάρταρα, όμως οι φοιτητές που εισάγονται στα τμήματα αρχιτεκτονικής αυξήθηκαν κατά 20% στη διάρκεια της περιόδου 2008-2015. Είναι μερικά μόνον από τα παραδείγματα που δείχνουν ότι μπορεί μεν στην ελληνική κοινωνία και ειδικά στις τάξεις των νέων να έχει αρχίσει να απενεχοποιείται η επιχειρηματικότητα, η νοοτροπία της ελληνικής οικογένειας και η δομή του εκπαιδευτικού συστήματος όμως δεν συμβαδίζουν με τις σύγχρονες ανάγκες της αγοράς.
Σύμφωνα με τη μελέτη που τιτλοφορείται «Εκπαίδευση, επιχειρη- ματικότητα και απασχόληση: ζητείται προσέγγιση», την οποία διενήργησαν η ελεγκτική εταιρεία ΕΥ, το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και η Endeavor Greece στα ανώτερα εκπαιδευτικά ιδρύματα της χώρας, πάνω από δύο στους πέντε φοιτητές εξακολουθούν και σήμερα, όπως και προ κρίσης, να φοιτούν σε τρεις βασικές γενικές κατευθύνσεις: το 13% (από 18% το 2008) στις ανθρωπιστικές επιστήμες, το 12% (από 11% το 2008) στις κοινωνικές επιστήμες και επιστήμες της συμπεριφοράς και επίσης 12% σε επιστήμες εκπαίδευσης και κατάρτισης των διδασκόντων (από 13% το 2008). Συνολικά, το 53% των φοιτητών κατευθύνεται σε αντικείμενα σπουδών και κλάδους που δεν συμβάλλουν στην αναπτυξιακή προσπάθεια της χώρας. Την ίδια ώρα, σε έναν τομέα αιχμής, όπως η πληροφορική, εξακολουθεί να κατευθύνεται πολύ μικρό ποσοστό, μόλις το 4% των φοιτητών, αν και σε απόλυτους αριθμούς έχουν αυξηθεί οι πρωτοετείς σε αυτόν τον κλάδο κατά 16%. Ας σημειωθεί ότι στην Ελλάδα παρατηρείται μεγάλη ζήτηση σε ειδικούς πληροφορικής, ενώ στην Ευρώπη προβλέπονται έως το 2020 750.000 κενές θέσεις εργασίας στον εν λόγω κλάδο. Η ζήτηση για επιστήμονες της πληροφορικής επιβεβαιώνεται και από το γεγονός ότι αποτελεί τον κλάδο με τη μεγαλύτερη αύξηση της απασχόλησης, 22,7%, το 2016 σε σύγκριση με το 2008. Διαστρέβλωση
Προς αποφυγή παρεξηγήσεων θα πρέπει εδώ να γίνουν τρεις παρατηρήσεις. Πρώτον, δεν παραγνωρίζεται η αξία των ανθρωπιστικών και κοινωνικών επιστημών. Δεύτερον, οι απόφοιτοι των σχολών αυτών θα είχαν περισσότερες ευκαιρίες απασχόλησης από το να περιμένουν απλώς τον διορισμό στο Δημόσιο, ο οποίος πλέον λόγω μνημονίων δεν έρχεται, εάν αποκτούσαν ειδίκευση σε επιμέρους πεδία και εάν υπήρχαν πολιτικές προώθησης της διεπιστημονικότητας. Για παράδειγμα, μεγαλύτερη αξιοποίηση των ψυχολόγων στα τμήματα ανθρωπίνου δυναμικού των επιχειρήσεων. Τρίτον, το υψηλό ποσοστό φοιτητών στις ανθρωπιστικές και κοινωνικές επιστήμες σε σύγκριση με αυτό στα τμήματα πληροφορικής οφείλεται και στο γεγονός ότι είναι πολύ περισσότερα τα πρώτα και δέχονται πολύ μεγαλύτερο αριθμό φοιτητών. «Πρόκειται πράγματι για διαστρέβλωση της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Εκτός από τον μεγαλύτερο αριθμό τμημάτων στις επιστήμες αυτές, δέχονται κάθε χρόνο και μεγαλύτερο αριθμό φοιτητών, θεωρώντας ότι είναι σωστό να γίνονται μαθήματα σε αμφιθέατρα με 500 φοιτητές», επεσήμανε χθες κατά την παρουσίαση της μελέτης ο κ. Γ. Δουκίδης, καθηγητής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών και επιστημονικός υπεύθυνος του Κέντρου Στήριξης Επιχειρηματικότητας και Καινοτομίας (θερμοκοιτίδα του πανεπιστημίου).
Η εικόνα δεν είναι πολύ διαφορετική στα ΤΕΙ. Αν και όλοι συμφωνούν ότι πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στην τεχνολογική εκπαίδευση, ο συνολικός αριθμός των σπουδαστών μειώθηκε κατά 6% το 2015 σε σύγκριση με το 2008. Ειδικά, στον κλάδο πληροφορικής η μείωση φτάνει το 29% και στον τομέα εμπορίου και διοίκησης επιχειρήσεων το 21%.
Το 53% κατευθύνεται σε αντικείμενα σπουδών και κλάδους που δεν συμβάλλουν στην αναπτυξιακή προσπάθεια της χώρας.